պահ

Armenian

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /pɑh/, [pɑh]
• (Western Armenian) IPA^(key): /bɑh/, [bɑh]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Etymology 1

From Old Armenian պահ (pah).

Noun

պահ • (pah)

1. moment, instant

   նա մի պահ կանգ առավ ― na mi pah kang aṙav ― he stopped for a moment

2. time (in general)
3. guarding, watching, keeping

   պահ մտնել ― pah mtnel ― to hide, to cover, to take cover

   պահ տալ ― pah tal ― to give up, to give for keeping

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	պահ (pah)	պահեր (paher)
dative	պահի (pahi)	պահերի (paheri)
ablative	պահից (pahicʻ)	պահերից (pahericʻ)
instrumental	պահով (pahov)	պահերով (paherov)
locative	պահում (pahum)	պահերում (paherum)
	definite forms
nominative	պահը/պահն (pahə/pahn)	պահերը/պահերն (paherə/pahern)
dative	պահին (pahin)	պահերին (paherin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	պահս (pahs)	պահերս (pahers)
dative	պահիս (pahis)	պահերիս (paheris)
ablative	պահիցս (pahicʻs)	պահերիցս (pahericʻs)
instrumental	պահովս (pahovs)	պահերովս (paherovs)
locative	պահումս (pahums)	պահերումս (paherums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	պահդ (pahd)	պահերդ (paherd)
dative	պահիդ (pahid)	պահերիդ (paherid)
ablative	պահիցդ (pahicʻd)	պահերիցդ (pahericʻd)
instrumental	պահովդ (pahovd)	պահերովդ (paherovd)
locative	պահումդ (pahumd)	պահերումդ (paherumd)

Etymology 2

Interjection

պա՜հ • (pa^!h)

1. oh! (expression of surprise or disbelief)

Old Armenian

Alternative forms

• պարհ (parh)

Etymology

The older form is պարհ (parh), a Northwestern Iranian borrowing: compare Middle Persian 𐫛𐫀𐫍𐫡 (pʾhr /⁠pāhr⁠/, “watch-post”), [Book Pahlavi needed] (pʾs /⁠pās⁠/, “guard, watch”), Persian پاس (pâs, “guard, watch”). Ultimately from Proto-Iranian *páHθrah, from Proto-Indo-European *peh₂- (“to guard”).

Noun

պահ • (pah)

1. watch, guard
2. hour, moment, time
   • 1612 – 1614, Yakob Tʻoxatʻecʻi :

     Ոհ թէ այն պահն, որ զքեզ տեսնէի,
     Զաջդ տիրաշօշափ ես համբուրէի,
     Ժամ մի դէմ երեսիդ աչօք հայէի,
     Ապա զհոգիս մարմնոյս իմ աւանդէի։

     Oh tʻē ayn pahn, or zkʻez tesnēi,
     Zaǰd tirašōšapʻ es hamburēi,
     Žam mi dēm eresid ačʻōkʻ hayēi,
     Apa zhogis marmnoys im awandēi.

     • Translation by S. Peter Cowe

       O for the moment when I'd see you,
       Kiss your right hand that touched the Lord,
       That for a time I'd gaze upon your face with my eyes,
       Then would I yield up the ghost from my body.

Declension

u-type

	singular	plural
nominative	պահ (pah)	պահք (pahkʻ)
genitive	պահու (pahu)	պահուց (pahucʻ)
dative	պահու (pahu)	պահուց (pahucʻ)
accusative	պահ (pah)	պահս (pahs)
ablative	պահէ (pahē)	պահուց (pahucʻ)
instrumental	պահու (pahu)	պահուք (pahukʻ)
locative	պահու (pahu)	պահս (pahs)

Derived terms

• ամենապահ (amenapah)
• ամրապահ (amrapah)
• ամրապահեստ (amrapahest)
• ամրապահիմ (amrapahim)
• անդապահ (andapah)
• անձնապահ (anjnapah)
• անձնապահապետ (anjnapahapet)
• անպահ (anpah)
• անպահելի (anpaheli)
• անպահեստ (anpahest)
• անպահութիւն (anpahutʻiwn)
• աշխարհապահ (ašxarhapah)
• ապաստանապահ (apastanapah)
• առաջապահ (aṙaǰapah)
• առաջապահեստ (aṙaǰapahest)
• առաջնապահ (aṙaǰnapah)
• աստուածապահ (astuacapah)
• աւանդապահ (awandapah)
• աւանդապահութիւն (awandapahutʻiwn)
• բանապահ (banapah)
• բանդապահ (bandapah)
• բանտապահ (bantapah)
• բերդապահ (berdapah)
• գանձապահ (ganjapah)
• գիշերապահ (gišerapah)
• գիշերապահութիւն (gišerapahutʻiwn)
• գլխապահ (glxapah)
• գրապահ (grapah)
• դալարապահ (dalarapah)
• դժոխապահ (džoxapah)
• դժուարապահ (džuarapah)
• դժուարապահելի (džuarapaheli)
• դիւանապահ (diwanapah)
• դռնապահ (dṙnapah)
• ետեղապահ (etełapah)
• ետեղապահութիւն (etełapahutʻiwn)
• երկպահ (erkpah)
• զուգապահեմ (zugapahem)
• թիկնապահ (tʻiknapah)
• թղթապահ (tʻłtʻapah)
• ժամապահ (žamapah)
• ժառանգապահ (žaṙangapah)
• լանջապահ (lanǰapah)
• խաղաղապահ (xałałapah)
• խորանապահ (xoranapah)
• խորհրդապահ (xorhrdapah)
• խրամապահ (xramapah)
• ծոմապահութիւն (comapahutʻiwn)
• ծոմապահք (comapahkʻ)
• կապանապահ (kapanapah)
• կենդանապահ (kendanapah)
• կողմապահ (kołmapah)
• կողմնապահ (kołmnapah)
• կողմնապահութիւն (kołmnapahutʻiwn)
• կտակապահ (ktakapah)
• կրծապահ (krcapah)
• ձեռնպահ (jeṙnpah)
• մարմնապահ (marmnapah)
• մտապահ (mtapah)
• մրգապահ (mrgapah)
• մրգապահութիւն (mrgapahutʻiwn)
• յառաջապահ (yaṙaǰapah)
• յառաջապահեստ (yaṙaǰapahest)
• շաբաթապահ (šabatʻapah)
• շաբաթապահու (šabatʻapahu)
• շաբաթապահութիւն (šabatʻapahutʻiwn)
• շռնչապահ (šṙnčʻapah)
• շտեմարանապահ (štemaranapah)
• շրջապահ (šrǰapah)
• ոգեպահ (ogepah)
• ոխապահ (oxapah)
• ոխապահեմ (oxapahem)
• ուխտապահ (uxtapah)
• ուխտապահութիւն (uxtapahutʻiwn)
• ուսումնապահ (usumnapah)
• պահ դուռն (pah duṙn)
• պահախոյզ (pahaxoyz)
• պահակից (pahakicʻ)
• պահայոյզ (pahayoyz)
• պահանորդ (pahanord)
• պահանոց (pahanocʻ)
• պահանք (pahankʻ)
• պահարան (paharan)
• պահարանեմ (paharanem)
• պահարկեմ (paharkem)
• պահացող (pahacʻoł)
• պահացողութիւն (pahacʻołutʻiwn)
• պահացոյց (pahacʻoycʻ)
• պահեմ (pahem)
• պահեստ (pahest)
• պահնակ (pahnak)
• պահնակեմ (pahnakem)
• պահնորդ (pahnord)
• պահող (pahoł)
• պահուստ (pahust)
• պահսակաց (pahsakacʻ)
• պահք (pahkʻ)
• պատուիրանապահ (patuiranapah)
• պատուիրանապահեմ (patuiranapahem)
• պատուիրանապահութիւն (patuiranapahutʻiwn)
• պարենապահ (parenapah)
• պարհեմ (parhem)
• պարհք (parhkʻ)
• պարսպապահ (parspapah)
• սահմանապահ (sahmanapah)
• սրբապահ (srbapah)
• սրբապահութիւն (srbapahutʻiwn)
• սրովբէապահ (srovbēapah)
• վերջապահ (verǰapah)
• վտառապահ (vtaṙapah)
• վրանապահ (vranapah)
• տեղապահ (tełapah)
• տեղապահութիւն (tełapahutʻiwn)
• տնպահ (tnpah)
• ցայգապահ (cʻaygapah)
• ցերեկապահ (cʻerekapah)
• քաղաքապահ (kʻałakʻapah)
• քառասնապահ (kʻaṙasnapah)
• քինապահութիւն (kʻinapahutʻiwn)
• քրիստոսապահեստ (kʻristosapahest)
• օրապահի (ōrapahi)
• օրապահիկ (ōrapahik)
• օրէնսպահ (ōrēnspah)
• օրինապահ (ōrinapah)
• օրինապահութիւն (ōrinapahutʻiwn)
• օրինապահումն (ōrinapahumn)

Related terms

• պահակ (pahak)
• պահակապան (pahakapan)
• պահակեր (pahaker)
• պահանգ (pahang)
• պահապան (pahapan)

Descendants

• Armenian: պահ (pah)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “պահ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “պահ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 900
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “պահ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy