üzmek

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Turkish

[edit]

Etymology

[edit]

From Ottoman Turkish اوزمك (üzmek, “to overstrain, break down, injure, hurt feelings, treat with harshness”), from Proto-Turkic *üŕ- (“to break, tear, demolish”).[1]

Cognate with Old Turkic 𐰇𐰕 (üz-, “to break, tear”), Azerbaijani üzmək (“to break”), Bashkir өҙөү (öźöw, “to tear, break”), Khakas ӱзерге (üzerge, “to break off, pick off”), Kyrgyz үзүү (üzüü, “to interrupt, break, disrupt, pluck”), Turkmen üzmek (“to tear off, pluck”), Uzbek uzmoq (“to break, tear, pick”).

Verb

[edit]

üzmek (third-person singular simple present üzer)

  1. (transitive) to distress, upset, worry; to sadden
    • 1969, “Bu Son Olsun”, in Bu Son Olsun/Felek Beni, performed by Cem Karaca:
      Ne yalnızlık ne de yalan üzmesin seni / Doğarken ağladı insan bu son olsun bu son
      Let neither sadness nor lies sadden you / Humanity cried when it was born, let this be the last, the last
  2. (transitive) to abrade
  3. (transitive, dialectal) to break, tear

Conjugation

[edit]
Conjugation of üzmek (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive üzmek
impersonal participle imperfective üzen
perfective üzmüş
prospective üzecek
personal participle non-prospective üzdüğüm üzdüğün üzdüğü üzdüğümüz üzdüğünüz üzdükleri
prospective üzeceğim üzeceğin üzeceği üzeceğimiz üzeceğiniz üzecekleri
verbal noun üzme
way of doing üzüş
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist üzerim üzersin üzer üzeriz üzersiniz üzerler
imperfective üzüyorum üzüyorsun üzüyor üzüyoruz üzüyorsunuz üzüyorlar
past perfective üzdüm üzdün üzdü üzdük üzdünüz üzdüler
imperfective üzüyordum üzüyordun üzüyordu üzüyorduk üzüyordunuz üzüyorlardı (or üzüyordular)
future üzeceğim üzeceksin üzecek üzeceğiz üzeceksiniz üzecekler
inferential perfective üzmişim üzmişsin üzmiş üzmişiz üzmişsinüz üzmişler
aorist üzermişim üzermişsin üzermiş üzermişiz üzermişsiniz üzerlermiş (or üzermişlar)
imperfective üzüyormuşum üzüyormuşsun üzüyormuş üzüyormuşuz üzüyormuşsunuz üzüyorlarmış
conditional simple üzsem üzsen üzse üzsek üzseniz üzseler
perfective üzseydim üzseydin üzseydi üzseydik üzseydiniz üzseydiler
optative üzeyim üzesin üze üzelim üzesiniz üzeler
progressive üzmekteyim üzmektesin üzmekte üzmekteyiz üzmektesiniz üzmekteler
necessitative üzmeliyim üzmelisin üzmeli üzmeliyiz üzmelisiniz üzmeliler
imperative üz üzsün üzün üzsünler
Positive interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist üzer miyim? üzer misin? üzer mi? üzer miyiz? üzer misiniz? üzerler mi?
imperfective üzüyor muyum? üzüyor musun? üzüyor mu? üzüyor muyuz? üzüyor musunuz? üzüyorlar mı?
past perfective üzdüm mü? üzdün mü? üzdü mü? üzdük mü? üzdünüz mü? üzdüler mi?
imperfective üzüyor muydum? üzüyor muydun? üzüyor muydu? üzüyor muyduk? üzüyor muydunuz? üzüyorlar mıydı?
future üzecek miyim? üzecek misin? üzecek mi? üzecek miyiz? üzecek misiniz? üzecekler mi?
inferential perfective üzmüş müyüm? üzmüş müsün? üzmüş mü? üzmüş müyüz? üzmüş müsünüz? üzmüşler mi?
aorist üzer miymüşim? üzer miymüşsin? üzer miymüş? üzer miymüşiz? üzer miymüşsiniz? üzerler miymiş?
imperfective üzüyor muymuşum? üzüyor muymuşsun? üzüyor muymuş? üzüyor muymuşuz? üzüyor muymuşsunuz? üzüyorlar mıymış?
conditional simple üzsem mi? üzsen mi? üzse mi? üzsek mi? üzseniz mi? üzseler mi?
perfective üzse miydim? üzse miydin? üzse miydi? üzse miydik? üzse miydiniz? üzseler miydi?
progressive üzmekte miyim? üzmekte misin? üzmekte mi? üzmekte miyiz? üzmekte misiniz? üzmekteler mi?
necessitative üzmeli miyim? üzmeli misin? üzmeli mi? üzmeli miyiz? üzmeli misiniz? üzmeliler mi?
Negative declarative
infinitive üzmemek
impersonal participle imperfective üzmeyen
perfective üzmemiş
prospective üzmeyecek
personal participle non-prospective üzmediğim üzmediğin üzmediği üzmediğimiz üzmediğiniz üzmedikleri
prospective üzmeyeceğim üzmeyeceğin üzmeyeceği üzmeyeceğimiz üzmeyeceğiniz üzmeyecekleri
verbal noun üzmeme
way of doing üzmeyüş
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist üzmem üzmezsin üzmez üzmeyiz üzmezsiniz üzmezler
imperfective üzmüyorum üzmüyorsun üzmüyor üzmüyoruz üzmüyorsunuz üzmüyorlar
past perfective üzmedim üzmedin üzmedi üzmedik üzmediniz üzmediler
imperfective üzmüyordum üzmüyordun üzmüyordu üzmüyorduk üzmüyordunuz üzmüyorlardı
future üzmeyeceğim üzmeyeceksin üzmeyecek üzmeyeceğiz üzmeyeceksiniz üzmeyecekler
inferential perfective üzmemişim üzmemişsin üzmemiş üzmemişiz üzmemişsiniz üzmemişler
aorist üzmezmişim üzmezmişsin üzmezmiş üzmezmişiz üzmezmişsiniz üzmezlermiş
imperfective üzmüyormuşum üzmüyormuşsun üzmüyormuş üzmüyormuşuz üzmüyormuşsunuz üzmüyorlarmış
conditional simple üzmesem üzmesen üzmese üzmesek üzmeseniz üzmeseler
perfective üzmeseydim üzmeseydin üzmeseydi üzmeseydik üzmeseydiniz üzmeseydiler
optative üzmeyeyim üzmeyesin üzmeye üzmeyelim üzmeyesiniz üzmeyeler
progressive üzmemekteyim üzmemektesin üzmemekte üzmemekteyiz üzmemektesiniz üzmemekteler
necessitative üzmemeliyim üzmemelisin üzmemeli üzmemeliyiz üzmemelisiniz üzmemeliler
imperative üzme üzmesin üzmeyin üzmesinler
Negative interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist üzmez miyim? üzmez misin? üzmez mi? üzmez miyiz? üzmez misiniz? üzmezler mi?
imperfective üzmüyor muyum? üzmüyor musun? üzmüyor mu? üzmüyor muyuz? üzmüyor musunuz? üzmüyorlar mı?
past perfective üzmedim mi? üzmedin mi? üzmedi mi? üzmedik mi? üzmediniz mi? üzmediler mi?
imperfective üzmüyor muydum? üzmüyor muydun? üzmüyor muydu? üzmüyor muyduk? üzmüyor muydunuz? üzmüyorlar mıydı?
future üzmeyecek miyim? üzmeyecek misin? üzmeyecek mi? üzmeyecek miyiz? üzmeyecek misiniz? üzmeyecekler mi?
inferential perfective üzmemiş miyim? üzmemiş misin? üzmemiş mi? üzmemiş miyiz? üzmemiş misiniz? üzmemişler mi?
aorist üzmez miymişim? üzmez miymişsin? üzmez miymiş? üzmez miymişiz? üzmez miymişsiniz? üzmezler miymiş?
imperfective üzmüyor muymuşum? üzmüyor muymuşsun? üzmüyor muymuş? üzmüyor muymuşuz? üzmüyor muymuşsunuz? üzmüyorlar mıymış?
conditional simple üzmesem mi? üzmesen mi? üzmese mi? üzmesek mi? üzmeseniz mi? üzmeseler mi?
perfective üzmese miydim? üzmese miydin? üzmese miydi? üzmese miydik? üzmese miydiniz? üzmeseler miydi?
progressive üzmemekte miyim? üzmemekte misin? üzmemekte mi? üzmemekte miyiz? üzmemekte misiniz? üzmemekteler mi?
necessitative üzmemeli miyim? üzmemeli misin? üzmemeli mi? üzmemeli miyiz? üzmemeli misiniz? üzmemeliler mi?

Derived terms

[edit]
[edit]

See also

[edit]

References

[edit]
  1. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*üŕ-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=üzmek&oldid=80837138"