quân tử

See also: quán từ

Vietnamese

Etymology

Sino-Vietnamese word from 君子 (“junzi”).

Pronunciation

(Hà Nội) IPA^(key): [kwən˧˧ tɨ˧˩]
(Huế) IPA^(key): [kwəŋ˧˧ tɨ˧˨]
(Saigon) IPA^(key): [wəŋ˧˧ tɨ˨˩˦]

Noun

(classifier người) quân tử

junzi; man of virtue; high-minded person; noble person
Lấy dạ tiểu nhân đo lòng quân tử.
To use the petty person's mind to measure the junzi’s heart; to judge others by oneself; to psychologically project.
(literally, “To use the inferior person's belly to measure the junzi’s bosom.”)

Quân tử mười năm báo thù chưa muộn.
I will have revenge.
(literally, “It isn't late for junzi to take vengeance 10 years later.”)

Quân tử nhất ngôn.
I give you my word.
(literally, “A junzi only says it once”)
- (Can we date this quote?), Ai 11, in Hoàng Khôi, editor, Zuo Zhuan, published 2002:
  Người quân tử thì nghĩ xa. Tiểu nhân như tôi thì nghĩ gần, còn biết được gì.
  The superiors think in the long term; inferiors like me think in the short term, what else do I know?
- (Can we date this quote?), Confucius et al., IV:16, in Nguyễn Hiến Lê, editor, Analects, published 1972:
  Khổng tử nói: “Người quân tử hiểu rõ về nghĩa, kẻ tiểu nhân hiểu rõ về lợi.”
  Chú thích. – Hiểu rõ nghĩa là thích nghĩa. Hiểu rõ lợi nên thích lợi. Có sách bàn thêm: Vì tiểu nhân hiểu rõ về lợi, thích lợi, cho nên người quân tử (trị dân) riêng về mình thì không nên nói về lợi, nhưng phải xét cái lợi của tiểu nhân (dân) mà làm lợi cho họ.
  Confucius said: “The superior person clearly understands rectitude; the inferior person clearly understands profits.”
  Notes. - Clear understanding of rectitude means cherishing rectitude. Clear understanding of profits brings about cherishing profits. Other books further comment that: Because the inferiors clearly understand profits and cherish profits, so the superiors (the governors), concerning themselves, should not talk about profits, yet must consider the inferiors’ (the populace’s) profits so as to profit them.
- (Can we date this quote?), Confucius et al., XII:19, in Nguyễn Hiến Lê, editor, Analects, published 1972:
  “Ông trị dân cần gì phải dùng biện pháp giết người? Ông muốn thiện thì dân sẽ hóa thiện. Đức hạnh của người quân tử (người trị dân) như gió, mà đức hạnh của tiển nhân (dân) như cỏ. Gió thổi thì cỏ tất rạp xuống.
  Sir, when governing, why use killing? When ye strive for goodness then the populace will become good. The superiors’ (the governors’) character is like the wind; the inferiors’ (the populace’s) character is like grass. When the wind blows, grass will surely bend down.
- (Can we date this quote?), Confucius et al., XIII:23, in Nguyễn Hiến Lê, editor, Analects, published 1972:
  Khổng tử nói: “Người quân tử hoà hợp nhưng không a dua, kẻ tiểu nhân a dua mà không hoà hợp.”
  Confucius said: “The noble person acts harmoniously yet is not conformist; the petty person is conformist yet does not act harmoniously.”
(obsolete, endearing, women's speech) husband or beloved man
Trách người quân tử bạc tình, có gương mà để bên mình chẳng soi.
(please add an English translation of this usage example)
- (Can we date this quote?), 胡春香 [Hồ Xuân Hương], 菓󰊳 [Quả mít, Jackfruit]‎^[1]:
  身(Thân)㛪(em)如(như)菓(quả)󰊳(mít)𨕭(trên)核(cây)
  䏧(Da)奴(nó)芻(xù)仕(xì)脢(múi)奴(nó)𠫅(dày)
  君(Quân)子(tử)固(có)腰(yêu)辰(xin)㨂(đóng)𱣳(cọc)
  吀(Xin)停(đừng)緍(mân)𢱖(mó)澦(nhựa)𫥨(ra)𢬣(tay)
  My body is like a jackfruit swinging from a tree,
  Its skin is rough, its segments are thick.
  My darling, if you love me, pierce a stick [through the jackfruit, as to make it ripen faster],
  Please don't caress [with the jackfruit] or else the resin spills onto your hands.