อัยการ
Thai
[edit]Alternative forms
[edit]Pronunciation
[edit]| Orthographic | อัยการ ɒ ạ y k ā r | |
| Phonemic | ไอ-ยะ-กาน ai ɒ – y a – k ā n | |
| Romanization | Paiboon | ai-yá-gaan |
| Royal Institute | ai-ya-kan | |
| (standard) IPA(key) | /ʔaj˧.ja˦˥.kaːn˧/(R) | |
Etymology 1
[edit]From อัย (ai, “lord; master”) + การ (gaan, “affair; business”), literally “lord's affairs; lord's business; etc”.[1]
Noun
[edit]อัยการ • (ai-yá-gaan)
- (archaic) (พระ~) function or responsibility of the monarch, especially the administration of justice or the provision of fair laws.[1]
- (archaic) function or responsibility of a public official.[2][3]
- (archaic) (พระ~) law; rule; regulation.[3]
Derived terms
[edit]- กฎอัยการศึก (gòt-ai-yá-gaan-sʉ̀k)
- พนักงานรักษาพระอัยการ (pá-nák-ngaan-rák-sǎa-prá-ai-yá-gaan)
- พนักงานอัยการ (pá-nák-ngaan-ai-yá-gaan)
Etymology 2
[edit]Clipping of พนักงานอัยการ (pá-nák-ngaan-ai-yá-gaan), which is a clipping of พนักงานรักษาพระอัยการ (pá-nák-ngaan-rák-sǎa-prá-ai-yá-gaan).
Noun
[edit]อัยการ • (ai-yá-gaan)
- (law) prosecuting attorney.
- Synonyms: พนักงานรักษาพระอัยการ (pá-nák-ngaan-rák-sǎa-prá-ai-yá-gaan), พนักงานอัยการ (pá-nák-ngaan-ai-yá-gaan), ยกบัตร (yók-gà-bàt), ทนายแผ่นดิน (tá-naai-pɛ̀n-din)
- (law) body or organisation of prosecuting attorneys; prosecution service.
Derived terms
[edit]- อัยการทหาร
- อัยการแผ่นดิน
- อัยการสูงสุด (ai-yá-gaan-sǔung-sùt)
References
[edit]- ↑ 1.0 1.1 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, pages 353–354:
- อัยการ (ป. อยฺย กร่อนมาจาก ป. อริย; ส. อารฺย = เจ้า + ส. การฺย = งาน, สิ่งที่ต้องทำ; ข. โบราณ การฺย; ข. การ = งาน) น. การของเจ้า หมายถึง หน้าที่ของพระเจ้าแผ่นดินในทางยุติธรรม มี ๓ อย่าง คือ ๑. โปรดให้มีกระบวนการรักษาความยุติธรรม เช่น ตรากฎหมาย จัดให้มีศาล ผู้พิพากษา ตุลาการ ๒. โปรดให้มีกฎหมายที่เกี่ยวกับแบบแผนและกระบวนพิจารณาคดีความ ๓. โปรดให้มีแบบแผน ขนบนิยม และธรรมเนียมปฏิบัติในทางราชการสำหรับเจ้านายและขุนนาง
- ^ วินัย พงศ์ศรีเพียร, editor (2005), กฎมนเทียรบาล ฉบับเฉลิมพระเกียรติ (in Thai), Bangkok: โครงการเมธีวิจัยอาวุโส สกว., →ISBN, pages 79–80: “ไอยการ อำนาจหน้าที่ดูแล [เช่น] แต่ท่าสิบเบี้ยถึงจวนองครักษธนู ไอยการพิทักทิวา ไอยการรักษาราตรี แต่ประตูช้างเผือกถึงขนาน ไอยการตำรวจใหญ่ แต่ขนานมกอกน้ำ ไอยการหมื่นเทพทวาร”
- ↑ 3.0 3.1 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 363: “ไอยการ น. ก) อัยการ, กำหนดหรือข้อกำหนดกฎหมาย ข) อัยการ, หน้าที่; เจ้าหน้าที่”