क्रमण

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit क्रमण (krámaṇa).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /kɾə.məɳ/, [kɾɐ.mɐ̃ɳ]

Noun

क्रमण • (kramaṇ) m (rare, formal)

1. the foot

   Synonyms: पग (pag), पैर (pair), पाद (pād)

2. a step

   Synonyms: क़दम (qadam), डग (ḍag)

3. a horse

   Synonyms: (most common) घोड़ा (ghoṛā), घोट (ghoṭ), घोटक (ghoṭak), अश्व (aśva)

Declension

Declension of क्रमण (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	क्रमण kramaṇ	क्रमण kramaṇ
oblique	क्रमण kramaṇ	क्रमणों kramaṇõ
vocative	क्रमण kramaṇ	क्रमणो kramaṇo

References

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “क्रमण”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ক্ৰমণ (Assamese script)
• ᬓ᭄ᬭᬫᬡ (Balinese script)
• ক্রমণ (Bengali script)
• 𑰎𑰿𑰨𑰦𑰜 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑁆𑀭𑀫𑀡 (Brahmi script)
• ကြမဏ (Burmese script)
• ક્રમણ (Gujarati script)
• ਕ੍ਰਮਣ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍍𑌰𑌮𑌣 (Grantha script)
• ꦏꦿꦩꦟ (Javanese script)
• 𑂍𑂹𑂩𑂧𑂝 (Kaithi script)
• ಕ್ರಮಣ (Kannada script)
• ក្រមណ (Khmer script)
• ກ຺ຣມຓ (Lao script)
• ക്രമണ (Malayalam script)
• ᡬᡵᠠᠮᠠᢏᠠ (Manchu script)
• 𑘎𑘿𑘨𑘦𑘜 (Modi script)
• ᢉᠷᠠᠮᠠᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦮𑧠𑧈𑧆𑦼 (Nandinagari script)
• 𑐎𑑂𑐬𑐩𑐞 (Newa script)
• କ୍ରମଣ (Odia script)
• ꢒ꣄ꢬꢪꢠ (Saurashtra script)
• 𑆑𑇀𑆫𑆩𑆟 (Sharada script)
• 𑖎𑖿𑖨𑖦𑖜 (Siddham script)
• ක්‍රමණ (Sinhalese script)
• 𑩜 𑪙𑩼𑩴𑩪 (Soyombo script)
• 𑚊𑚶𑚤𑚢𑚘 (Takri script)
• க்ரமண (Tamil script)
• క్రమణ (Telugu script)
• กฺรมณ (Thai script)
• ཀྲ་མ་ཎ (Tibetan script)
• 𑒏𑓂𑒩𑒧𑒝 (Tirhuta script)
• 𑨋𑩇𑨫𑨢𑨘 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root क्रम् (kram) +‎ -अन (-ana).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kɾɐ́.mɐ.ɳɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈkɾɐ.mɐ.ɳɐ/

Noun

क्रमण • (krámaṇa) stem, m

1. a step
2. the foot
3. a horse

Declension

Masculine a-stem declension of क्रमण (krámaṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्रमणः krámaṇaḥ	क्रमणौ / क्रमणा¹ krámaṇau / krámaṇā¹	क्रमणाः / क्रमणासः¹ krámaṇāḥ / krámaṇāsaḥ¹
Vocative	क्रमण krámaṇa	क्रमणौ / क्रमणा¹ krámaṇau / krámaṇā¹	क्रमणाः / क्रमणासः¹ krámaṇāḥ / krámaṇāsaḥ¹
Accusative	क्रमणम् krámaṇam	क्रमणौ / क्रमणा¹ krámaṇau / krámaṇā¹	क्रमणान् krámaṇān
Instrumental	क्रमणेन krámaṇena	क्रमणाभ्याम् krámaṇābhyām	क्रमणैः / क्रमणेभिः¹ krámaṇaiḥ / krámaṇebhiḥ¹
Dative	क्रमणाय krámaṇāya	क्रमणाभ्याम् krámaṇābhyām	क्रमणेभ्यः krámaṇebhyaḥ
Ablative	क्रमणात् krámaṇāt	क्रमणाभ्याम् krámaṇābhyām	क्रमणेभ्यः krámaṇebhyaḥ
Genitive	क्रमणस्य krámaṇasya	क्रमणयोः krámaṇayoḥ	क्रमणानाम् krámaṇānām
Locative	क्रमणे krámaṇe	क्रमणयोः krámaṇayoḥ	क्रमणेषु krámaṇeṣu
Notes	¹Vedic

Noun

क्रमण • (krámaṇa) stem, n

1. stepping, walking, going
2. stepping or treading upon
3. transgressing
4. approaching or undertaking anything
5. treatment of words or letters according to the क्रम arrangement

Declension

Neuter a-stem declension of क्रमण (krámaṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्रमणम् krámaṇam	क्रमणे krámaṇe	क्रमणानि / क्रमणा¹ krámaṇāni / krámaṇā¹
Vocative	क्रमण krámaṇa	क्रमणे krámaṇe	क्रमणानि / क्रमणा¹ krámaṇāni / krámaṇā¹
Accusative	क्रमणम् krámaṇam	क्रमणे krámaṇe	क्रमणानि / क्रमणा¹ krámaṇāni / krámaṇā¹
Instrumental	क्रमणेन krámaṇena	क्रमणाभ्याम् krámaṇābhyām	क्रमणैः / क्रमणेभिः¹ krámaṇaiḥ / krámaṇebhiḥ¹
Dative	क्रमणाय krámaṇāya	क्रमणाभ्याम् krámaṇābhyām	क्रमणेभ्यः krámaṇebhyaḥ
Ablative	क्रमणात् krámaṇāt	क्रमणाभ्याम् krámaṇābhyām	क्रमणेभ्यः krámaṇebhyaḥ
Genitive	क्रमणस्य krámaṇasya	क्रमणयोः krámaṇayoḥ	क्रमणानाम् krámaṇānām
Locative	क्रमणे krámaṇe	क्रमणयोः krámaṇayoḥ	क्रमणेषु krámaṇeṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• आक्रमण (ākramaṇa)
• क्रमणीय (kramaṇīya)
• संक्रमण (saṃkramaṇa)

 

Descendants

• Pali: kamana
• Maharastri Prakrit: 𑀓𑀫𑀡 (kamaṇa)
• → Hindi: क्रमण (kramaṇ) (learned)

References

• Monier Williams (1899) “क्रमण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 320, column 1.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “krámaṇa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press