चतुर्गुण

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit चतुर्गुण (caturguṇa). Doublet of चौगुना (caugunā).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /t͡ʃə.t̪ʊɾ.ɡʊɳ/, [t͡ʃɐ.t̪ʊɾ.ɡʊ̃ɳ]

Adjective

चतुर्गुण • (caturguṇ) (indeclinable)

1. (formal) quadruple

   Synonym: चौगुना (caugunā)

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “चतुर्गुण”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 1461

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• চতুৰ্গুণ (Assamese script)
• ᬘᬢᬸᬃᬕᬸᬡ (Balinese script)
• চতুর্গুণ (Bengali script)
• 𑰓𑰝𑰲𑰨𑰿𑰐𑰲𑰜 (Bhaiksuki script)
• 𑀘𑀢𑀼𑀭𑁆𑀕𑀼𑀡 (Brahmi script)
• စတုရ်္ဂုဏ (Burmese script)
• ચતુર્ગુણ (Gujarati script)
• ਚਤੁਰ੍ਗੁਣ (Gurmukhi script)
• 𑌚𑌤𑍁𑌰𑍍𑌗𑍁𑌣 (Grantha script)
• ꦕꦠꦸꦂꦒꦸꦟ (Javanese script)
• 𑂒𑂞𑂳𑂩𑂹𑂏𑂳𑂝 (Kaithi script)
• ಚತುರ್ಗುಣ (Kannada script)
• ចតុគ៌ុណ (Khmer script)
• ຈຕຸຣ຺ຄຸຓ (Lao script)
• ചതുര്ഗുണ (Malayalam script)
• ᢜᠠᢠᡠᡵᡤᡠᢏᠠ (Manchu script)
• 𑘓𑘝𑘳𑘨𑘿𑘐𑘳𑘜 (Modi script)
• ᢋᠠᢐᠤᠷᠺᠤᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦳𑦽𑧔𑧈𑧠𑦰𑧔𑦼 (Nandinagari script)
• 𑐔𑐟𑐸𑐬𑑂𑐐𑐸𑐞 (Newa script)
• ଚତୁର୍ଗୁଣ (Odia script)
• ꢗꢡꢸꢬ꣄ꢔꢸꢠ (Saurashtra script)
• 𑆖𑆠𑆶𑆫𑇀𑆓𑆶𑆟 (Sharada script)
• 𑖓𑖝𑖲𑖨𑖿𑖐𑖲𑖜 (Siddham script)
• චතුර්‍ගුණ (Sinhalese script)
• 𑩡𑩫𑩒𑩼 𑪙𑩞𑩒𑩪 (Soyombo script)
• 𑚏𑚙𑚰𑚤𑚶𑚌𑚰𑚘 (Takri script)
• சதுர்கு³ண (Tamil script)
• చతుర్గుణ (Telugu script)
• จตุรฺคุณ (Thai script)
• ཙ་ཏུ་རྒུ་ཎ (Tibetan script)
• 𑒔𑒞𑒳𑒩𑓂𑒑𑒳𑒝 (Tirhuta script)
• 𑨣𑨙𑨃𑨫𑩇𑨍𑨃𑨘 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *kʷetwóres

Proto-Indo-Iranian *čatwā́ras

Sanskrit चतुर् (catur)

Sanskrit गुण (guṇa)

Sanskrit चतुर्गुण (caturguṇa)

Bahuvrīhi compound of चतुर् (catur, “four”) +‎ गुण (guṇa, “times, fold”, in compounds).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɐ́.tuɾ.ɡu.ɳɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /t͡ɕɐ.t̪uɾ.ɡu.ɳɐ/

Adjective

चतुर्गुण • (cáturguṇa) stem

1. quadruple, fourfold
   • c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa
   • c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa :

     तथा चोक्तम्
     आहारो द्विगुणः स्त्रीणां बुद्धिस्तासां चतुर्गुणा ।
     षड्गुणो व्यवसायश्च कामश्चाष्टगुणः स्मृतः ॥

     tathā coktam
     āhāro dviguṇaḥ strīṇāṃ buddhistāsāṃ caturguṇā.
     ṣaḍguṇo vyavasāyaśca kāmaścāṣṭaguṇaḥ smṛtaḥ.

     Thus, it is said: livelihood of women is double, their intelligence is quadruple, their resolution is sextuple, and their desire is octuple.

Declension

Masculine a-stem declension of चतुर्गुण

	singular	dual	plural
nominative	चतुर्गुणः (cáturguṇaḥ)	चतुर्गुणौ (cáturguṇau) चतुर्गुणा¹ (cáturguṇā¹)	चतुर्गुणाः (cáturguṇāḥ) चतुर्गुणासः¹ (cáturguṇāsaḥ¹)
vocative	चतुर्गुण (cáturguṇa)	चतुर्गुणौ (cáturguṇau) चतुर्गुणा¹ (cáturguṇā¹)	चतुर्गुणाः (cáturguṇāḥ) चतुर्गुणासः¹ (cáturguṇāsaḥ¹)
accusative	चतुर्गुणम् (cáturguṇam)	चतुर्गुणौ (cáturguṇau) चतुर्गुणा¹ (cáturguṇā¹)	चतुर्गुणान् (cáturguṇān)
instrumental	चतुर्गुणेन (cáturguṇena)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणैः (cáturguṇaiḥ) चतुर्गुणेभिः¹ (cáturguṇebhiḥ¹)
dative	चतुर्गुणाय (cáturguṇāya)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणेभ्यः (cáturguṇebhyaḥ)
ablative	चतुर्गुणात् (cáturguṇāt)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणेभ्यः (cáturguṇebhyaḥ)
genitive	चतुर्गुणस्य (cáturguṇasya)	चतुर्गुणयोः (cáturguṇayoḥ)	चतुर्गुणानाम् (cáturguṇānām)
locative	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणयोः (cáturguṇayoḥ)	चतुर्गुणेषु (cáturguṇeṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of चतुर्गुणा

	singular	dual	plural
nominative	चतुर्गुणा (cáturguṇā)	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणाः (cáturguṇāḥ)
vocative	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणाः (cáturguṇāḥ)
accusative	चतुर्गुणाम् (cáturguṇām)	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणाः (cáturguṇāḥ)
instrumental	चतुर्गुणया (cáturguṇayā) चतुर्गुणा¹ (cáturguṇā¹)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणाभिः (cáturguṇābhiḥ)
dative	चतुर्गुणायै (cáturguṇāyai)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणाभ्यः (cáturguṇābhyaḥ)
ablative	चतुर्गुणायाः (cáturguṇāyāḥ) चतुर्गुणायै² (cáturguṇāyai²)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणाभ्यः (cáturguṇābhyaḥ)
genitive	चतुर्गुणायाः (cáturguṇāyāḥ) चतुर्गुणायै² (cáturguṇāyai²)	चतुर्गुणयोः (cáturguṇayoḥ)	चतुर्गुणानाम् (cáturguṇānām)
locative	चतुर्गुणायाम् (cáturguṇāyām)	चतुर्गुणयोः (cáturguṇayoḥ)	चतुर्गुणासु (cáturguṇāsu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of चतुर्गुण

	singular	dual	plural
nominative	चतुर्गुणम् (cáturguṇam)	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणानि (cáturguṇāni) चतुर्गुणा¹ (cáturguṇā¹)
vocative	चतुर्गुण (cáturguṇa)	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणानि (cáturguṇāni) चतुर्गुणा¹ (cáturguṇā¹)
accusative	चतुर्गुणम् (cáturguṇam)	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणानि (cáturguṇāni) चतुर्गुणा¹ (cáturguṇā¹)
instrumental	चतुर्गुणेन (cáturguṇena)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणैः (cáturguṇaiḥ) चतुर्गुणेभिः¹ (cáturguṇebhiḥ¹)
dative	चतुर्गुणाय (cáturguṇāya)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणेभ्यः (cáturguṇebhyaḥ)
ablative	चतुर्गुणात् (cáturguṇāt)	चतुर्गुणाभ्याम् (cáturguṇābhyām)	चतुर्गुणेभ्यः (cáturguṇebhyaḥ)
genitive	चतुर्गुणस्य (cáturguṇasya)	चतुर्गुणयोः (cáturguṇayoḥ)	चतुर्गुणानाम् (cáturguṇānām)
locative	चतुर्गुणे (cáturguṇe)	चतुर्गुणयोः (cáturguṇayoḥ)	चतुर्गुणेषु (cáturguṇeṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Pali: catugguṇa
• Prakrit: 𑀘𑀉𑀕𑁆𑀕𑀼𑀡 (caügguṇa) (see there for further descendants)
• → Hindi: चतुर्गुण (caturguṇ)
• → Thai: จตุรคูณ (jà-dtù-rá-kuun)

References

• Monier Williams (1899) “चतुर्गुण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 384, column 2.
• Hellwig, Oliver (2010–2025) “caturguṇa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “चतुर्गुण”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 695
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “cáturguṇa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 249