दुर्ग

See also: दरोग़, दरगा, and दुर्गा

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit दुर्ग (durga).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /d̪ʊɾɡ/

Noun

दुर्ग • (durg) m (Urdu spelling درگ)

1. fortress
2. castle, fort
3. citadel, stronghold
4. tower, chateau, bastille

Declension

Declension of दुर्ग (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	दुर्ग durg	दुर्ग durg
oblique	दुर्ग durg	दुर्गों durgõ
vocative	दुर्ग durg	दुर्गो durgo

Synonyms

• क़िला (qilā)
• गढ़ (gaṛh)

Marathi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit दुर्ग (durga).

Pronunciation

• IPA^(key): /d̪uɾ.ɡə/

• Audio:

  (file)

Noun

दुर्ग • (durga) m

1. fort, castle

   Synonym: किल्ला (killā)

Derived terms

• सिंधुदुर्ग (sindhudurga, “a district in Maharashtra and its namesake fort”)
• जलदुर्ग (jaldurga, “fort surrounded by water”)
• गिरिदुर्ग (giridurga, “fort on a mountain”)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• দুৰ্গ (Assamese script)
• ᬤᬸᬃᬕ (Balinese script)
• দুর্গ (Bengali script)
• 𑰟𑰲𑰨𑰿𑰐 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀼𑀭𑁆𑀕 (Brahmi script)
• ဒုရ်္ဂ (Burmese script)
• દુર્ગ (Gujarati script)
• ਦੁਰ੍ਗ (Gurmukhi script)
• 𑌦𑍁𑌰𑍍𑌗 (Grantha script)
• ꦢꦸꦂꦒ (Javanese script)
• 𑂠𑂳𑂩𑂹𑂏 (Kaithi script)
• ದುರ್ಗ (Kannada script)
• ទុគ៌ (Khmer script)
• ທຸຣ຺ຄ (Lao script)
• ദുര്ഗ (Malayalam script)
• ᡩᡠᡵᡤᠠ (Manchu script)
• 𑘟𑘳𑘨𑘿𑘐 (Modi script)
• ᢑᠤᠷᠺᠠ (Mongolian script)
• 𑦿𑧔𑧈𑧠𑦰 (Nandinagari script)
• 𑐡𑐸𑐬𑑂𑐐 (Newa script)
• ଦୁର୍ଗ (Odia script)
• ꢣꢸꢬ꣄ꢔ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆶𑆫𑇀𑆓 (Sharada script)
• 𑖟𑖲𑖨𑖿𑖐 (Siddham script)
• දුර්‍ග (Sinhalese script)
• 𑩭𑩒𑩼 𑪙𑩞 (Soyombo script)
• 𑚛𑚰𑚤𑚶𑚌 (Takri script)
• து³ர்க³ (Tamil script)
• దుర్గ (Telugu script)
• ทุรฺค (Thai script)
• དུ་རྒ (Tibetan script)
• 𑒠𑒳𑒩𑓂𑒑 (Tirhuta script)
• 𑨛𑨃𑨫𑩇𑨍 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *dews-?

Proto-Indo-European *dus-

Proto-Indo-Iranian *duš-

Sanskrit दुस्- (dus-)

Proto-Indo-European *gʷem-

Sanskrit गम् (gam)

Proto-Indo-European *gʷeh₂-

Sanskrit गा (gā)

Sanskrit -ग (-ga)

Sanskrit दुर्ग (durga)

From दुस्- (dus-, “badly, with difficulty”) +‎ -ग (-ga, “going, moving”), literally “difficult to approach”.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /duɾ.ɡɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /d̪uɾ.ɡɐ/

Adjective

दुर्ग • (durgá) stem

1. difficult to access or approach; unattainable; impassable
   • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda

Declension

Masculine a-stem declension of दुर्ग

	singular	dual	plural
nominative	दुर्गः (durgáḥ)	दुर्गौ (durgaú) दुर्गा¹ (durgā́¹)	दुर्गाः (durgā́ḥ) दुर्गासः¹ (durgā́saḥ¹)
vocative	दुर्ग (dúrga)	दुर्गौ (dúrgau) दुर्गा¹ (dúrgā¹)	दुर्गाः (dúrgāḥ) दुर्गासः¹ (dúrgāsaḥ¹)
accusative	दुर्गम् (durgám)	दुर्गौ (durgaú) दुर्गा¹ (durgā́¹)	दुर्गान् (durgā́n)
instrumental	दुर्गेण (durgéṇa)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गैः (durgaíḥ) दुर्गेभिः¹ (durgébhiḥ¹)
dative	दुर्गाय (durgā́ya)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गेभ्यः (durgébhyaḥ)
ablative	दुर्गात् (durgā́t)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गेभ्यः (durgébhyaḥ)
genitive	दुर्गस्य (durgásya)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गाणाम् (durgā́ṇām)
locative	दुर्गे (durgé)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गेषु (durgéṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of दुर्गा

	singular	dual	plural
nominative	दुर्गा (durgā́)	दुर्गे (durgé)	दुर्गाः (durgā́ḥ)
vocative	दुर्गे (dúrge)	दुर्गे (dúrge)	दुर्गाः (dúrgāḥ)
accusative	दुर्गाम् (durgā́m)	दुर्गे (durgé)	दुर्गाः (durgā́ḥ)
instrumental	दुर्गया (durgáyā) दुर्गा¹ (durgā́¹)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गाभिः (durgā́bhiḥ)
dative	दुर्गायै (durgā́yai)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गाभ्यः (durgā́bhyaḥ)
ablative	दुर्गायाः (durgā́yāḥ) दुर्गायै² (durgā́yai²)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गाभ्यः (durgā́bhyaḥ)
genitive	दुर्गायाः (durgā́yāḥ) दुर्गायै² (durgā́yai²)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गाणाम् (durgā́ṇām)
locative	दुर्गायाम् (durgā́yām)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गासु (durgā́su)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of दुर्ग

	singular	dual	plural
nominative	दुर्गम् (durgám)	दुर्गे (durgé)	दुर्गाणि (durgā́ṇi) दुर्गा¹ (durgā́¹)
vocative	दुर्ग (dúrga)	दुर्गे (dúrge)	दुर्गाणि (dúrgāṇi) दुर्गा¹ (dúrgā¹)
accusative	दुर्गम् (durgám)	दुर्गे (durgé)	दुर्गाणि (durgā́ṇi) दुर्गा¹ (durgā́¹)
instrumental	दुर्गेण (durgéṇa)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गैः (durgaíḥ) दुर्गेभिः¹ (durgébhiḥ¹)
dative	दुर्गाय (durgā́ya)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गेभ्यः (durgébhyaḥ)
ablative	दुर्गात् (durgā́t)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गेभ्यः (durgébhyaḥ)
genitive	दुर्गस्य (durgásya)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गाणाम् (durgā́ṇām)
locative	दुर्गे (durgé)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गेषु (durgéṣu)

• ¹Vedic

Noun

दुर्ग • (durgá) stem, n or m

1. difficult or narrow passage; a place difficult to access
2. fortress
3. citadel, stronghold, castle
4. rough ground
5. difficulty, danger, distress
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda

Declension

Neuter a-stem declension of दुर्ग

	singular	dual	plural
nominative	दुर्गम् (durgám)	दुर्गे (durgé)	दुर्गाणि (durgā́ṇi) दुर्गा¹ (durgā́¹)
vocative	दुर्ग (dúrga)	दुर्गे (dúrge)	दुर्गाणि (dúrgāṇi) दुर्गा¹ (dúrgā¹)
accusative	दुर्गम् (durgám)	दुर्गे (durgé)	दुर्गाणि (durgā́ṇi) दुर्गा¹ (durgā́¹)
instrumental	दुर्गेण (durgéṇa)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गैः (durgaíḥ) दुर्गेभिः¹ (durgébhiḥ¹)
dative	दुर्गाय (durgā́ya)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गेभ्यः (durgébhyaḥ)
ablative	दुर्गात् (durgā́t)	दुर्गाभ्याम् (durgā́bhyām)	दुर्गेभ्यः (durgébhyaḥ)
genitive	दुर्गस्य (durgásya)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गाणाम् (durgā́ṇām)
locative	दुर्गे (durgé)	दुर्गयोः (durgáyoḥ)	दुर्गेषु (durgéṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• → Malayalam: ദുർഗം (duṟgaṁ) (learned)
• Maharastri Prakrit: 𑀤𑀼𑀕𑁆𑀕 (dugga)
• Pali: dugga
• → Tamil: துருகம் (turukam)
• → Telugu: దుర్గము (durgamu)

References

• Monier Williams (1899) “दुर्ग”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 487.