uwalać

Old Polish

Etymology

From u- +‎ walać. First attested in c. 1470.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /uvalʲat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /uvalʲat͡ɕ/

Verb

uwalać impf (perfective uwalić)

1. (attested in Greater Poland) to wallow (lying on the ground, make sudden movements)
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[1], [2], [3]}, Lubin, page 268:

     Volutabatur, id est frequenter voluebatur vwalal szą aut przewraczal (cum vidisset eum, statim spiritus conturbavit illum, et elisus in terram volutabatur spumans Marc 9, 19)

     [Volutabatur, id est frequenter voluebatur uwalał się aut przewracał (cum vidisset eum, statim spiritus conturbavit illum, et elisus in terram volutabatur spumans Marc 9, 19)]

Descendants

• Polish: uwalać

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “uwalać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish uwalać. By surface analysis, u- +‎ walać.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /uˈva.lat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /uˈva.lat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -alat͡ɕ
• Syllabification: u‧wa‧lać

Verb

uwalać impf (perfective uwalić)

1. (transitive, colloquial) to get dirty (to cause to become dirty) [with instrumental ‘with what’]

   Synonym: brudzić

2. (transitive, colloquial) to make impossible (to cause certain actions to be abandoned or their implementation impossible)

   Synonym: utrącać

3. (transitive, colloquial) to knock out (to remove the possibility of promotion or out of a position)

   Synonym: utrącać

4. (transitive, colloquial, education) to fail (to give a student a failing grade) [with z (+ genitive) ‘in what subject’]

   Synonyms: obcinać, oblewać, ulewać

5. (transitive, colloquial) to break (to cause something to stop functioning properly or become unusable)
6. (reflexive with się, colloquial) to get dirty (to become dirty) [with instrumental ‘with what’]

   Synonyms: brudzić się, świnić się

7. (reflexive with się) to flump (to fall helplessly to a certain place)

   Synonym: zwalać się

8. (reflexive with się) to get loaded, to get blasted, to get wasted (to become very drunk) [with inc ‘off of what’]

   Synonym: chlać się

9. (reflexive with się) to whack oneself (to hit oneself somewhere)

Conjugation

Conjugation of uwalać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		uwalać
present tense	1st	uwalam			uwalamy
	2nd	uwalasz			uwalacie
	3rd	uwala			uwalają
	impersonal	uwala się
past tense	1st	uwalałem, -(e)m uwalał	uwalałam, -(e)m uwalała	uwalałom, -(e)m uwalało	uwalaliśmy, -(e)śmy uwalali	uwalałyśmy, -(e)śmy uwalały
	2nd	uwalałeś, -(e)ś uwalał	uwalałaś, -(e)ś uwalała	uwalałoś, -(e)ś uwalało	uwalaliście, -(e)ście uwalali	uwalałyście, -(e)ście uwalały
	3rd	uwalał	uwalała	uwalało	uwalali	uwalały
	impersonal	uwalano
future tense	1st	będę uwalał, będę uwalać	będę uwalała, będę uwalać	będę uwalało, będę uwalać	będziemy uwalali, będziemy uwalać	będziemy uwalały, będziemy uwalać
	2nd	będziesz uwalał, będziesz uwalać	będziesz uwalała, będziesz uwalać	będziesz uwalało, będziesz uwalać	będziecie uwalali, będziecie uwalać	będziecie uwalały, będziecie uwalać
	3rd	będzie uwalał, będzie uwalać	będzie uwalała, będzie uwalać	będzie uwalało, będzie uwalać	będą uwalali, będą uwalać	będą uwalały, będą uwalać
	impersonal	będzie uwalać się
conditional	1st	uwalałbym, bym uwalał	uwalałabym, bym uwalała	uwalałobym, bym uwalało	uwalalibyśmy, byśmy uwalali	uwalałybyśmy, byśmy uwalały
	2nd	uwalałbyś, byś uwalał	uwalałabyś, byś uwalała	uwalałobyś, byś uwalało	uwalalibyście, byście uwalali	uwalałybyście, byście uwalały
	3rd	uwalałby, by uwalał	uwalałaby, by uwalała	uwalałoby, by uwalało	uwalaliby, by uwalali	uwalałyby, by uwalały
	impersonal	uwalano by
imperative	1st	niech uwalam			uwalajmy
	2nd	uwalaj			uwalajcie
	3rd	niech uwala			niech uwalają
active adjectival participle		uwalający	uwalająca	uwalające	uwalający	uwalające
passive adjectival participle		uwalany	uwalana	uwalane	uwalani	uwalane
contemporary adverbial participle		uwalając
verbal noun		uwalanie

Further reading

• uwalać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• uwalać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “uwalać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Aleksandra Wieczorek (06.03.2019) “UWALAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “uwalać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “uwalać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “uwalać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 409