հաւ
Appearance
Old Armenian
[edit]Etymology 1
[edit]From Proto-Indo-European *h₂éwis (“bird”).
Noun
[edit]հաւ • (haw)
- bird; rooster; hen
- 5th century, Łazar Pʻarpecʻi, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of Armenia] 7:[1][2]
- այլ եւ զջրասուզակ մամռախնդիր խօզակեր մեծանձունք եւ յաղթամարմինք հաւքն, փորն եւ թանձրն եւ սագն, եւ կամ այլ բազում եւ անհամար ցամաքայնոցն եւ ջրայնոցն ջոկք թռչնոցն։
- ayl ew zǰrasuzak mamṙaxndir xōzaker mecanjunkʻ ew yałtʻamarminkʻ hawkʻn, pʻorn ew tʻanjrn ew sagn, ew kam ayl bazum ew anhamar cʻamakʻaynocʻn ew ǰraynocʻn ǰokkʻ tʻṙčʻnocʻn.
- Translation by Robert W. Thomson
- and the large and powerful aquatic birds that seek out weeds and feed on moss—the swan, duck, and goose, and many other numberless coveys of birds, terrestrial or aquatic.
- այլ եւ զջրասուզակ մամռախնդիր խօզակեր մեծանձունք եւ յաղթամարմինք հաւքն, փորն եւ թանձրն եւ սագն, եւ կամ այլ բազում եւ անհամար ցամաքայնոցն եւ ջրայնոցն ջոկք թռչնոցն։
Usage notes
[edit]In contrast with the generic term թռչուն (tʻṙčʻun, “bird, any living thing which flies”), հաւ (haw) has a more complex, although smaller, semantic range which primarily includes birds which are useful to men.
Declension
[edit]singular | plural | |
---|---|---|
nominative | հաւ (haw) | հաւք (hawkʻ) |
genitive | հաւու (hawu) | հաւուց (hawucʻ) |
dative | հաւու (hawu) | հաւուց (hawucʻ) |
accusative | հաւ (haw) | հաւս (haws) |
ablative | հաւէ (hawē) | հաւուց (hawucʻ) |
instrumental | հաւու (hawu) | հաւուք (hawukʻ) |
locative | հաւու (hawu) | հաւս (haws) |
Derived terms
[edit]- արտաւազդահաւ (artawazdahaw)
- աւուկ (awuk)
- երաշտահաւ (eraštahaw)
- ժրահաւ (žrahaw)
- կիսահաւ (kisahaw)
- հաւադէտ (hawadēt)
- հաւադիտութիւն (hawaditutʻiwn)
- հաւադիւթական (hawadiwtʻakan)
- հաւալած (hawalac)
- հաւալոց (hawalocʻ)
- հաւալուսն (hawalusn)
- հաւական (hawakan)
- հաւակեր (hawaker)
- հաւակռիչ (hawakṙičʻ)
- հաւահալած (hawahalac)
- հաւահար (hawahar)
- հաւահարց (hawaharcʻ)
- հաւահմայ (hawahmay)
- հաւահմայութիւն (hawahmayutʻiwn)
- հաւամրգի (hawamrgi)
- հաւապան (hawapan)
- հաւապատիր (hawapatir)
- հաւթափեալ (hawtʻapʻeal)
- հաւիկ (hawik)
- հաւկիթ (hawkitʻ)
- հաւձագ (hawjag)
- հաւորս (hawors)
- հաւորսութիւն (haworsutʻiwn)
- հաւութիւն (hawutʻiwn)
- հաւպատիր (hawpatir)
- հաւտուն (hawtun)
- հաւփալ (hawpʻal)
- հաւքաջ (hawkʻaǰ)
- հաւօրհնէք (hawōrhnēkʻ)
- ձայնահաւ (jaynahaw)
- տարմահաւ (tarmahaw)
- քաջահաւ (kʻaǰahaw)
Descendants
[edit]- Armenian: հավ (hav), հավք (havkʻ)
- ⇒ Old Georgian: ჰავით ზმნაჲ (havit zmnay, “fortune-telling using a chicken, bird”), ჰავის-ზმნაჲ (havis-zmnay, “sorcery, witchery”)
References
[edit]- ^ Łazar Pʻarpecʻi (1904) G. Tēr-Mkrtčʻean and St. Malxasean, editors, Patmutʻiwn Hayocʻ ew tʻułtʻ aṙ Vahan Mamikonean [History of Armenia and Letter to Vahan Mamikonian] (Patmagirkʻ hayocʻ; I.4), Tiflis: Mnacʻakan Martiroseancʻ Press, page 10
- ^ Thomson, Robert W. (1991) The History of Łazar Pʿarpecʿi (Columbia University Program in Armenian Studies. Suren D. Fesjian Academic Publications; 4)[1], Atlanta, Georgia: Scholars Press, page 43
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “հաւ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, pages 65–66
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “հաւ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 71b
- Martirosyan, Hrach (2010) “haw₁”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, pages 398–399
- Matasović, Ranko (2009) A Grammatical Sketch of Classical Armenian[2], Zagreb, page 17
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “հաւ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 395—396
Etymology 2
[edit]From Proto-Indo-European *h₂éwh₂os (“grandfather”).
Noun
[edit]հաւ • (haw)
- grandfather, ancestor
- հաւոյ հայր ― hawoy hayr ― great-grand-father
- հաւոյ հաւ ― hawoy haw ― great-great-grandfather
- uncle (attested in some colophons)
Declension
[edit]singular | plural | |
---|---|---|
nominative | հաւ (haw) | հաւք (hawkʻ) |
genitive | հաւոյ (hawoy) | հաւոց (hawocʻ) |
dative | հաւոյ (hawoy) | հաւոց (hawocʻ) |
accusative | հաւ (haw) | հաւս (haws) |
ablative | հաւոյ (hawoy) | հաւոց (hawocʻ) |
instrumental | հաւով (hawov) | հաւովք (hawovkʻ) |
locative | հաւ (haw) | հաւս (haws) |
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | հաւ (haw) | հաւք (hawkʻ) |
genitive | հաւու (hawu) | հաւուց (hawucʻ) |
dative | հաւու (hawu) | հաւուց (hawucʻ) |
accusative | հաւ (haw) | հաւս (haws) |
ablative | հաւէ (hawē) | հաւուց (hawucʻ) |
instrumental | հաւու (hawu) | հաւուք (hawukʻ) |
locative | հաւու (hawu) | հաւս (haws) |
Derived terms
[edit]- ազգահաւ (azgahaw)
- հաւասկիզբն (hawaskizbn)
- նախահաւ (naxahaw)
- սկզբնահաւ (skzbnahaw)
Descendants
[edit]See also
[edit]- հան (han)
References
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “հաւ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, pages 66–67
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “հաւ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 71b
- Fortson, Benjamin W. (2010) Indo-European Language and Culture: An Introduction, second edition, Oxford: Blackwell, page 387
- Martirosyan, Hrach (2010) “haw₂”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, pages 399–400
- Matasović, Ranko (2009) A Grammatical Sketch of Classical Armenian[3], Zagreb, page 15
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “հաւ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 395—396
Etymology 3
[edit]The origin is uncertain. Perhaps from Proto-Indo-European *p(e)h₂w- (“end, edge”) and cognate with Ancient Greek παύω (paúō, “to stop”), παῦσις (paûsis, “pause”), Albanian fashë (“tranquillity, calm”) and Old Armenian ագի (agi, “tail”).
Noun
[edit]հաւ • (haw)
Declension
[edit]singular | plural | |
---|---|---|
nominative | հաւ (haw) | հաւք (hawkʻ) |
genitive | հաւի (hawi) | հաւաց (hawacʻ) |
dative | հաւի (hawi) | հաւաց (hawacʻ) |
accusative | հաւ (haw) | հաւս (haws) |
ablative | հաւէ (hawē) | հաւաց (hawacʻ) |
instrumental | հաւաւ (hawaw) | հաւաւք = հաւօք (hawawkʻ = hawōkʻ) |
locative | հաւի (hawi) | հաւս (haws) |
Derived terms
[edit]References
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “հաւ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 67ab
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “հաւ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 71bc
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 7
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “հաւ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 395—396