çəkmək
Appearance
Azerbaijani
[edit]Cyrillic | чәкмәк | |
---|---|---|
Abjad | چکمک |
Etymology
[edit]Inherited from Proto-Turkic *ček- (“to draw, pull”). Cognate with Crimean Tatar çekmek, Gagauz çekmää, Salar çik, Turkish çekmek and Turkmen çekmek. Compare also Chuvash шак (šak, “red lace applique on the back of a women's shirt”).
Pronunciation
[edit]- IPA(key): [t͡ʃækˈmæk], [t͡ʃækˈmæj]
- IPA(key): [t͡sækˈmæk], [t͡sækˈmæj]
- (Tabriz) IPA(key): [t͡sæhˈmɑχ][1]
Audio: (file) - Hyphenation: çək‧mək
Verb
[edit]çəkmək
- to pull (transitive)
- to move by pulling (especially short distance)
- Gəl bu masanı pəncərəyə doğru çəkək, mane olmasın!
- Let's move the table towards the window, so it's not in the way.
- to pull or win someone over (to their side)
- Əlbətdə onlar çalışacaqlar ki bizi öz tərəflərinə çəksinlər!
- Of course they are going to try to pull us over to their side!
- to draw, haul, drag, tug
- to move by pulling (especially short distance)
- to move (troops)
- to withdraw, to pull out [with ablative]
- 2009 February 2, Azərfoto İnformasiya Agentliyi[1]:
- Obama Iraqdan qoşunları çəkmək istəyir.
- Obama wants to pull out troops from Iraq.
- to send or move (troops) [with dative]
- 2021 September 30, aqreqator.az[2]:
- Tacikistan və Əfqanıstan qoşunlarını sərhədə çəkir.
- Tajikistan and Afghanistan are moving [their] troops to the border.
- to withdraw, to pull out [with ablative]
- (transitive) lay, construct, build, install (a road, a pipe, a wire etc.)
- (transitive) to smoke
- 2010 March 5, Musavat.com[3]:
- Tələbə olanda hamı siqaret çəkirdi deyə, mən də çəkdim.
- When I was a student, I picked up smoking because everyone else was smoking.
- Kişi gündə bir qutu siqaret çəkirdi, yazıq tez öldü ― The man smoked one packet of cigarettes a day; he died too soon, poor thing.
- Qəlyan/çubuq çəkmək ― To smoke waterpipe/pipe.
- (transitive) to attract, draw
- diqqət çəkmək ― to draw attention
- Synonym: cəlb etmək
- (figuratively, transitive) to occupy, interest, engross
- 2014 February 27, Namiq Hüseynli, Azadlıq Radiosu[4]:
- -Yaxın zamanlarda hekayələr, yaxud roman kitabı buraxmaq planın varmı? Səni daha çox hansı mövzu çəkir?
- Are you planning on a new book of short stories or a novel? Which topic occupies you most?
- (transitive) to grind, mill
- (transitive) to close, shut
- 2017 May 31, Məlahət Rzayeva, Şərq[5], archived from the original on 17 June 2017:
- Zəif nəticə göstərənlərə məktəbin qapısı göstərilir - çıx, ardınca qapını çək.
- To those who under-perform, they point towards the school's door – get out and shut the door after yourself.
- (transitive) to suck up, absorb
- 2016 June 16, Nazilə Xaqani, İnter.az[6]:
- Yaşıl damlar yalnız möhtəşəm görünməklə kifayətlənmir, eyni zamanda istilik izolyasiyası edir, yağış suyunu çəkir və enerjiyə qənaət edir
- Green roofs do not only provide a magnificent view, at the same time they also isolate warmth, suck up rain water and conserve energy.
- (transitive) to bear, endure, suffer, brook, undergo
- çətinliklər çəkmək ― to experience difficulties
- zərər çəkmək ― to suffer damage
- diş ağrısı çəkmək ― to suffer from tooth pain
- xəcalət çəkmək ― to be ashamed, to suffer from embarrassment
- Mən həyatımda çox ürək ağrısı çəkməli oldum ― I had to endure a lot of heartache in my life.
- to depict (transitive)
- to draw (to sketch; depict with lines)
- 2014, Rafael Qəribov, “Dost Sözü”, in Afaq Şıxlı, edited by Elman Tovuz, Yeddidən biri. Bədii tərcümələr., Baku: Adiloğlu, page 18:
- Şair Afaqla tərcüməçi Afaq arasında xətt çəkmək çətindir.
- It is difficult to draw a line between the poet Afaq and the translator Afaq.
- Synonym: cızmaq
- to draw (picture or painting), paint
- şəkil çəkmək ― to draw
- Rəssam bu şəkili bir il ərzində çəkirdi ― The artist was painting this picture for a year
- to shoot (film, movie, etc.)
- Bu yaxınlarda bu barədə çox maraqlı bir film çəkiblər. ― A very interesting film was shot about this recently.
- to take (photograph, picture, etc)
- Telefonum bir az köhnədir, yaxşı şəkil çəkmir. ― My phone is a little old; it doesn't take good photos.
- to draw (to sketch; depict with lines)
- (intransitive) to last, take time
- Otuzdurduğum pulun hesabıma keçməsi nə qədər çəkər? ― How long will it take till the money I deposited reaches my account?
- Bu xoşbəxtlik nə qədər çəkər? ― How long will this happiness last?
- (transitive) to weigh (to determine the weight of an object) or to portion out a certain mass of smth.
- 1987 February 14, Fazil Sənan, Bazarda[7], page 180; republished as Ölümə Ərizə, Baku, 2012:
- Qardaş, yeddi kilo kartof çək.
- Brother, weigh me seven kilograms of potatoes.
- çamadanı çəkmək (çamadanın çəkisini müəyyən etmək) ― to weigh a suitcase (to determine the weight of a suitcase)
- (transitive) to slap, to punch, etc. (cannot be used without şillə, qapaz etc. as direct objects)
- şillə çəkmək ― to slap in the face
- şapalaq çəkmək ― to smack
- qapaz çəkmək ― to slap upside the back of the head
- Synonyms: şillələmək, qapazlamaq, şapalaqlamaq
- (transitive) to apply, lay, put
- Maskanı üzünüzə çəkin, və 15 dəqiqə saxlayın.
- Apply the mask on your face and keep it for 15 minutes.
- (transitive) to distill
- araq çəkmək ― to distill vodka
- (intransitive) to take after, resemble (often used with dative of tərəf (“side”))
- 2016 June 2, Xatirə Qədirli, Axar.az[8]:
- Sərvərin də uşaq ikən musiqi ilə maraqlandığını görüb "ana tərəfə “çəkmisən” deyə zarafat edərmiş.
- When s/he saw that Sərvər was interested in music as a child, she would joke “you have taken after your mother”
- (transitive, figurative) to be drawn to, to long for, to miss
- (transitive) to saw out (planks/boards)
Conjugation
[edit]Conjugation of çəkmək
Derived terms
[edit]Derived compound verbs
- ad çəkmək (“to mention”)
- baş çəkmək (“to visit”)
- cəza çəkmək (“to serve a punishment”)
- dərd çəkmək (“to worry; to grieve, sorrow”)
- əl çəkmək (“to let alone”)
- əzab çəkmək (“to suffer”)
- əziyyət çəkmək (“to suffer”)
- gözünü çəkmək
- imtahana çəkmək (“to test”)
- könlü çəkmək
- qol çəkmək (“to sign”)
- meyli çəkmək
- nəfsi çəkmək
- sınağa çəkmək (“to test”)
- zəhmət çəkmək (“work hard”)
Phrases
References
[edit]Further reading
[edit]- “çəkmək” in Obastan.com.
Khalaj
[edit]Perso-Arabic | چَکمَک |
---|
Etymology
[edit]Cognate with Azerbaijani çəkmək, Turkish çekmek.
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]çəkmək (third-person singular aorist çəkər, second person singular imperative çəki)
- to pull
Conjugation
[edit]Derived terms
[edit]- nəfəs çəkmək (“to breath”)
References
[edit]- Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó
Categories:
- Azerbaijani terms inherited from Proto-Turkic
- Azerbaijani terms derived from Proto-Turkic
- Azerbaijani terms with IPA pronunciation
- Azerbaijani terms with audio pronunciation
- Azerbaijani lemmas
- Azerbaijani verbs
- Azerbaijani transitive verbs
- Azerbaijani terms with usage examples
- Azerbaijani terms with quotations
- Azerbaijani terms with collocations
- Azerbaijani intransitive verbs
- az:Hit
- Khalaj terms with IPA pronunciation
- Khalaj lemmas
- Khalaj verbs
- Khalaj verbs with aorist in -ər
- Khalaj verbs with imperative in -i