विश्व
Hindi
[edit]Etymology
[edit]Learned borrowing from Sanskrit विश्व (viśva).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]विश्व • (viśva) m (Urdu spelling وشوه)
Declension
[edit]Declension of विश्व (masc cons-stem)
Adjective
[edit]विश्व • (viśva) (indeclinable, Urdu spelling وشوه)
Derived terms
[edit]- विश्वकोश (viśvakoś)
- विश्वयुद्ध (viśvayuddh)
Further reading
[edit]- McGregor, Ronald Stuart (1993) “विश्व”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Marathi
[edit]Etymology
[edit]Learned borrowing from Sanskrit विश्व (viśva).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]विश्व • (viśva) n
Declension
[edit]| Declension of विश्व (neut cons-stem) | |||
|---|---|---|---|
| direct singular |
विश्व viśva | ||
| direct plural |
विश्वे, विश्वं viśvae, viśva | ||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन | ||
| nominative प्रथमा |
विश्व viśva |
विश्वे, विश्वं viśvae, viśva | |
| oblique सामान्यरूप |
विश्वा viśvaā |
विश्वां- viśvaān- | |
| acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी |
विश्वाला viśvaālā |
विश्वांना viśvaānnā | |
| ergative | विश्वाने, विश्वानं viśvaāne, viśvaāna |
विश्वांनी viśvaānnī | |
| instrumental | विश्वाशी viśvaāśī |
विश्वांशी viśvaānśī | |
| locative सप्तमी |
विश्वात viśvaāt |
विश्वांत viśvaāt | |
| vocative संबोधन |
विश्वा viśvaā |
विश्वांनो viśvaānno | |
| Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition. | |||
| Genitive declension of विश्व (neut cons-stem) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine object पुल्लिंगी कर्म |
feminine object स्त्रीलिंगी कर्म |
neuter object नपुसकलिंगी कर्म |
oblique सामान्यरूप | |||||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular* एकवचन |
plural अनेकवचन |
|||
| singular subject एकवचनी कर्ता |
विश्वाचा viśvaāċā |
विश्वाचे viśvaāċe |
विश्वाची viśvaācī |
विश्वाच्या viśvaācā |
विश्वाचे, विश्वाचं viśvaāċe, viśvaāċa |
विश्वाची viśvaācī |
विश्वाच्या viśvaācā | |
| plural subject अनेकवचनी कर्ता |
विश्वांचा viśvaānċā |
विश्वांचे viśvaānċe |
विश्वांची viśvaāñcī |
विश्वांच्या viśvaāncā |
विश्वांचे, विश्वांचं viśvaānċe, viśvaānċa |
विश्वांची viśvaāñcī |
विश्वांच्या viśvaāñcā | |
| * Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition. | ||||||||
References
[edit]- Berntsen, Maxine (1982–1983) “विश्व”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
- Molesworth, James Thomas (1857) “विश्व”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
- Shridhar Ganesh Vaze (1911) “विश्व”, in The Aryabhusan School Dictionary, Poona: Arya-Bhushan Press
- दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “विश्व”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ).
Nepali
[edit]Etymology
[edit]Learned borrowing from Sanskrit विश्व (viśva).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]विश्व • (viśwa)
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ৱিশ্ব (Assamese script)
- ᬯᬶᬰ᭄ᬯ (Balinese script)
- বিশ্ব (Bengali script)
- 𑰪𑰰𑰫𑰿𑰪 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀺𑀰𑁆𑀯 (Brahmi script)
- ဝိၐွ (Burmese script)
- વિશ્વ (Gujarati script)
- ਵਿਸ਼੍ਵ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑌿𑌶𑍍𑌵 (Grantha script)
- ꦮꦶꦯ꧀ꦮ (Javanese script)
- 𑂫𑂱𑂬𑂹𑂫 (Kaithi script)
- ವಿಶ್ವ (Kannada script)
- វិឝ្វ (Khmer script)
- ວິຨ຺ວ (Lao script)
- വിശ്വ (Malayalam script)
- ᠸᡳᡧᠣᠸᠠ (Manchu script)
- 𑘪𑘱𑘫𑘿𑘪 (Modi script)
- ᠸᠢᠱᢦ (Mongolian script)
- 𑧊𑧒𑧋𑧠𑧊 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐶𑐱𑑂𑐰 (Newa script)
- ଵିଶ୍ଵ (Odia script)
- ꢮꢶꢯ꣄ꢮ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆴𑆯𑇀𑆮 (Sharada script)
- 𑖪𑖰𑖫𑖿𑖪 (Siddham script)
- විශ්ව (Sinhalese script)
- 𑩾𑩑𑩿 𑪙𑩾 (Soyombo script)
- 𑚦𑚮𑚧𑚶𑚦 (Takri script)
- விஶ்வ (Tamil script)
- విశ్వ (Telugu script)
- วิศฺว (Thai script)
- ཝི་ཤྭ (Tibetan script)
- 𑒫𑒱𑒬𑓂𑒫 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨁𑨮𑩇𑨭 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-Iranian *wíćwas, from Proto-Indo-European *(h₁)wiḱ-wo-s. Cognate with Avestan 𐬬𐬍𐬯𐬞𐬀 (vīspa), Old Persian 𐎻𐎿 (vi-s /visa/), Proto-Slavic *vьśь (“all”).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]विश्व • (víśva) stem
Usage notes
[edit]Declined as a pronoun, like सर्व (sárva); obsolete in late Vedic and Classical Sanskrit. Accentuated viśvá- in compounds.
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विश्वः (viśvaḥ) | विश्वौ (viśvau) विश्वा¹ (viśvā¹) |
विश्वे (viśve) |
| vocative | विश्व (viśva) | विश्वौ (viśvau) विश्वा¹ (viśvā¹) |
विश्वे (viśve) |
| accusative | विश्वम् (viśvam) | विश्वौ (viśvau) विश्वा¹ (viśvā¹) |
विश्वान् (viśvān) |
| instrumental | विश्वेन (viśvena) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वैः (viśvaiḥ) विश्वेभिः¹ (viśvebhiḥ¹) |
| dative | विश्वस्मै (viśvasmai) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वेभ्यः (viśvebhyaḥ) |
| ablative | विश्वस्मात् (viśvasmāt) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वेभ्यः (viśvebhyaḥ) |
| genitive | विश्वस्य (viśvasya) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वेषाम् (viśveṣām) |
| locative | विश्वस्मिन् (viśvasmin) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वेषु (viśveṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विश्वा (viśvā) | विश्वे (viśve) | विश्वाः (viśvāḥ) |
| vocative | विश्वे (viśve) | विश्वे (viśve) | विश्वाः (viśvāḥ) |
| accusative | विश्वाम् (viśvām) | विश्वे (viśve) | विश्वाः (viśvāḥ) |
| instrumental | विश्वया (viśvayā) विश्वा¹ (viśvā¹) |
विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वाभिः (viśvābhiḥ) |
| dative | विश्वस्यै (viśvasyai) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वाभ्यः (viśvābhyaḥ) |
| ablative | विश्वस्याः (viśvasyāḥ) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वाभ्यः (viśvābhyaḥ) |
| genitive | विश्वस्याः (viśvasyāḥ) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वासाम् (viśvāsām) |
| locative | विश्वस्याम् (viśvasyām) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वासु (viśvāsu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विश्वम् (viśvam) | विश्वे (viśve) | विश्वानि (viśvāni) विश्वा¹ (viśvā¹) |
| vocative | विश्व (viśva) | विश्वे (viśve) | विश्वानि (viśvāni) विश्वा¹ (viśvā¹) |
| accusative | विश्वम् (viśvam) | विश्वे (viśve) | विश्वानि (viśvāni) विश्वा¹ (viśvā¹) |
| instrumental | विश्वेन (viśvena) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वैः (viśvaiḥ) विश्वेभिः¹ (viśvebhiḥ¹) |
| dative | विश्वस्मै (viśvasmai) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वेभ्यः (viśvebhyaḥ) |
| ablative | विश्वस्मात् (viśvasmāt) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वेभ्यः (viśvebhyaḥ) |
| genitive | विश्वस्य (viśvasya) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वेषाम् (viśveṣām) |
| locative | विश्वस्मिन् (viśvasmin) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वेषु (viśveṣu) |
- ¹Vedic
Noun
[edit]विश्व • (víśva) stem, n
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विश्वम् (viśvam) | विश्वे (viśve) | विश्वानि (viśvāni) विश्वा¹ (viśvā¹) |
| vocative | विश्व (viśva) | विश्वे (viśve) | विश्वानि (viśvāni) विश्वा¹ (viśvā¹) |
| accusative | विश्वम् (viśvam) | विश्वे (viśve) | विश्वानि (viśvāni) विश्वा¹ (viśvā¹) |
| instrumental | विश्वेन (viśvena) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वैः (viśvaiḥ) विश्वेभिः¹ (viśvebhiḥ¹) |
| dative | विश्वाय (viśvāya) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वेभ्यः (viśvebhyaḥ) |
| ablative | विश्वात् (viśvāt) | विश्वाभ्याम् (viśvābhyām) | विश्वेभ्यः (viśvebhyaḥ) |
| genitive | विश्वस्य (viśvasya) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वानाम् (viśvānām) |
| locative | विश्वे (viśve) | विश्वयोः (viśvayoḥ) | विश्वेषु (viśveṣu) |
- ¹Vedic
Derived terms
[edit]- विश्वेश्वर (viśveśvara)
- विश्वनाथ (viśvanātha)
Descendants
[edit]- → Bengali: বিশ্ব (biśśo) (learned)
- → Hindi: विश्व (viśva) (learned)
- → Punjabi: ਵਿਸ਼ਵ (viśva) (learned)
- → Marathi: विश्व (viśva) (learned)
- → Nepali: विश्व (viśwa) (learned)
- → Telugu: విశ్వము (viśvamu)
References
[edit]- Monier Williams (1899) “विश्व”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 992/2.
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 562-3
Categories:
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi learned borrowings from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi nouns
- Hindi masculine nouns
- Hindi masculine consonant-stem nouns
- Hindi adjectives
- Hindi indeclinable adjectives
- Marathi terms borrowed from Sanskrit
- Marathi learned borrowings from Sanskrit
- Marathi terms derived from Sanskrit
- Marathi terms with IPA pronunciation
- Marathi lemmas
- Marathi nouns
- Marathi nouns in Devanagari script
- Marathi neuter nouns
- Marathi nouns with declension
- Marathi neuter consonant-stem nouns
- Nepali terms borrowed from Sanskrit
- Nepali learned borrowings from Sanskrit
- Nepali terms derived from Sanskrit
- Nepali terms with IPA pronunciation
- Nepali lemmas
- Nepali nouns
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit a-stem adjectives
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit neuter nouns
- Sanskrit a-stem nouns