rodzić

See also: rodzic

Old Polish

Etymology

Etymology tree

Proto-Balto-Slavic *rádīˀtei

Proto-Slavic *rodìti

Old Polish rodzić

Inherited from Proto-Slavic *rodìti. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /rɔd͡ʑit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /rɔd͡ʑit͡ɕ/

Verb

rodzić impf (perfective urodzić)

1. (attested in Lesser Poland) to give birth, to bear (to produce a child, offspring)
   • 1873, Zygmunt Gloger, editor, Ułamek starożytnego kazania o małżeństwie‎^[1]:

     Taakesz malzenstwo rodzy dzewycze, a teesz malzenstwo skazy dzewicze

     [Takież małżeństwo rodzi dziewice, a też małżeństwo skazi dziewice]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[2], Krakow, page 181a:

     Svøty Gan gestcy szø on bil rodzon[y]m szynem panne Marie vcinil

     [Święty Jan jestci się on był rodzon[y]m synem panny Maryje uczynił]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 30, 41:

     Gdisz rane owce poczynali kotni bicz, tedi Iacob kladl prøczye w zlobi przed oczy owczam, abi wzglødayøcz na to prøczye poczynali rodzycz plod

     [Gdyż rane owce poczynały kotny być, tedy Jakob kładł prącie w żłoby przed oczy owcam, aby wzglądając na to prącie, poczynały rodzić płod]

2. (reflexive with się) to be born (of a child, to be brought into the world)
   • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 6, 21:

     Pozegnanye obdzerszisz, abi sinowye, gysz od was poydø, rodzily syø zdrowy

     [Pożegnanie obdzierżysz, aby synowie, jiż od was pojdą, rodzili się zdrowi]

   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 25, 7:

     Wszitko, czosz syø rodzi, da wam pokarm

     [Wszytko, coż się rodzi, da wam pokarm]

3. (attested in Greater Poland) to bring forth; to bear fruit (to cause or be productive)
   • 1959 [1437], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1484, Poznań:

     Jsze Wischota... ne vrabyl czterdzeysczy dambow szolacz rodzaczich

     [Iże Wysota... nie urąbił czterdziejści dębow żołądź rodzących]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 530:

     Bocz vam povyedam, yzecz nye bądą pycz s tego rodzaya maczycznego, czvsch tego vyna, ktore szye rodzy z maczycze

     [Boć wam powiedam, iżeć nie będę pić z tego rodzaja macicznego, czusz tego wina, ktore sie rodzi z macice]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[7], 3, 18:

     Przekløta szemya w twem vczynyenyu, ... tarnye a glog bødze rodzycz

     [Przeklęta ziemia w twem uczynieniu, ... Tarnie a głog będzie rodzić]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[8], 2, 11:

     Okolo wszytkyey szemye Eyulat, tu gdzesz szø zloto rodzy

     [Około wszytkiej ziemie Ejulat, tu, gdzież się złoto rodzi]

   • [XV p. post.], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 95vb:

     [G]lans […] fructus est cuiusdam arboris... Inde glandifera dabye czo rodzy

     [[G]lans […] fructus est cuiusdam arboris... Inde glandifera dębie czso rodzi]

4. to reproduce, to multiply
   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[9], [10], [11]}, volume XXII, page 239:

     Geno dobre drugye rodzi, yaco y grzech geden w drugy wwodzi

     [Jeno dobre drugie rodzi, jako i grzech jeden w drugi wwodzi]

   • 1902-2024 [XV med.], Pamiętnik Literacki‎^[12], volume XXVIII, page 308:

     Item Maria dicitur, quia stella maris, quia vita ista superfluit popliva, aby sza rodzyly nasze wczy[n]ky kv sbawyenyw

     [Item Maria dicitur, quia stella maris, quia vita ista superfluit popływa, aby się rodziły nasze uczy[n]ki ku zbawieniu]

5. to beget (to become a father)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 11, 15:

     Zyw bil Sale trzysta a trzi lata a rodzyl syni y dzewky

     [Żyw [był] Sale trzysta a trzy lata a rodził syny i dziewki]

Derived terms

adjectives

• rodzony

 

Descendants

• Polish: rodzić

References

• Boryś, Wiesław (2005) “rodzić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “rodzić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “rodzić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “rodzić, rodzić się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “rodzić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Etymology tree

Proto-Balto-Slavic *rádīˀtei

Proto-Slavic *rodìti

Old Polish rodzić

Polish rodzić

Inherited from Old Polish rodzić.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈrɔ.d͡ʑit͡ɕ/

• Audio 1, rodzić:

  (file)

• Audio 2, rodzić się:

  (file)

• Rhymes: -ɔd͡ʑit͡ɕ
• Syllabification: ro‧dzić

Verb

rodzić impf (perfective urodzić)

1. (transitive) to give birth
2. (transitive) to yield, to give a crop
3. (reflexive with się) to be born

Conjugation

Conjugation of rodzić impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		rodzić
present tense	1st	rodzę			rodzimy
	2nd	rodzisz			rodzicie
	3rd	rodzi			rodzą
	impersonal	rodzi się
past tense	1st	rodziłem, -(e)m rodził	rodziłam, -(e)m rodziła	rodziłom, -(e)m rodziło	rodziliśmy, -(e)śmy rodzili	rodziłyśmy, -(e)śmy rodziły
	2nd	rodziłeś, -(e)ś rodził	rodziłaś, -(e)ś rodziła	rodziłoś, -(e)ś rodziło	rodziliście, -(e)ście rodzili	rodziłyście, -(e)ście rodziły
	3rd	rodził	rodziła	rodziło	rodzili	rodziły
	impersonal	rodzono
future tense	1st	będę rodził, będę rodzić	będę rodziła, będę rodzić	będę rodziło, będę rodzić	będziemy rodzili, będziemy rodzić	będziemy rodziły, będziemy rodzić
	2nd	będziesz rodził, będziesz rodzić	będziesz rodziła, będziesz rodzić	będziesz rodziło, będziesz rodzić	będziecie rodzili, będziecie rodzić	będziecie rodziły, będziecie rodzić
	3rd	będzie rodził, będzie rodzić	będzie rodziła, będzie rodzić	będzie rodziło, będzie rodzić	będą rodzili, będą rodzić	będą rodziły, będą rodzić
	impersonal	będzie rodzić się
conditional	1st	rodziłbym, bym rodził	rodziłabym, bym rodziła	rodziłobym, bym rodziło	rodzilibyśmy, byśmy rodzili	rodziłybyśmy, byśmy rodziły
	2nd	rodziłbyś, byś rodził	rodziłabyś, byś rodziła	rodziłobyś, byś rodziło	rodzilibyście, byście rodzili	rodziłybyście, byście rodziły
	3rd	rodziłby, by rodził	rodziłaby, by rodziła	rodziłoby, by rodziło	rodziliby, by rodzili	rodziłyby, by rodziły
	impersonal	rodzono by
imperative	1st	niech rodzę			ródźmy
	2nd	ródź			ródźcie
	3rd	niech rodzi			niech rodzą
active adjectival participle		rodzący	rodząca	rodzące	rodzący	rodzące
passive adjectival participle		rodzony	rodzona	rodzone	rodzeni	rodzone
contemporary adverbial participle		rodząc
verbal noun		rodzenie

Derived terms

adjectives

• rodzony
• wrodzony
• wyrodny

 

nouns

• odrodzenie
• przyrodzenie
• rozród
• zaród

 

verbs

• narodzić pf
• obrodzić pf, obradzać impf
• odrodzić pf, odradzać impf
• podrodzić pf, podradzać impf
• porodzić pf
• przerodzić pf, przeradzać impf
• rozrodzić pf, rozradzać impf
• wrodzić pf, wradzać impf
• wyrodzić pf, wyradzać impf
• wzrodzić pf, wzradzać impf
• zarodzić pf, zaradzać impf
• zrodzić pf

 

Related terms

adjectives

• rodowy
• rodzimy

 

nouns

• poród
• rodzic
• rodziciel
• rodzicielka
• rodzina
• ród

 

Further reading

• rodzić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rodzić in Polish dictionaries at PWN