süzmek
Turkish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Ottoman Turkish سوزمك (süzmek, “to strain, filter, to examine carefully”), from Proto-Turkic *süŕ- (“to strain, filter”). Compare Hungarian szűr (“to strain, filter”), an early Turkic borrowing from the Bulgar language.
Akin to Proto-Mongolic *sür- (“to sprinkle”) (Mongolian шүрших (šüršix, “to spatter”)) and Proto-Tungusic *sir- (“to strain, press out, to milk”) (Evenki сир (sir, “to squeeze, milk”)). (Can this(+) etymology be sourced?)
Cognate with Karakhanid [script needed] (süzmēk, “to filter, strain”), Old Uyghur [script needed] (süz-, “to filter, strain”), Azerbaijani süzmək (“to filter”), Bashkir һөҙөү (höźöw, “to strain”), Chagatai [script needed] (süzmek, “to purify, clarify”), Chuvash сӗрме (sĕrme, “to strain, filter, catch fish by a net”), Kazakh сүзу (süzu, “to strain, filter”), Kipchak [Arabic needed] (süz-), Kyrgyz сүзүү (süzüü, “to strain, filter”), Tatar сөзү (sözü, “to strain”), Tuvan сүзер (süzer, “to walk in water”), Turkmen süzmek (“to strain, filter”), Uyghur سۈزمەك (süzmek, “to filter, strain”), Uzbek suzmoq (“to strain, filter”).
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]süzmek (third-person singular simple present süzer)
- (transitive) to infiltrate, to strain, filter, to separate solid from liquid by passing through a strainer or colander
- (transitive) to examine or observe carefully, eye
Conjugation
[edit]Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | süzmek | |||||||
impersonal participle | imperfective | süzen | ||||||
perfective | süzmüş | |||||||
prospective | süzecek | |||||||
personal participle | non-prospective | süzdüğüm | süzdüğün | süzdüğü | süzdüğümüz | süzdüğünüz | süzdükleri | |
prospective | süzeceğim | süzeceğin | süzeceği | süzeceğimiz | süzeceğiniz | süzecekleri | ||
verbal noun | süzme | |||||||
way of doing | süzüş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | süzerim | süzersin | süzer | süzeriz | süzersiniz | süzerler |
imperfective | süzüyorum | süzüyorsun | süzüyor | süzüyoruz | süzüyorsunuz | süzüyorlar | ||
past | perfective | süzdüm | süzdün | süzdü | süzdük | süzdünüz | süzdüler | |
imperfective | süzüyordum | süzüyordun | süzüyordu | süzüyorduk | süzüyordunuz | süzüyorlardı (or süzüyordular) | ||
future | süzeceğim | süzeceksin | süzecek | süzeceğiz | süzeceksiniz | süzecekler | ||
inferential | perfective | süzmişim | süzmişsin | süzmiş | süzmişiz | süzmişsinüz | süzmişler | |
aorist | süzermişim | süzermişsin | süzermiş | süzermişiz | süzermişsiniz | süzerlermiş (or süzermişlar) | ||
imperfective | süzüyormuşum | süzüyormuşsun | süzüyormuş | süzüyormuşuz | süzüyormuşsunuz | süzüyorlarmış | ||
conditional | simple | süzsem | süzsen | süzse | süzsek | süzseniz | süzseler | |
perfective | süzseydim | süzseydin | süzseydi | süzseydik | süzseydiniz | süzseydiler | ||
optative | süzeyim | süzesin | süze | süzelim | süzesiniz | süzeler | ||
progressive | süzmekteyim | süzmektesin | süzmekte | süzmekteyiz | süzmektesiniz | süzmekteler | ||
necessitative | süzmeliyim | süzmelisin | süzmeli | süzmeliyiz | süzmelisiniz | süzmeliler | ||
imperative | süz | süzsün | süzün | süzsünler | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | süzer miyim? | süzer misin? | süzer mi? | süzer miyiz? | süzer misiniz? | süzerler mi? |
imperfective | süzüyor muyum? | süzüyor musun? | süzüyor mu? | süzüyor muyuz? | süzüyor musunuz? | süzüyorlar mı? | ||
past | perfective | süzdüm mü? | süzdün mü? | süzdü mü? | süzdük mü? | süzdünüz mü? | süzdüler mi? | |
imperfective | süzüyor muydum? | süzüyor muydun? | süzüyor muydu? | süzüyor muyduk? | süzüyor muydunuz? | süzüyorlar mıydı? | ||
future | süzecek miyim? | süzecek misin? | süzecek mi? | süzecek miyiz? | süzecek misiniz? | süzecekler mi? | ||
inferential | perfective | süzmüş müyüm? | süzmüş müsün? | süzmüş mü? | süzmüş müyüz? | süzmüş müsünüz? | süzmüşler mi? | |
aorist | süzer miymüşim? | süzer miymüşsin? | süzer miymüş? | süzer miymüşiz? | süzer miymüşsiniz? | süzerler miymiş? | ||
imperfective | süzüyor muymuşum? | süzüyor muymuşsun? | süzüyor muymuş? | süzüyor muymuşuz? | süzüyor muymuşsunuz? | süzüyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | süzsem mi? | süzsen mi? | süzse mi? | süzsek mi? | süzseniz mi? | süzseler mi? | |
perfective | süzse miydim? | süzse miydin? | süzse miydi? | süzse miydik? | süzse miydiniz? | süzseler miydi? | ||
progressive | süzmekte miyim? | süzmekte misin? | süzmekte mi? | süzmekte miyiz? | süzmekte misiniz? | süzmekteler mi? | ||
necessitative | süzmeli miyim? | süzmeli misin? | süzmeli mi? | süzmeli miyiz? | süzmeli misiniz? | süzmeliler mi? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | süzmemek | |||||||
impersonal participle | imperfective | süzmeyen | ||||||
perfective | süzmemiş | |||||||
prospective | süzmeyecek | |||||||
personal participle | non-prospective | süzmediğim | süzmediğin | süzmediği | süzmediğimiz | süzmediğiniz | süzmedikleri | |
prospective | süzmeyeceğim | süzmeyeceğin | süzmeyeceği | süzmeyeceğimiz | süzmeyeceğiniz | süzmeyecekleri | ||
verbal noun | süzmeme | |||||||
way of doing | süzmeyüş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | süzmem | süzmezsin | süzmez | süzmeyiz | süzmezsiniz | süzmezler |
imperfective | süzmüyorum | süzmüyorsun | süzmüyor | süzmüyoruz | süzmüyorsunuz | süzmüyorlar | ||
past | perfective | süzmedim | süzmedin | süzmedi | süzmedik | süzmediniz | süzmediler | |
imperfective | süzmüyordum | süzmüyordun | süzmüyordu | süzmüyorduk | süzmüyordunuz | süzmüyorlardı | ||
future | süzmeyeceğim | süzmeyeceksin | süzmeyecek | süzmeyeceğiz | süzmeyeceksiniz | süzmeyecekler | ||
inferential | perfective | süzmemişim | süzmemişsin | süzmemiş | süzmemişiz | süzmemişsiniz | süzmemişler | |
aorist | süzmezmişim | süzmezmişsin | süzmezmiş | süzmezmişiz | süzmezmişsiniz | süzmezlermiş | ||
imperfective | süzmüyormuşum | süzmüyormuşsun | süzmüyormuş | süzmüyormuşuz | süzmüyormuşsunuz | süzmüyorlarmış | ||
conditional | simple | süzmesem | süzmesen | süzmese | süzmesek | süzmeseniz | süzmeseler | |
perfective | süzmeseydim | süzmeseydin | süzmeseydi | süzmeseydik | süzmeseydiniz | süzmeseydiler | ||
optative | süzmeyeyim | süzmeyesin | süzmeye | süzmeyelim | süzmeyesiniz | süzmeyeler | ||
progressive | süzmemekteyim | süzmemektesin | süzmemekte | süzmemekteyiz | süzmemektesiniz | süzmemekteler | ||
necessitative | süzmemeliyim | süzmemelisin | süzmemeli | süzmemeliyiz | süzmemelisiniz | süzmemeliler | ||
imperative | süzme | süzmesin | süzmeyin | süzmesinler | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | süzmez miyim? | süzmez misin? | süzmez mi? | süzmez miyiz? | süzmez misiniz? | süzmezler mi? |
imperfective | süzmüyor muyum? | süzmüyor musun? | süzmüyor mu? | süzmüyor muyuz? | süzmüyor musunuz? | süzmüyorlar mı? | ||
past | perfective | süzmedim mi? | süzmedin mi? | süzmedi mi? | süzmedik mi? | süzmediniz mi? | süzmediler mi? | |
imperfective | süzmüyor muydum? | süzmüyor muydun? | süzmüyor muydu? | süzmüyor muyduk? | süzmüyor muydunuz? | süzmüyorlar mıydı? | ||
future | süzmeyecek miyim? | süzmeyecek misin? | süzmeyecek mi? | süzmeyecek miyiz? | süzmeyecek misiniz? | süzmeyecekler mi? | ||
inferential | perfective | süzmemiş miyim? | süzmemiş misin? | süzmemiş mi? | süzmemiş miyiz? | süzmemiş misiniz? | süzmemişler mi? | |
aorist | süzmez miymişim? | süzmez miymişsin? | süzmez miymiş? | süzmez miymişiz? | süzmez miymişsiniz? | süzmezler miymiş? | ||
imperfective | süzmüyor muymuşum? | süzmüyor muymuşsun? | süzmüyor muymuş? | süzmüyor muymuşuz? | süzmüyor muymuşsunuz? | süzmüyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | süzmesem mi? | süzmesen mi? | süzmese mi? | süzmesek mi? | süzmeseniz mi? | süzmeseler mi? | |
perfective | süzmese miydim? | süzmese miydin? | süzmese miydi? | süzmese miydik? | süzmese miydiniz? | süzmeseler miydi? | ||
progressive | süzmemekte miyim? | süzmemekte misin? | süzmemekte mi? | süzmemekte miyiz? | süzmemekte misiniz? | süzmemekteler mi? | ||
necessitative | süzmemeli miyim? | süzmemeli misin? | süzmemeli mi? | süzmemeli miyiz? | süzmemeli misiniz? | süzmemeliler mi? |
Related terms
[edit]References
[edit]- Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*süŕ-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- Clauson, Gerard (1972) “süz-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 861