buzować

Polish

Etymology

Adapted borrowing of Italian far buzzo +‎ -ować.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /buˈzɔ.vat͡ɕ/

• (Masovia):
  • (Far Masovian) IPA^(key): /buˈzɔ.vat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔvat͡ɕ
• Syllabification: bu‧zo‧wać

Verb

buzować impf

1. (intransitive, reflexive with się, of fire or something burning or boiling) to belch, to spring, to flare, to gush, to puff, to billow out (to burn with a large flame)

   Synonym: buchać

   • 1934, Bruno Schulz, “Sierpień”, in Sklepy cynamonowe, Towarzystwo Wydawnicze "Rój", part 2:

     Splątany gąszcz traw, chwastów, zielska i bodjaków buzuje w ogniu popołudnia.

     A tangled thicket of grasses, weeds, herbs, and thistles burns in the fire of the afternoon.

   • 2016, Charlotte Link, edited by Marzena Kwietniewska-Talarczyk, Złudzenie‎^[1], Wydawnictwo Sonia Draga, archived from the original on 2022-11-17, page 211:

     Siedzieli przy kominku, na którym buzował ogień, sączyli czerwone wino i wpatrywali się w płomienie, jedyne źródło światła w pokoju.

     They were sitting by a fireplace in which a fire billowed, sipping red wine, and gazing into the flames, the only source of light in the room.

   • 2018, Maja Lidia Kossakowska, Bramy światłości‎^[2], volume 2, Fabryka Słów, archived from the original on 2022-11-17, page 312:

     W jego sercu jak w wielkim piecu piekielnej kuchni buzował nieugaszony ogień.

     In his heart, as though in the great furnace of an infernal kitchen, an inextinguishable fire flared.

   • 2019, Adam Zagajewski, “Gustaw Mahler, uwagi dyletanta”, in Substancja nieuporządkowana‎^[3], Znak, archived from the original on 2022-11-17, pages 166–167:

     Nie tylko finalne Adagio, ale też jej [symfonii] pierwsza część, Andante comodo, buzująca niewiarygodną energią, a jednocześnie tworząca nowy muzyczny idiom, który naznaczył swym wpływem muzykę XX wieku.

     Not just the final Adagio, but also [the symphony's] first part, the Andante comodo, bursting with unbelievable energy, and at the same time creating a new musical idiom, which left a mark on the music of the 20th century by its influence.

   • 2020 January 3, Agnieszka Sabor, “Izabela Czartoryska: Księżna, kochanka króla i nałożnica carskiego agenta”, in Rzeczpospolita‎^[4], archived from the original on 2022-11-16:

     Dziś [Wołczyn] to zapomniana kołchoźnicza wieś na Białorusi – w XVIII wieku ośrodek buzujący życiem politycznym, kulturalnym i rozrywkowym magnaterii.

     Today [Wołczyn] is a forgotten collective-farming village in Belarus — in the 18th century [it was] a center of the magnates, bursting with political, cultural, and recreational life.

   • 2020 August 31, “Piotr Duda do Trzaskowskiego: Nazwijcie się Nowa Czajka”, in Rzeczpospolita‎^[5], archived from the original on 2022-11-16:

     - Jeśli słyszymy, że związek zawodowy „Solidarność” przywłaszczył sobie znak, przywłaszczył sobie „Solidarność” to się krew w żyłach buzuje - mówił Duda.

     "If we hear that the Solidarity trade union appropriated this symbol for itself, apppropriated 'Solidarity' for itself, then our blood boils in our veins," said Duda.

   1. (transitive, Far Masovian) Synonym of palić
   2. (reflexive with się, Far Masovian) Synonym of palić się

   Dopiérój się sadze w kómninie buzujo. ― The ashes are just now burning in the chimney.

2. (transitive, reflexive with się) to heat (to burn intensively)

   Synonyms: hajcować, palić

3. (transitive, obsolete) to scold (to rebuke angrily)

Declension

Conjugation of buzować impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		buzować
present tense	1st	buzuję			buzujemy
	2nd	buzujesz			buzujecie
	3rd	buzuje			buzują
	impersonal	buzuje się
past tense	1st	buzowałem, -(e)m buzował	buzowałam, -(e)m buzowała	buzowałom, -(e)m buzowało	buzowaliśmy, -(e)śmy buzowali	buzowałyśmy, -(e)śmy buzowały
	2nd	buzowałeś, -(e)ś buzował	buzowałaś, -(e)ś buzowała	buzowałoś, -(e)ś buzowało	buzowaliście, -(e)ście buzowali	buzowałyście, -(e)ście buzowały
	3rd	buzował	buzowała	buzowało	buzowali	buzowały
	impersonal	buzowano
future tense	1st	będę buzował, będę buzować	będę buzowała, będę buzować	będę buzowało, będę buzować	będziemy buzowali, będziemy buzować	będziemy buzowały, będziemy buzować
	2nd	będziesz buzował, będziesz buzować	będziesz buzowała, będziesz buzować	będziesz buzowało, będziesz buzować	będziecie buzowali, będziecie buzować	będziecie buzowały, będziecie buzować
	3rd	będzie buzował, będzie buzować	będzie buzowała, będzie buzować	będzie buzowało, będzie buzować	będą buzowali, będą buzować	będą buzowały, będą buzować
	impersonal	będzie buzować się
conditional	1st	buzowałbym, bym buzował	buzowałabym, bym buzowała	buzowałobym, bym buzowało	buzowalibyśmy, byśmy buzowali	buzowałybyśmy, byśmy buzowały
	2nd	buzowałbyś, byś buzował	buzowałabyś, byś buzowała	buzowałobyś, byś buzowało	buzowalibyście, byście buzowali	buzowałybyście, byście buzowały
	3rd	buzowałby, by buzował	buzowałaby, by buzowała	buzowałoby, by buzowało	buzowaliby, by buzowali	buzowałyby, by buzowały
	impersonal	buzowano by
imperative	1st	niech buzuję			buzujmy
	2nd	buzuj			buzujcie
	3rd	niech buzuje			niech buzują
active adjectival participle		buzujący	buzująca	buzujące	buzujący	buzujące
passive adjectival participle		buzowany	buzowana	buzowane	buzowani	buzowane
contemporary adverbial participle		buzując
verbal noun		buzowanie

Derived terms

verbs

• nabuzować pf
• podbuzować pf

 

Further reading

• buzować in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• buzować in Polish dictionaries at PWN
• Wojciech Grzegorzewicz (1894) “buzować”, in Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności (in Polish), volume 5, Krakow: Akademia Umiejętności, page 103