वात्सल्य

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit वात्सल्य (vātsalya).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʋɑːt̪.səl.jᵊ/, [ʋäːt̪.sɐl.jᵊ]

Noun

वात्सल्य • (vātsalya) m

1. affection, tenderness, love (especially parental)

   Synonyms: स्नेह (sneh), प्रेम (prem), प्यार (pyār)

Declension

Declension of वात्सल्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	वात्सल्य vātsalya	वात्सल्य vātsalya
oblique	वात्सल्य vātsalya	वात्सल्यों vātsalyõ
vocative	वात्सल्य vātsalya	वात्सल्यो vātsalyo

References

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “वात्सल्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 4421
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “वात्सल्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 913

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৱাত্সল্য (Assamese script)
• ᬯᬵᬢ᭄ᬲᬮ᭄ᬬ (Balinese script)
• বাত্সল্য (Bengali script)
• 𑰪𑰯𑰝𑰿𑰭𑰩𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀯𑀸𑀢𑁆𑀲𑀮𑁆𑀬 (Brahmi script)
• ဝါတ္သလျ (Burmese script)
• વાત્સલ્ય (Gujarati script)
• ਵਾਤ੍ਸਲ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌵𑌾𑌤𑍍𑌸𑌲𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦮꦴꦠ꧀ꦱꦭꦾ (Javanese script)
• 𑂫𑂰𑂞𑂹𑂮𑂪𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ವಾತ್ಸಲ್ಯ (Kannada script)
• វាត្សល្យ (Khmer script)
• ວາຕ຺ສລ຺ຍ (Lao script)
• വാത്സല്യ (Malayalam script)
• ᠸᠠ᠎᠊ᠠᢠᠰ᠌ᠠᠯᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘪𑘰𑘝𑘿𑘭𑘩𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠸᠠᢗᢐᠰᠠᠯᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑧊𑧑𑦽𑧠𑧍𑧉𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐰𑐵𑐟𑑂𑐳𑐮𑑂𑐫 (Newa script)
• ଵାତ୍ସଲ୍ଯ (Odia script)
• ꢮꢵꢡ꣄ꢱꢭ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆮𑆳𑆠𑇀𑆱𑆬𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖪𑖯𑖝𑖿𑖭𑖩𑖿𑖧 (Siddham script)
• වාත‍්සල්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩾𑩛𑩫 𑪙𑪁𑩽 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚦𑚭𑚙𑚶𑚨𑚥𑚶𑚣 (Takri script)
• வாத்ஸல்ய (Tamil script)
• వాత్సల్య (Telugu script)
• วาตฺสลฺย (Thai script)
• ཝཱ་ཏྶ་ལྱ (Tibetan script)
• 𑒫𑒰𑒞𑓂𑒮𑒪𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨭𑨊𑨙𑩇𑨰𑨬𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

Vrddhi derivative of वत्सल (vatsala) with a -य (-ya) extension.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋɑːt.sɐl.jɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ʋɑːt̪.s̪ɐl̪.jɐ/

Noun

वात्सल्य • (vātsalya) stem, n

1. affection, tenderness, love (especially parental)

   Synonyms: स्नेह (sneha), प्रेमन् (preman)

   • c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 2.20.22:

     तम् उवाच दुराधर्षं राघवं सुतम् आत्मनः ।
     कौशल्या पुत्रवात्सल्याद् इदं प्रियहितं वचः ॥

     tam uvāca durādharṣaṃ rāghavaṃ sutam ātmanaḥ.
     kauśalyā putravātsalyād idaṃ priyahitaṃ vacaḥ.

     With affection for her son, the invincible descendant of Raghu, Kausalyā spoke these gentle and pleasant words.

Declension

Neuter a-stem declension of वात्सल्य

	singular	dual	plural
nominative	वात्सल्यम् (vātsalyam)	वात्सल्ये (vātsalye)	वात्सल्यानि (vātsalyāni) वात्सल्या¹ (vātsalyā¹)
vocative	वात्सल्य (vātsalya)	वात्सल्ये (vātsalye)	वात्सल्यानि (vātsalyāni) वात्सल्या¹ (vātsalyā¹)
accusative	वात्सल्यम् (vātsalyam)	वात्सल्ये (vātsalye)	वात्सल्यानि (vātsalyāni) वात्सल्या¹ (vātsalyā¹)
instrumental	वात्सल्येन (vātsalyena)	वात्सल्याभ्याम् (vātsalyābhyām)	वात्सल्यैः (vātsalyaiḥ) वात्सल्येभिः¹ (vātsalyebhiḥ¹)
dative	वात्सल्याय (vātsalyāya)	वात्सल्याभ्याम् (vātsalyābhyām)	वात्सल्येभ्यः (vātsalyebhyaḥ)
ablative	वात्सल्यात् (vātsalyāt)	वात्सल्याभ्याम् (vātsalyābhyām)	वात्सल्येभ्यः (vātsalyebhyaḥ)
genitive	वात्सल्यस्य (vātsalyasya)	वात्सल्ययोः (vātsalyayoḥ)	वात्सल्यानाम् (vātsalyānām)
locative	वात्सल्ये (vātsalye)	वात्सल्ययोः (vātsalyayoḥ)	वात्सल्येषु (vātsalyeṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Prakrit: 𑀯𑀘𑁆𑀙𑀮𑁆𑀮 (vacchalla)

References

• Monier Williams (1899) “वात्सल्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 939.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “वात्सल्य”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1412
• Hellwig, Oliver (2010–2025) “vātsalya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.