उलाहना

Hindi

Alternative forms

• उलहना (ulahnā)

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʊ.lɑːɦ.nɑː/, [ʊ.läːʱ.näː]

Etymology 1

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀉𑀯𑀸𑀮𑀁𑀪 (uvālaṃbha) + Middle Indo-Aryan -𑀓- (-ka-), from Sanskrit उपालम्भ (upālambha). Doublet of उपालंभ (upālambh). Cognate with Gujarati ઓળંભો (oḷṃbho) and Punjabi ਉਲਾਂਭਾ (ulāmbhā) Punjabi ਉਲਾਹਮਾ (ulāhmā).

Noun

उलाहना • (ulāhnā) m (Urdu spelling الہنا)

1. complaint, reproach, accusation

   Synonyms: (most common) शिकायत (śikāyat), (rare) उपालंभ (upālambh)

   माँ को बच्चे की करतूत का उलाहना नहीं देना चाहिए।

   mā̃ ko bacce kī kartūt kā ulāhnā nahī̃ denā cāhie.

   You should not complain to the mother about the child's misdeed.

Declension

Declension of उलाहना (masc ā-stem)

	singular	plural
direct	उलाहना ulāhnā	उलाहने ulāhne
oblique	उलाहने ulāhne	उलाहनों ulāhnõ
vocative	उलाहने ulāhne	उलाहनो ulāhno

Etymology 2

From Sanskrit *उपालाभयति (upālābhayati, “to cause to scold”), from the root उपालभ् (upālabh).

Verb

उलाहना • (ulāhnā) (Urdu spelling الہنا)

1. to spring up, grow, vegetate
2. to reprove, reproach
3. to accuse
4. to complain against

Conjugation

Impersonal forms of उलाहना

Undeclined
Stem		उलाह ulāh
Infinitive		उलाहना ulāhnā
Oblique Infinitive		उलाहने ulāhne
Conjunctive		उलाहकर, उलाहके ulāhkar, ulāhke
Progressive		उलाहते-उलाहते ulāhte-ulāhte
Participles
		dir m s	m p obl m s	f s	f p
Infinitive		उलाहना ulāhnā	उलाहने ulāhne	उलाहनी ulāhnī	उलाहनीं ulāhnī̃
Habitual		उलाहता ulāhtā	उलाहते ulāhte	उलाहती ulāhtī	उलाहतीं ulāhtī̃
Perfective		उलाहा ulāhā	उलाहे ulāhe	उलाही ulāhī	उलाहीं ulāhī̃
Prospective Agentive		उलाहनेवाला ulāhnevālā	उलाहनेवाले ulāhnevāle	उलाहनेवाली ulāhnevālī	उलाहनेवालीं ulāhnevālī̃
Adjectival	Perfective	उलाहा हुआ ulāhā huā	उलाहे हुए ulāhe hue	उलाही हुई ulāhī huī	उलाही हुईं ulāhī huī̃
	Habitual	उलाहता हुआ ulāhtā huā	उलाहते हुए ulāhte hue	उलाहती हुई ulāhtī huī	उलाहती हुईं ulāhtī huī̃

Personal forms of उलाहना

Non-Aspectual
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PERF	m	उलाहा ulāhā			उलाहे ulāhe
		f	उलाही ulāhī				उलाहीं ulāhī̃
	FUT	m	उलाहूँगा ulāhūṅgā	उलाहेगा ulāhegā		उलाहोगे ulāhoge	उलाहेंगे ulāheṅge
		f	उलाहूँगी ulāhūṅgī	उलाहेगी ulāhegī		उलाहोगी ulāhogī	उलाहेंगी ulāheṅgī
Subjunctive	FUT	m f	उलाहूँ ulāhū̃	उलाहे ulāhe		उलाहो ulāho	उलाहें ulāhẽ
Contrafactual	PST	m	उलाहता ulāhtā			उलाहते ulāhte
		f	उलाहती ulāhtī				उलाहतीं ulāhtī̃
Imperative	PRS	m f		उलाह ulāh		उलाहो ulāho		उलाहिये1 ulāhiye1
	FUT	m f		उलाहियो ulāhiyo		उलाहना ulāhnā		उलाहियेगा1 ulāhiyegā1
Habitual Aspect
Indicative	PRS	m	उलाहता हूँ ulāhtā hū̃	उलाहता है ulāhtā hai		उलाहते हो ulāhte ho	उलाहते हैं ulāhte ha͠i
		f	उलाहती हूँ ulāhtī hū̃	उलाहती है ulāhtī hai		उलाहती हो ulāhtī ho	उलाहती हैं ulāhtī ha͠i
	PST	m	उलाहता था ulāhtā thā			उलाहते थे ulāhte the
		f	उलाहती थी ulāhtī thī				उलाहती थीं ulāhtī thī̃
Presumptive	PRS PST	m	उलाहता हूँगा ulāhtā hūṅgā	उलाहता होगा ulāhtā hogā		उलाहते होगे ulāhte hoge	उलाहते होंगे ulāhte hoṅge
		f	उलाहती हूँगी ulāhtī hūṅgī	उलाहती होगी ulāhtī hogī		उलाहती होगी ulāhtī hogī	उलाहती होंगी ulāhtī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	उलाहता हूँ ulāhtā hū̃	उलाहता हो ulāhtā ho		उलाहते हो ulāhte ho	उलाहते हों ulāhte hõ
		f	उलाहती हूँ ulāhtī hū̃	उलाहती हो ulāhtī ho		उलाहती हो ulāhtī ho	उलाहती हों ulāhtī hõ
Contrafactual	PST	m	उलाहता होता ulāhtā hotā			उलाहते होते ulāhte hote
		f	उलाहती होती ulāhtī hotī				उलाहती होतीं ulāhtī hotī̃
Perfective Aspect
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PRS	m	उलाहा हूँ ulāhā hū̃	उलाहा है ulāhā hai		उलाहे हो ulāhe ho	उलाहे हैं ulāhe ha͠i
		f	उलाही हूँ ulāhī hū̃	उलाही है ulāhī hai		उलाही हो ulāhī ho	उलाही हैं ulāhī ha͠i
	PST	m	उलाहा था ulāhā thā			उलाहे थे ulāhe the
		f	उलाही थी ulāhī thī				उलाही थीं ulāhī thī̃
	FUT	m	उलाहा हूँगा ulāhā hūṅgā	उलाहा होगा ulāhā hogā		उलाहे होगे ulāhe hoge	उलाहे होंगे ulāhe hoṅge
		f	उलाही हूँगी ulāhī hūṅgī	उलाही होगी ulāhī hogī		उलाही होगी ulāhī hogī	उलाही होंगी ulāhī hoṅgī
Presumptive	PRS PST	m	उलाहा हूँगा ulāhā hūṅgā	उलाहा होगा ulāhā hogā		उलाहे होगे ulāhe hoge	उलाहे होंगे ulāhe hoṅge
		f	उलाही हूँगी ulāhī hūṅgī	उलाही होगी ulāhī hogī		उलाही होगी ulāhī hogī	उलाही होंगी ulāhī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	उलाहा हूँ ulāhā hū̃	उलाहा हो ulāhā ho		उलाहे हो ulāhe ho	उलाहे हों ulāhe hõ
		f	उलाही हूँ ulāhī hū̃	उलाही हो ulāhī ho		उलाही हो ulāhī ho	उलाही हों ulāhī hõ
	FUT	m	उलाहा होऊँ ulāhā hoū̃	उलाहा होए ulāhā hoe		उलाहे होओ ulāhe hoo	उलाहे होएँ ulāhe hoẽ
		f	उलाही होऊँ ulāhī hoū̃	उलाही होए ulāhī hoe		उलाही होओ ulāhī hoo	उलाही होएँ ulāhī hoẽ
Contrafactual	PST	m	उलाहा होता ulāhā hotā			उलाहे होते ulāhe hote
		f	उलाही होती ulāhī hotī				उलाही होतीं ulāhī hotī̃
Progressive Aspect
Indicative	PRS	m	उलाह रहा हूँ ulāh rahā hū̃	उलाह रहा है ulāh rahā hai		उलाह रहे हो ulāh rahe ho	उलाह रहे हैं ulāh rahe ha͠i
		f	उलाह रही हूँ ulāh rahī hū̃	उलाह रही है ulāh rahī hai		उलाह रही हो ulāh rahī ho	उलाह रही हैं ulāh rahī ha͠i
	PST	m	उलाह रहा था ulāh rahā thā			उलाह रहे थे ulāh rahe the
		f	उलाह रही थी ulāh rahī thī				उलाह रही थीं ulāh rahī thī̃
	FUT	m	उलाह रहा हूँगा ulāh rahā hūṅgā	उलाह रहा होगा ulāh rahā hogā		उलाह रहे होगे ulāh rahe hoge	उलाह रहे होंगे ulāh rahe hoṅge
		f	उलाह रही हूँगी ulāh rahī hūṅgī	उलाह रही होगी ulāh rahī hogī		उलाह रही होगी ulāh rahī hogī	उलाह रही होंगी ulāh rahī hoṅgī
Presumptive	PRS PST FUT	m	उलाह रहा हूँगा ulāh rahā hūṅgā	उलाह रहा होगा ulāh rahā hogā		उलाह रहे होगे ulāh rahe hoge	उलाह रहे होंगे ulāh rahe hoṅge
		f	उलाह रही हूँगी ulāh rahī hūṅgī	उलाह रही होगी ulāh rahī hogī		उलाह रही होगी ulāh rahī hogī	उलाह रही होंगी ulāh rahī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	उलाह रहा हूँ ulāh rahā hū̃	उलाह रहा हो ulāh rahā ho		उलाह रहे हो ulāh rahe ho	उलाह रहे हों ulāh rahe hõ
		f	उलाह रही हूँ ulāh rahī hū̃	उलाह रही हो ulāh rahī ho		उलाह रही हो ulāh rahī ho	उलाह रही हों ulāh rahī hõ
	FUT	m	उलाह रहा होऊँ ulāh rahā hoū̃	उलाह रहा होए ulāh rahā hoe		उलाह रहे होओ ulāh rahe hoo	उलाह रहे होएँ ulāh rahe hoẽ
		f	उलाह रही होऊँ ulāh rahī hoū̃	उलाह रही होए ulāh rahī hoe		उलाह रही होओ ulāh rahī hoo	उलाह रही होएँ ulāh rahī hoẽ
Contrafactual	PST	m	उलाह रहा होता ulāh rahā hotā			उलाह रहे होते ulāh rahe hote
		f	उलाह रही होती ulāh rahī hotī				उलाह रही होतीं ulāh rahī hotī̃
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
			Singular			Plural

¹The forms उलाहिये (ulāhiye) and उलाहियेगा (ulāhiyegā) can also be spelled without the y: उलाहिए (ulāhie) and उलाहिएगा (ulāhiegā).

Further reading

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “उलाहना”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “उलाहना”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• “उलहना”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2024.