αίρω

See also: αἴρω, αιρώ, and αἱρῶ

Greek

Etymology

Learned borrowing from Ancient Greek αἴρω (aírō).

For sense αίρω (“remove”): Semantic loan from French lever.
For sense αίρω (“rise”): Semantic loan from French élever.

Pronunciation

IPA^(key): /ˈero/
Hyphenation: αί‧ρω

Verb

αίρω • (aíro) (past ήρα, passive αίρομαι)

(learned) to lift and carry
Synonym: σηκώνω (sikóno, “I lift”)
2. to take up, assume (a burden)
  Ο Χριστός αίρει τις αμαρτίες του κόσμου.
  O Christós aírei tis amartíes tou kósmou.
  Christ takes upon himself the sins of the world.
to remove (an obstacle), lift (a ban or an embargo), raise (a siege)
αίρεται η παρεξήγηση ― aíretai i parexígisi ― the misunderstanding is resolved

αίρεται ο στρατιωτικός νόμος ― aíretai o stratiotikós nómos ― the martial law is raised

ήρθη ο αποκλεισμός ― írthi o apokleismós ― the blockade was raised

Synonyms: απομακρύνω (apomakrýno), αφαιρώ (afairó)
2. to revoke, recall (a decision) (especially in legal terminology)
  Η βουλή αίρει την εμπιστοσύνη της προς την κυβέρνηση.
  I voulí aírei tin empistosýni tis pros tin kyvérnisi.
  Parliament lifts its confidence to the government.
  
  Το συμβούλιο αίρει τις κυρώσεις έναντι της χώρας.
  To symvoúlio aírei tis kyróseis énanti tis chóras.
  The council lifts sanctions on the country.
  
  Το δικαστήριο μπορεί να άρει την ασυλία.
  To dikastírio boreí na árei tin asylía.
  The court may waive the immunity.
  
  Synonyms: ανακαλώ (anakaló), ακυρώνω (akyróno), καταργώ (katargó), παύω (pávo)
to rise to a superior level
Στην Αναγέννηση η τέχνη αίρεται στην τελειότητα.
Stin Anagénnisi i téchni aíretai stin teleiótita.
In the Renaissance, art is lifted to perfection.

Αίρεται στο ύψος των περιστάσεων. (expression)
Aíretai sto ýpsos ton peristáseon.
He/she/it rises to the occasion.
(literally, “to the height of the occasion”)

Synonym: εξυψώνω (exypsóno)

Antonym: υποβιβάζω (ypovivázo)

Conjugation

αίρω, αίρομαι

	Active voice ➤		Passive voice ➤
Indicative mood ➤	Imperfective aspect ➤	Perfective aspect ➤	Imperfective aspect	Perfective aspect
Non-past tenses ➤	Present ➤	Dependent ➤	Present	Dependent
1 sg	αίρω	άρω	αίρομαι	αρθώ
2 sg	αίρεις	άρεις	αίρεσαι	αρθείς
3 sg	αίρει	άρει	αίρεται	αρθεί

1 pl	αίρουμε, [‑ομε]	άρουμε, [-ομε]	αιρόμαστε, {αιρόμεθα}	αρθούμε
2 pl	αίρετε	άρετε	αίρεστε, {αίρεσθε}	αρθείτε
3 pl	αίρουν[ε]	άρουν(ε)	αίρονται	αρθούν

Past tenses ➤	Imperfect ➤	Simple past ➤	Imperfect	Simple past
1 sg	(ήρα)	(ήρα)	—	(άρθηκα), {ήρθην}
2 sg	(ήρες)	(ήρες)	—	(άρθηκες), {ήρθης}
3 sg	(ήρε)	(ήρε)	{ήρετο}	{ήρθη}, (άρθηκε)

1 pl	(ήραμε)	(ήραμε)	—	(αρθήκαμε), [{ήρθημεν}]
2 pl	(ήρατε)	(ήρατε)	—	(αρθήκατε), [{ήρθητε}]
3 pl	(ήραν)	(ήραν)	αίρονταν, {ήροντο}	{ήρθησαν}, (άρθηκαν), (αρθήκαν(ε))

Future tenses ➤	Continuous ➤	Simple ➤	Continuous	Simple
1 sg	θα αίρω ➤	θα άρω ➤	θα αίρομαι ➤	θα αρθώ ➤
2,3 sg, 1,2,3 pl	θα αίρεις, …	θα άρεις, …	θα αίρεσαι, …	θα αρθείς, …

	Perfect aspect ➤		Perfect aspect
Present perfect ➤	έχω, έχεις, … άρει		έχω, έχεις, … αρθεί
Past perfect ➤	είχα, είχες, … άρει		είχα, είχες, … αρθεί
Future perfect ➤	θα έχω, θα έχεις, … άρει		θα έχω, έχεις, … αρθεί

Subjunctive mood ➤	Formed using present, dependent (for simple past) or present perfect from above with a particle (να, ας).

Imperative mood ➤	Imperfective aspect	Perfective aspect	Imperfective aspect	Perfective aspect
2 sg	αίρε	άρε, {άρον}	—	—
2 pl	αίρετε	άρετε	αίρεστε, {αίρεσθε}	αρθείτε

Other forms	Active voice		Passive voice
Present participle➤	αίροντας¹ ➤		αιρόμενος, ‑όμενη, ‑όμενο, {αιρόμενος, ‑ομένη, ‑όμενο} ➤
Perfect participle➤	έχοντας άρει ➤		—

Nonfinite form➤	άρει		αρθεί


Notes Appendix:Greek verbs	• ¹ Learned present participle: αίρων (aíron), αίρουσα (aírousa), αίρον (aíron). • (…) optional or informal. […] rare. {…} learned, archaic. • Multiple forms are shown in order of reducing frequency. • Periphrastic imperative forms may be produced using the subjunctive.

Synonyms

(lift): σηκώνω (sikóno)
- (lift, figuratively): σηκώνω (sikóno)
(remove): απομακρύνω (apomakrýno), αφαιρώ (afairó), εξαλείφω (exaleífo)
(revoke): ανακαλώ (anakaló), ακυρώνω (akyróno), καταργώ (katargó), παύω (pávo)
(rise): εξυψώνω (exypsóno)

Antonyms

(antonym(s) of “rise”): υποβιβάζω (ypovivázo)

Related terms

αίρων m (aíron, “one who lifts”, participle), αίρουσα f (aírousa), neu. αίρον n (aíron)
άρον άρον (áron áron)
εξαίρω (exaíro, “praise”)

Not to be confused as derivatives: compound verbs -αιρώ of ancient αἱρῶ (hairô, “seize; select”)