rozgrzeszyć

Old Polish

Alternative forms

• rozdrzeszyć, rozrzeszyć

Etymology

From roz- +‎ Proto-Slavic *rěšiti. Calque of Latin absolvō. Compare Old Czech rozhřěšiti. The inserted -g- is from influence of grzech due to its religious connotation.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /rɔzɡr̝ɛʃʲɨt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /rɔzɡr̝ɛʃʲɨt͡ɕ/

Verb

rozgrzeszyć pf (imperfective rozdrzeszać)

1. (Christianity, attested in Masovia) to absolve (to pardon sins)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 101:

     Paklibi tego tho zyemyanyna poswyatczenye istne nye bilobi, tegdi kmyecz od vgabanya... ma bicz rosdrzeschon (absolvatur)

     [Pakliby tego to ziemianina poświadczenie istne nie byłoby, tegdy kmieć od ugabania... ma być rozdrzeszon (absolvatur)]

   • c. 1415, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 2:

     Prossø tworcza wssemoganczego... y czebe, occze duchowni, bi me raczil rosdressic mich wsech grzechow

     [Proszę tworcę wszemogącego... i ciebie, oćcze duchowny, by mię raczył rozdrzeszyć mych wszech grzechow]

2. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. to separate, to disconnect
      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 9:

        Rozdrzesz (praecipita), gospodne, rozdzel iøziki gich, bo iesm widzal lichotø... w mescze

        [Rozdrzesz (praecipita), Gospodnie, rozdziel języki jich, bo jeśm widział lichotę... w mieście]

Descendants

• Polish: rozgrzeszyć
• Silesian: rozgrzyszyć

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “rozgrzeszyć, rozdrzeszyć, rozrzeszyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish rozgrzeszyć.

Pronunciation

• IPA^(key): /rɔzˈɡʐɛ.ʂɘt͡ɕ/
• Rhymes: -ɛʂɘt͡ɕ
• Syllabification: roz‧grze‧szyć

Verb

rozgrzeszyć pf (imperfective rozgrzeszać)

1. (transitive, Christianity) to pardon sins, to absolve of sins
2. (transitive, by extension, figuratively) to absolve of blame
3. (reflexive with się, by extension, figuratively) to get rid of guilt

Conjugation

Conjugation of rozgrzeszyć pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		rozgrzeszyć
future tense	1st	rozgrzeszę			rozgrzeszymy
	2nd	rozgrzeszysz			rozgrzeszycie
	3rd	rozgrzeszy			rozgrzeszą
	impersonal	rozgrzeszy się
past tense	1st	rozgrzeszyłem, -(e)m rozgrzeszył	rozgrzeszyłam, -(e)m rozgrzeszyła	rozgrzeszyłom, -(e)m rozgrzeszyło	rozgrzeszyliśmy, -(e)śmy rozgrzeszyli	rozgrzeszyłyśmy, -(e)śmy rozgrzeszyły
	2nd	rozgrzeszyłeś, -(e)ś rozgrzeszył	rozgrzeszyłaś, -(e)ś rozgrzeszyła	rozgrzeszyłoś, -(e)ś rozgrzeszyło	rozgrzeszyliście, -(e)ście rozgrzeszyli	rozgrzeszyłyście, -(e)ście rozgrzeszyły
	3rd	rozgrzeszył	rozgrzeszyła	rozgrzeszyło	rozgrzeszyli	rozgrzeszyły
	impersonal	rozgrzeszono
conditional	1st	rozgrzeszyłbym, bym rozgrzeszył	rozgrzeszyłabym, bym rozgrzeszyła	rozgrzeszyłobym, bym rozgrzeszyło	rozgrzeszylibyśmy, byśmy rozgrzeszyli	rozgrzeszyłybyśmy, byśmy rozgrzeszyły
	2nd	rozgrzeszyłbyś, byś rozgrzeszył	rozgrzeszyłabyś, byś rozgrzeszyła	rozgrzeszyłobyś, byś rozgrzeszyło	rozgrzeszylibyście, byście rozgrzeszyli	rozgrzeszyłybyście, byście rozgrzeszyły
	3rd	rozgrzeszyłby, by rozgrzeszył	rozgrzeszyłaby, by rozgrzeszyła	rozgrzeszyłoby, by rozgrzeszyło	rozgrzeszyliby, by rozgrzeszyli	rozgrzeszyłyby, by rozgrzeszyły
	impersonal	rozgrzeszono by
imperative	1st	niech rozgrzeszę			rozgrzeszmy
	2nd	rozgrzesz			rozgrzeszcie
	3rd	niech rozgrzeszy			niech rozgrzeszą
passive adjectival participle		rozgrzeszony	rozgrzeszona	rozgrzeszone	rozgrzeszeni	rozgrzeszone
anterior adverbial participle		rozgrzeszywszy
verbal noun		rozgrzeszenie

Related terms

(adjective):

• grzeszny

(adverb):

• grzesznie

(nouns):

• grzech
• grzeszek
• grzesznica
• grzesznik
• grzeszność
• rozgrzeszenie

(verbs):

• grzeszyć impf
• nagrzeszyć pf
• zgrzeszyć pf

Further reading

• rozgrzeszyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rozgrzeszyć in Polish dictionaries at PWN