लक्ष्य

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit लक्ष्य (lakṣyá).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /lək.ʂjᵊ/, [lɐk.ʃjᵊ]

Noun

लक्ष्य • (lakṣya) m (Urdu spelling لکشیہ)

1. aim
2. object (to be aimed at)
3. target

   लक्ष्य मत चूको। ― lakṣya mat cūko. ― Do not miss the target.

4. mere appearance
5. a lakh (dim. लक्षं (lakṣã))

Declension

Declension of लक्ष्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	लक्ष्य lakṣya	लक्ष्य lakṣya
oblique	लक्ष्य lakṣya	लक्ष्यों lakṣyõ
vocative	लक्ष्य lakṣya	लक्ष्यो lakṣyo

Synonyms

• (target) निशाना (niśānā)

Adjective

लक्ष्य • (lakṣya) (indeclinable, Urdu spelling لکشیہ)

1. observable
2. perceptible
3. visible
4. recognizable
5. to be marked
6. to be seen or noted

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit लक्ष्य (lakṣya).

Pronunciation

• IPA^(key): /lək.ʂjə/

Noun

लक्ष्य • (lakṣya) n

1. goal, aim

   Synonym: ध्येय (dhyey)

2. target (object to be aimed at)

   Synonym: निशाण (niśāṇ)

Declension

Declension of लक्ष्य (neut cons-stem)
direct singular	लक्ष्य lakṣya
direct plural	लक्ष्ये, लक्ष्यं lakṣye, lakṣya
	singular एकवचन		plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	लक्ष्य lakṣya		लक्ष्ये, लक्ष्यं lakṣye, lakṣya
oblique सामान्यरूप	लक्ष्या lakṣyā		लक्ष्यां- lakṣyān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	लक्ष्याला lakṣyālā		लक्ष्यांना lakṣyānnā
ergative	लक्ष्याने, लक्ष्यानं lakṣyāne, lakṣyāna		लक्ष्यांनी lakṣyānnī
instrumental	लक्ष्याशी lakṣyāśī		लक्ष्यांशी lakṣyānśī
locative सप्तमी	लक्ष्यात lakṣyāt		लक्ष्यांत lakṣyāt
vocative संबोधन	लक्ष्या lakṣyā		लक्ष्यांनो lakṣyānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of लक्ष्य (neut cons-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular* एकवचन	plural अनेकवचन
singular subject एकवचनी कर्ता	लक्ष्याचा lakṣyāċā	लक्ष्याचे lakṣyāċe	लक्ष्याची lakṣyācī	लक्ष्याच्या lakṣyācā	लक्ष्याचे, लक्ष्याचं lakṣyāċe, lakṣyāċa	लक्ष्याची lakṣyācī	लक्ष्याच्या lakṣyācā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	लक्ष्यांचा lakṣyānċā	लक्ष्यांचे lakṣyānċe	लक्ष्यांची lakṣyāñcī	लक्ष्यांच्या lakṣyāncā	लक्ष्यांचे, लक्ष्यांचं lakṣyānċe, lakṣyānċa	लक्ष्यांची lakṣyāñcī	लक्ष्यांच्या lakṣyāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

• लक्ष्यभेद (lakṣyabhed)
• लक्ष्यदर्शी (lakṣyadarśī)

References

• Berntsen, Maxine (1982–1983) “लक्ष्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
• Molesworth, James Thomas (1857) “लक्ष्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• লক্ষ্য (Assamese script)
• ᬮᬓ᭄ᬱ᭄ᬬ (Balinese script)
• লক্ষ্য (Bengali script)
• 𑰩𑰎𑰿𑰬𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀮𑀓𑁆𑀱𑁆𑀬 (Brahmi script)
• လက္ၑျ (Burmese script)
• લક્ષ્ય (Gujarati script)
• ਲਕ੍ਸ਼੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌲𑌕𑍍𑌷𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦭꦏ꧀ꦰꦾ (Javanese script)
• 𑂪𑂍𑂹𑂭𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ಲಕ್ಷ್ಯ (Kannada script)
• លក្ឞ្យ (Khmer script)
• ລກ຺ຩ຺ຍ (Lao script)
• ലക്ഷ്യ (Malayalam script)
• ᠯᠠᡬᢢᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘩𑘎𑘿𑘬𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠯᠠᢉᢔᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑧉𑦮𑧠𑧌𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐮𑐎𑑂𑐲𑑂𑐫 (Newa script)
• ଲକ୍ଷ୍ଯ (Odia script)
• ꢭꢒ꣄ꢰ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆬𑆑𑇀𑆰𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖩𑖎𑖿𑖬𑖿𑖧 (Siddham script)
• ලක්‍ෂ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩽𑩜 𑪙𑪀 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚥𑚊𑚶𑚶𑚣 (Takri script)
• லக்ஷ்ய (Tamil script)
• లక్ష్య (Telugu script)
• ลกฺษฺย (Thai script)
• ལ་ཀྵྱ (Tibetan script)
• 𑒪𑒏𑓂𑒭𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨬𑨋𑩇𑨯𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

लक्ष् (lakṣ) +‎ -य (-ya).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /lɐk.ʂjɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈl̪ɐk.ʂjɐ/

Adjective

लक्ष्य • (lakṣya) stem

1. to be marked or characterized or defined
2. to be indicated, indirectly denoted, or expressed
3. (to be) kept in view or observed
4. to be regarded as or taken for
5. to be recognized or known, recognizable by
6. observable, perceptible, visible

Declension

Masculine a-stem declension of लक्ष्य
Nom. sg.	लक्ष्यः (lakṣyaḥ)
Gen. sg.	लक्ष्यस्य (lakṣyasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	लक्ष्यः (lakṣyaḥ)	लक्ष्यौ (lakṣyau)	लक्ष्याः (lakṣyāḥ)
Vocative	लक्ष्य (lakṣya)	लक्ष्यौ (lakṣyau)	लक्ष्याः (lakṣyāḥ)
Accusative	लक्ष्यम् (lakṣyam)	लक्ष्यौ (lakṣyau)	लक्ष्यान् (lakṣyān)
Instrumental	लक्ष्येन (lakṣyena)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्यैः (lakṣyaiḥ)
Dative	लक्ष्याय (lakṣyāya)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्येभ्यः (lakṣyebhyaḥ)
Ablative	लक्ष्यात् (lakṣyāt)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्येभ्यः (lakṣyebhyaḥ)
Genitive	लक्ष्यस्य (lakṣyasya)	लक्ष्ययोः (lakṣyayoḥ)	लक्ष्यानाम् (lakṣyānām)
Locative	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्ययोः (lakṣyayoḥ)	लक्ष्येषु (lakṣyeṣu)

Feminine ā-stem declension of लक्ष्य
Nom. sg.	लक्ष्या (lakṣyā)
Gen. sg.	लक्ष्यायाः (lakṣyāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	लक्ष्या (lakṣyā)	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्याः (lakṣyāḥ)
Vocative	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्याः (lakṣyāḥ)
Accusative	लक्ष्याम् (lakṣyām)	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्याः (lakṣyāḥ)
Instrumental	लक्ष्यया (lakṣyayā)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्याभिः (lakṣyābhiḥ)
Dative	लक्ष्यायै (lakṣyāyai)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्याभ्यः (lakṣyābhyaḥ)
Ablative	लक्ष्यायाः (lakṣyāyāḥ)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्याभ्यः (lakṣyābhyaḥ)
Genitive	लक्ष्यायाः (lakṣyāyāḥ)	लक्ष्ययोः (lakṣyayoḥ)	लक्ष्यानाम् (lakṣyānām)
Locative	लक्ष्यायाम् (lakṣyāyām)	लक्ष्ययोः (lakṣyayoḥ)	लक्ष्यासु (lakṣyāsu)

Neuter a-stem declension of लक्ष्य
Nom. sg.	लक्ष्यम् (lakṣyam)
Gen. sg.	लक्ष्यस्य (lakṣyasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	लक्ष्यम् (lakṣyam)	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्यानि (lakṣyāni)
Vocative	लक्ष्य (lakṣya)	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्यानि (lakṣyāni)
Accusative	लक्ष्यम् (lakṣyam)	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्यानि (lakṣyāni)
Instrumental	लक्ष्येन (lakṣyena)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्यैः (lakṣyaiḥ)
Dative	लक्ष्याय (lakṣyāya)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्येभ्यः (lakṣyebhyaḥ)
Ablative	लक्ष्यात् (lakṣyāt)	लक्ष्याभ्याम् (lakṣyābhyām)	लक्ष्येभ्यः (lakṣyebhyaḥ)
Genitive	लक्ष्यस्य (lakṣyasya)	लक्ष्ययोः (lakṣyayoḥ)	लक्ष्यानाम् (lakṣyānām)
Locative	लक्ष्ये (lakṣye)	लक्ष्ययोः (lakṣyayoḥ)	लक्ष्येषु (lakṣyeṣu)

Noun

लक्ष्य • (lakṣya) stem, n

1. an object aimed at, prize

Declension

Neuter a-stem declension of लक्ष्य (lakṣya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	लक्ष्यम् lakṣyam	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्याणि / लक्ष्या¹ lakṣyāṇi / lakṣyā¹
Vocative	लक्ष्य lakṣya	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्याणि / लक्ष्या¹ lakṣyāṇi / lakṣyā¹
Accusative	लक्ष्यम् lakṣyam	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्याणि / लक्ष्या¹ lakṣyāṇi / lakṣyā¹
Instrumental	लक्ष्येण lakṣyeṇa	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्यैः / लक्ष्येभिः¹ lakṣyaiḥ / lakṣyebhiḥ¹
Dative	लक्ष्याय lakṣyāya	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्येभ्यः lakṣyebhyaḥ
Ablative	लक्ष्यात् lakṣyāt	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्येभ्यः lakṣyebhyaḥ
Genitive	लक्ष्यस्य lakṣyasya	लक्ष्ययोः lakṣyayoḥ	लक्ष्याणाम् lakṣyāṇām
Locative	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्ययोः lakṣyayoḥ	लक्ष्येषु lakṣyeṣu
Notes	¹Vedic

Noun

लक्ष्य • (lakṣya) stem, m or n

1. an aim, butt, mark, goal

Declension

Neuter a-stem declension of लक्ष्य (lakṣya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	लक्ष्यम् lakṣyam	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्याणि / लक्ष्या¹ lakṣyāṇi / lakṣyā¹
Vocative	लक्ष्य lakṣya	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्याणि / लक्ष्या¹ lakṣyāṇi / lakṣyā¹
Accusative	लक्ष्यम् lakṣyam	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्याणि / लक्ष्या¹ lakṣyāṇi / lakṣyā¹
Instrumental	लक्ष्येण lakṣyeṇa	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्यैः / लक्ष्येभिः¹ lakṣyaiḥ / lakṣyebhiḥ¹
Dative	लक्ष्याय lakṣyāya	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्येभ्यः lakṣyebhyaḥ
Ablative	लक्ष्यात् lakṣyāt	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्येभ्यः lakṣyebhyaḥ
Genitive	लक्ष्यस्य lakṣyasya	लक्ष्ययोः lakṣyayoḥ	लक्ष्याणाम् lakṣyāṇām
Locative	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्ययोः lakṣyayoḥ	लक्ष्येषु lakṣyeṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of लक्ष्य (lakṣya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	लक्ष्यः lakṣyaḥ	लक्ष्यौ / लक्ष्या¹ lakṣyau / lakṣyā¹	लक्ष्याः / लक्ष्यासः¹ lakṣyāḥ / lakṣyāsaḥ¹
Vocative	लक्ष्य lakṣya	लक्ष्यौ / लक्ष्या¹ lakṣyau / lakṣyā¹	लक्ष्याः / लक्ष्यासः¹ lakṣyāḥ / lakṣyāsaḥ¹
Accusative	लक्ष्यम् lakṣyam	लक्ष्यौ / लक्ष्या¹ lakṣyau / lakṣyā¹	लक्ष्यान् lakṣyān
Instrumental	लक्ष्येण lakṣyeṇa	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्यैः / लक्ष्येभिः¹ lakṣyaiḥ / lakṣyebhiḥ¹
Dative	लक्ष्याय lakṣyāya	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्येभ्यः lakṣyebhyaḥ
Ablative	लक्ष्यात् lakṣyāt	लक्ष्याभ्याम् lakṣyābhyām	लक्ष्येभ्यः lakṣyebhyaḥ
Genitive	लक्ष्यस्य lakṣyasya	लक्ष्ययोः lakṣyayoḥ	लक्ष्याणाम् lakṣyāṇām
Locative	लक्ष्ये lakṣye	लक्ष्ययोः lakṣyayoḥ	लक्ष्येषु lakṣyeṣu
Notes	¹Vedic

Noun

लक्ष्य • (lakṣya) stem, n

1. the thing defined
2. an indirect or secondary meaning
3. a pretense, sham, disguise
4. a lac or one hundred thousand
5. an example, illustration

Descendants

• → Hindi: लक्ष्य (lakṣya)
• → Malayalam: ലക്ഷ്യം (lakṣyaṁ)
• → Marathi: लक्ष्य (lakṣya)

References

• Monier Williams (1899) “लक्ष्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 893/1-2.