godzina

See also: godziną and godżina

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *godina. By surface analysis, gody +‎ -ina. First attested in the 13th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɡɔd͡ʑina/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɡɔd͡ʑina/

Noun

godzina f

1. hour (time period of sixty minutes)
   • 1874-1891 [c. 1420], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXV, page 229:

     Sedm godzin vmączena twego

     [Siedm godzin umęczenia twego]

2. o'clock
   • 1856-1870 [1433], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[4], volume II, number 2475:

     A stancze ku prawu w sostanecycze (leg. szostąnaćcie?) godzyna

     [A stańcie ku prawu w szostąnaćcie (?) godzinę]

3. (attested in Lesser Poland, Masovia) hour (season, moment, or time)
   • 1937 [Second half of the 15th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy‎^[5], number C, Warsaw:

     Jusz nam czasz, godzyna, grzechow szy[ę] kayaczy

     [Już nam czas, godzina grzechow si[ę] kajaci]

   • 1920 [1403], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 360, Płońsk:

     Iacom ya ne dzirsal Stascowa bidla wiszey godzini

     [Jakom ja nie dzirżał Staszkowa bydła wyszej godziny]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[6], Mierzeniec, Płock, line 320:

     Nye pomosze kurzenye pyolyna, gdy przydze moya godzyna

     [Nie pomoże kurzenie piołyna, gdy przydzie moja godzina]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 467:

     *Oczse, vybav mye s tey godzyny (ex hac hora Jo 12, 27)

     [Oczsze, wybaw mie z tej godziny (ex hac hora Jo 12, 27)]

4. (in the plural, Roman Catholicism, attested in Lesser Poland, Greater Poland) hour (set times of prayer, the canonical hours, the offices or services prescribed for these, or a book containing them)
   • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎^[8], Krakow, page 714:

     O godzinach y o vrządzye bosskyem (de septem horis canonicis domini officii)

     [O godzinach i o urzędzie boskiem (de septem horis canonicis domini officii)]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[9], Krakow, Brodnia, page 146 b:

     Dokonaly sie godziny o wlosznym angele przes pyszarza Waczlawa vbogego

     [Dokonały sie Godziny o włosnym anjele przez pisarza Wacława ubogiego]

5. corruption instead of gody
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 107:

     W godzynach (war. lub.: w gody) in calendis (super principem erunt holocausta et sacrificium, et libamina in sollemnitatibus, et in calendis, et in sabbatis Ezech 45, 17)

     [W godzinach (war. lub.: w gody) in calendis (super principem erunt holocausta et sacrificium, et libamina in sollemnitatibus, et in calendis, et in sabbatis Ezech 45, 17)]

Descendants

• Polish: godzina
• Silesian: godzina

References

• Boryś, Wiesław (2005) “godzina”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “godzina”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “godzina”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “godzina”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish godzina. By surface analysis, gody +‎ -ina.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ɡɔˈd͡ʑi.na/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ɡɔˈd͡ʑi.na/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ina
• Syllabification: go‧dzi‧na

Noun

godzina f (diminutive godzinka, abbreviation g. or godz. or h)

1. hour (time period of sixty minutes)

   Która godzina? ― What time is it? (literally, “Which hour (is it)?”)

   Będę za godzinę. ― I'll be there in an hour.

   Jedzie pięćdziesiąt kilometrów na godzinę. ― He is driving fifty kilometers per hour.

2. o'clock
3. hour (season, moment, or time)
4. (education) lesson of forty-five minutes
5. (Middle Polish, in the plural, Roman Catholicism, now only in set phrases) hour (set times of prayer, the canonical hours, the offices or services prescribed for these, or a book containing them)

Declension

Declension of godzina

	singular	plural
nominative	godzina	godziny
genitive	godziny	godzin
dative	godzinie	godzinom
accusative	godzinę	godziny
instrumental	godziną	godzinami
locative	godzinie	godzinach
vocative	godzino	godziny

Derived terms

adjectives

• godzinny
• godzinowy

 

adverbs

• po godzinach
• w złą godzinę
• z godziny na godzinę

 

nouns

• amperogodzina
• czarna godzina
• godzina kanoniczna
• godzina lekcyjna
• godzina policyjna
• godzina prawdy
• godzina próby
• godzina W
• godzina zegarowa
• godzina zero
• godzina zero
• godziniarz
• godzinnik
• godziny dziekańskie
• godziny rektorskie
• liturgia godzin
• młoda godzina
• ostatnia godzina
• szara godzina

 

proverb

• co godzina, to nowina

 

verbs

• nie znać dnia ani godziny impf
• przyszła godzina pf
• wybiła godzina pf, wybija godzina impf
• wybiła godzina zero pf
• wybiła ostatnia godzina pf

 

Related terms

adverb

• godzinowo

 

nouns

• godzineczka
• godziniarstwo

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), godzina is one of the most used words in Polish, appearing 27 times in scientific texts, 232 times in news, 23 times in essays, 67 times in fiction, and 68 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 417 times, making it the 113th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• godzina in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• godzina in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “godzina”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “GODZINA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.04.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “godzina”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “godzina”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “godzina”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 884
• godzina in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish godzina.

Pronunciation

• IPA^(key): /ɡɔˈd͡ʑi.na/
• Rhymes: -ina
• Syllabification: go‧dzi‧na

Noun

godzina n

1. hour (time period of sixty minutes)
2. o'clock

Further reading

• godzina in dykcjonorz.eu
• godzina in silling.org