अर्पयति

Sanskrit

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *h₃er-

Sanskrit ऋ (ṛ)

Proto-Indo-European *-yeti

Proto-Indo-European *-éyeti

Sanskrit -अयति (-ayati)

Sanskrit अर्पयति (arpayati)

From ऋ (ṛ) + -अयति (-ayati).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɐɾ.pɐ́.jɐ.ti/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɐɾ.pɐ.jɐ.t̪i/

Verb

अर्पयति • (arpáyati) third-singular indicative (causative, root ऋ)

1. cause to move, throw, cast
2. cast through, pierce
3. put in or upon, place, insert, fix into or upon, fasten
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda
4. place on, apply
5. direct or turn towards
   • c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa
6. deliver up, surrender, offer, reach over, present, give
7. give back, restore

Conjugation

Present: अर्पयति (arpáyati), अर्पयते (arpáyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अर्पयति arpáyati	अर्पयतः arpáyataḥ	अर्पयन्ति arpáyanti	अर्पयते arpáyate	अर्पयेते arpáyete	अर्पयन्ते arpáyante
Second	अर्पयसि arpáyasi	अर्पयथः arpáyathaḥ	अर्पयथ arpáyatha	अर्पयसे arpáyase	अर्पयेथे arpáyethe	अर्पयध्वे arpáyadhve
First	अर्पयामि arpáyāmi	अर्पयावः arpáyāvaḥ	अर्पयामः / अर्पयामसि¹ arpáyāmaḥ / arpáyāmasi¹	अर्पये arpáye	अर्पयावहे arpáyāvahe	अर्पयामहे arpáyāmahe
Imperative
Third	अर्पयतु arpáyatu	अर्पयताम् arpáyatām	अर्पयन्तु arpáyantu	अर्पयताम् arpáyatām	अर्पयेताम् arpáyetām	अर्पयन्ताम् arpáyantām
Second	अर्पय arpáya	अर्पयतम् arpáyatam	अर्पयत arpáyata	अर्पयस्व arpáyasva	अर्पयेथाम् arpáyethām	अर्पयध्वम् arpáyadhvam
First	अर्पयाणि arpáyāṇi	अर्पयाव arpáyāva	अर्पयाम arpáyāma	अर्पयै arpáyai	अर्पयावहै arpáyāvahai	अर्पयामहै arpáyāmahai
Optative/Potential
Third	अर्पयेत् arpáyet	अर्पयेताम् arpáyetām	अर्पयेयुः arpáyeyuḥ	अर्पयेत arpáyeta	अर्पयेयाताम् arpáyeyātām	अर्पयेरन् arpáyeran
Second	अर्पयेः arpáyeḥ	अर्पयेतम् arpáyetam	अर्पयेत arpáyeta	अर्पयेथाः arpáyethāḥ	अर्पयेयाथाम् arpáyeyāthām	अर्पयेध्वम् arpáyedhvam
First	अर्पयेयम् arpáyeyam	अर्पयेव arpáyeva	अर्पयेम arpáyema	अर्पयेय arpáyeya	अर्पयेवहि arpáyevahi	अर्पयेमहि arpáyemahi
Subjunctive
Third	अर्पयात् / अर्पयाति arpáyāt / arpáyāti	अर्पयातः arpáyātaḥ	अर्पयान् arpáyān	अर्पयाते / अर्पयातै arpáyāte / arpáyātai	अर्पयैते arpáyaite	अर्पयन्त / अर्पयान्तै arpáyanta / arpáyāntai
Second	अर्पयाः / अर्पयासि arpáyāḥ / arpáyāsi	अर्पयाथः arpáyāthaḥ	अर्पयाथ arpáyātha	अर्पयासे / अर्पयासै arpáyāse / arpáyāsai	अर्पयैथे arpáyaithe	अर्पयाध्वै arpáyādhvai
First	अर्पयाणि arpáyāṇi	अर्पयाव arpáyāva	अर्पयाम arpáyāma	अर्पयै arpáyai	अर्पयावहै arpáyāvahai	अर्पयामहै arpáyāmahai
Participles
	अर्पयत् arpáyat			अर्पयमाण / अर्पयाण² arpáyamāṇa / arpayāṇa²
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic ²Later Sanskrit

Imperfect: आर्पयत् (ā́rpayat), आर्पयत (ā́rpayata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आर्पयत् ā́rpayat	आर्पयताम् ā́rpayatām	आर्पयन् ā́rpayan	आर्पयत ā́rpayata	आर्पयेताम् ā́rpayetām	आर्पयन्त ā́rpayanta
Second	आर्पयः ā́rpayaḥ	आर्पयतम् ā́rpayatam	आर्पयत ā́rpayata	आर्पयथाः ā́rpayathāḥ	आर्पयेथाम् ā́rpayethām	आर्पयध्वम् ā́rpayadhvam
First	आर्पयम् ā́rpayam	आर्पयाव ā́rpayāva	आर्पयाम ā́rpayāma	आर्पये ā́rpaye	आर्पयावहि ā́rpayāvahi	आर्पयामहि ā́rpayāmahi

Derived terms

• अर्पण (arpaṇa, “offering”)
• अर्पणीय (arpaṇīya, “to be delivered”)
• अर्पयिता (arpayitā, “will deliver”)
• अर्पित (arpita, “offered”)
• अर्प्यते (arpyate, “is delivered”)
• समर्पयति (samarpayati, “delivers”)

 

Descendants

• Pali: अप्पेति (appeti)
• Prakrit: अप्पेइ (appei), अप्पावेइ (appāvei) (see there for further descendants)

References

• Monier Williams (1899) “अर्पयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page {{{1}}}.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “arpáyati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press