tago

See also: Tago and tágo

Bikol Central

Etymology

Inherited from Proto-Malayo-Polynesian *taʀuq (“to store, to put away”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈtaɡoʔ/ [ˈta.ɡoʔ]
• Hyphenation: ta‧go

Noun

tagò (Basahan spelling ᜆᜄᜓ)

1. hiding; concealment

   Synonyms: ulnok, hipli

Verb

tagò (plural tarago, Basahan spelling ᜆᜄᜓ)

1. to hide; to conceal

   Synonyms: ulnok, hipli

Derived terms

• itago
• magtago
• pagtago
• tago-tago
• tataghan

 

Esperanto

Etymology

Borrowed from German Tag, from Old High German tag, from Proto-Germanic *dagaz.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈtaɡo]

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɡo
• Hyphenation: ta‧go

Noun

tago (accusative singular tagon, plural tagoj, accusative plural tagojn)

1. day (period of 24 hours; period from midnight to the following midnight)

   Synonyms: diurno, tagnokto

   Deziranta vin feliĉon por la speciala tago. Havu mirindan naskiĝtagon! ― Wishing you every happiness this special day brings. Have a wonderful birthday!

   • 1906, John Charles O’Connor, Esperanto Primer: Containing Grammar, Vocabulary and Exercises, with Key, Fleming H. Revell Company, page 22:

     Estas sep tagoj en semajno, kvar semajnoj en monatos, dekdu monatojt en jaro.

     There are seven days in a week, four weeks in a month, twelve months in a year.

   • 1955, Ferenc Szilágyi, A Practical Course in Esperanto with Reading Exercises and Illustrations, Esperanto Publishing Company, page 38:

     Sur la horloĝo estas 12 horoj, sed la tago havas 24 horojn.

     (please add an English translation of this quotation)

   • 1963, Huberto Rohden, translated by Délio Pereira de Souza, Imperativoj de la Vivo: Gvidlibro por Homoj Dezirantaj la Gloran Liberon de la Filoj de Dio, Asocio Esperantista de Rio-De-Janeiro, page 36:

     Vi rimarkos, ke la matena bano en la maroj de Dio plenigos vin per interna sereno ĉiujn 24 horojn de la tago, ke nenia malfeliĉo faros vin malfeliĉa, nenia maljustaĵo faros vin maljusta, nenia maldankaĵo faros vin maldanka, nenia malbonaĵo faros vin malbona.

     (please add an English translation of this quotation)

2. day (period between sunrise and sunset)
   • 1901, De Hollandsche Revue, page 406:

     Kaj Dio vidis la lumon ke ĝi estas bona, kaj Dio nomis la lumon tago, kaj la mallumon Li nomis nokto. Kaj estis vespero, kaj estis mateno la unua tago.

     And God saw the light that it was good, and God called the light day, and the darkness He called night. And there was evening, and there was morning the first day.

   • 1909 June, [Henry Wadsworth] Longfellow, “Fastado de Hiavato [Hiawatha’s Fasting]”, in Charles E. Baker, transl., Amerika Esperantisto [American Esperantist]: A Monthly Magazine of the International Language Esperanto, volume 5, number 5, Chicago, Ill.: American Esperantist Company, […], page 117:

     Sed li ĝin nek tuŝis nek gustumis; / Diris, “Nur atendu ĝis kiam / Subirinta estos jam la suno, / Kaj la mallumiĝo falos teren, / Kaj ardeo el la marĉ’ kriante / Nin sciigos ke la tago finis.”

     [original: But he tasted not, and touched not, / Only said to her, “Nokomis, / Wait until the sun is setting, / Till the darkness falls around us, / Till the heron, the Shuh-shuh-gah, / Crying from the desolate marshes, / Tells us that the day is ended.”]

   • 1914, The Esperanto Monthly, page 183:

     Tagoj kaj noktoj pasas kaj epokoj maturiĝas kaj velkas, kiel floroj.

     Days and nights pass and ages ripen and wither, like flowers.

   • 1915, Paul Seippel, translated by René de Saussure, Adele Kamm, page 101:

     […] nome: la lasta horo de la tago, la horo, kiu finas la vesperon kaj komencas la nokton.

     […] namely: the last hour of the day, the hour that ends the evening and begins the night.

   • 2008, Anna Löwenstein, Morto de Artisto, Antwerp: Flandra Esperanto-Ligo, →ISBN, page 454:

     Kompreneble, jam antaŭ la fino de la mateno, la tago komencis heliĝi, sed estis tro malfrue.

     (please add an English translation of this quotation)

Derived terms

• antaŭtagmezo (“forenoon”)
• antaŭtago (“eve”)
• ĉiutaga (“casual”)
• festotago (“holiday”)
• labortago (“work day”)
• laŭtage (“per day”)
• naskiĝtago (“birth date”)
• naskotago (“birth date”)
• posttagmezo (“afternoon”)
• taga (“daily”)
• tagdaŭra (“all-day”)
• tage (“by day”)
• tagiĝi (“to become day”)
• tagiĝo (“dawn”)
• tagmezo (“midday”)
• unutaga (“one-day”)

 

Italian

Etymology

Borrowed from Ancient Greek ταγός (tagós).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈta.ɡo/
• Rhymes: -aɡo
• Hyphenation: tà‧go

Noun

tago m (plural taghi)

1. (historical) the highest magistrate in ancient Thessaly

Further reading

• tago in Treccani.it – Vocabolario Treccani on line, Istituto dell'Enciclopedia Italiana

Anagrams

• gota, toga

Kankanaey

Pronunciation

• (Standard Kankanaey) IPA^(key): /ˈtaɡo/ [ˈtaː.ɡo]
• Rhymes: -aɡo
• Syllabification: ta‧go

Noun

tago

1. life; existence

Derived terms

• katagoan
• matago

 

Latin

Pronunciation

• (Classical Latin) IPA^(key): /ˈtaː.ɡo/, [ˈt̪äːɡɔ]
• (modern Italianate Ecclesiastical) IPA^(key): /ˈta.ɡo/, [ˈt̪äːɡo]

Verb

tāgō (present infinitive tāgere, perfect active tetigī, supine tactum); third conjugation

1. Alternative form of tango

References

• tago in Enrico Olivetti, editor (2003-2024), Dizionario Latino, Olivetti Media Communication

Mag-Anchi Ayta

Etymology

Borrowed from Tagalog tago, from Proto-Malayo-Polynesian *taʀuq (“to store, to put away”).

Verb

tago

1. to hide

References

• Greenhill, S.J., Blust. R, & Gray, R.D. (2008). The Austronesian Basic Vocabulary Database: From Bioinformatics to Lexomics. Evolutionary Bioinformatics, 4:271-283.

Tagalog

Etymology

Inherited from Proto-Malayo-Polynesian *taʀuq (“to store, to put away”). Compare Ilocano tago, Malay taruh, and Tetum tau.

Pronunciation

• (Standard Tagalog)
  • IPA^(key): /ˈtaɡoʔ/ [ˈt̪aː.ɣoʔ] (noun)
    • Rhymes: -aɡoʔ
  • IPA^(key): /taˈɡoʔ/ [t̪ɐˈɣoʔ] (adjective)
    • Rhymes: -oʔ
• Syllabification: ta‧go

Noun

tagò (Baybayin spelling ᜆᜄᜓ)

1. hiding; keeping of oneself out of sight

   Synonyms: pagtago, pagtatago, kubli, pagkubli, pagkukubli

2. keeping to oneself (of a secret)

   Synonym: paglilihim

3. storing something for the future

   Synonyms: impok, pag-iimpok

4. keeping in a safe place (of something)

   Synonym: ligpit

Derived terms

• ipagtago
• ipatago
• itago
• magpatago
• magtago
• magtaguan
• nakatago
• pagtago
• pagtaguan
• pagtatago
• patago
• tago-taguan
• taguan
• tumago

 

Adjective

tagô (Baybayin spelling ᜆᜄᜓ)

1. hidden (of a place)

   Synonyms: kubli, nakakubli

2. secret; clandestine

   Synonyms: lihim, sekreto, lingid

3. unobvious; hardly noticeable

Further reading

• “tago”, in Pambansang Diksiyonaryo | Diksiyonaryo.ph, Manila, 2018
• Blust, Robert; Trussel, Stephen; et al. (2023) “*taRuq”, in the CLDF dataset from The Austronesian Comparative Dictionary (2010–), →DOI

Anagrams

• toga, gota, taog

Ternate

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈta.ɡo]

Verb

tago

1. (intransitive) to debate

Conjugation

Conjugation of tago
	Singular	Plural
	Inclusive	Exclusive
1st	totago	fotago	mitago
2nd	notago	nitago
3rd	Masculine	otago	itago, yotago†
Feminine	motago
Neuter	itago
† - archaic

References

• Rika Hayami-Allen (2001) A descriptive study of the language of Ternate, the northern Moluccas, Indonesia, University of Pittsburgh