उद्र

See also: उदर and उदार

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उद्र (udra). Doublet of ऊद (ūd).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʊd̪.ɾᵊ/

Noun

उद्र • (udra) m (rare, formal)

1. an otter

   Synonym: ऊद (ūd)

Declension

Declension of उद्र (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	उद्र udra	उद्र udra
oblique	उद्र udra	उद्रों udrõ
vocative	उद्र udra	उद्रो udro

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “उद्र”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• উদ্ৰ (Assamese script)
• ᬉᬤ᭄ᬭ (Balinese script)
• উদ্র (Bengali script)
• 𑰄𑰟𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀉𑀤𑁆𑀭 (Brahmi script)
• ဥဒြ (Burmese script)
• ઉદ્ર (Gujarati script)
• ਉਦ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌉𑌦𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦈꦢꦿ (Javanese script)
• 𑂇𑂠𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಉದ್ರ (Kannada script)
• ឧទ្រ (Khmer script)
• ອຸທ຺ຣ (Lao script)
• ഉദ്ര (Malayalam script)
• ᡠᡩᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘄𑘟𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠤᢑᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦤𑦿𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐄𑐡𑑂𑐬 (Newa script)
• ଉଦ୍ର (Odia script)
• ꢆꢣ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆇𑆢𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖄𑖟𑖿𑖨 (Siddham script)
• උද්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩒𑩭 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚄𑚛𑚶𑚤 (Takri script)
• உத்³ர (Tamil script)
• ఉద్ర (Telugu script)
• อุทฺร (Thai script)
• ཨུ་དྲ (Tibetan script)
• 𑒅𑒠𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨃𑨛𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ud.ɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈud̪.ɾɐ/

Etymology 1

From Proto-Indo-Iranian *udrás (“otter”), from Proto-Indo-European *udrós (“aquatic animal; otter”). Cognate with Avestan 𐬎𐬛𐬭𐬀 (udra), Latin lutra, Ancient Greek ὕδρος (húdros), Polish wydra, Russian вы́дра (výdra), Bulgarian ви́дра (vídra), Old English otor (whence English otter).

Noun

उद्र • (udrá) stem, m

1. an otter
   • c. 1200 BCE – 800 BCE, Śukla-Yajurveda (Vājasenayi Saṃhitā) 24.37:

     अ॒न्य॒वा॒पो॒ ऽर्धमा॒साना॒म् ऋश्यो॑ म॒यूरः॑ सुप॒र्णस् ते ग॑न्धर्वाणा॑म् अ॒पाम् उ॒द्रो मा॒सां क॒श्यपो॑ रो॒हित् कु॑ण्डृ॒णाची॑ गो॒लत्ति॑का ते॑ ऽप्स॒रसां॑ मृ॒त्यवे॑ ऽसि॒तः ॥

     anyavāpo ʼrdhámāsā́nām ṛ́śyo mayū́raḥ suparṇás té gandharvāṇām apā́m udró māsā́ṃ kaśyápo rohít kuṇḍṛṇā́cī goláttikā te ʼpsarásāṃ mṛtyáve ʼsitáḥ.

     The cuckoo belongs to the Half Months; antelope, peacock, eagle, these are the Gandharvas’; the otter belongs to the Months; the tortoise, doe-antelope, iguana, Golathikâ belong to the Apsaras; the black snake belongs to Death.

2. a kind of aquatic animal

Declension

Masculine a-stem declension of उद्र

	singular	dual	plural
nominative	उद्रः (udraḥ)	उद्रौ (udrau) उद्रा¹ (udrā¹)	उद्राः (udrāḥ) उद्रासः¹ (udrāsaḥ¹)
vocative	उद्र (udra)	उद्रौ (udrau) उद्रा¹ (udrā¹)	उद्राः (udrāḥ) उद्रासः¹ (udrāsaḥ¹)
accusative	उद्रम् (udram)	उद्रौ (udrau) उद्रा¹ (udrā¹)	उद्रान् (udrān)
instrumental	उद्रेण (udreṇa)	उद्राभ्याम् (udrābhyām)	उद्रैः (udraiḥ) उद्रेभिः¹ (udrebhiḥ¹)
dative	उद्राय (udrāya)	उद्राभ्याम् (udrābhyām)	उद्रेभ्यः (udrebhyaḥ)
ablative	उद्रात् (udrāt)	उद्राभ्याम् (udrābhyām)	उद्रेभ्यः (udrebhyaḥ)
genitive	उद्रस्य (udrasya)	उद्रयोः (udrayoḥ)	उद्राणाम् (udrāṇām)
locative	उद्रे (udre)	उद्रयोः (udrayoḥ)	उद्रेषु (udreṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Magadhi Prakrit:
  • Assamese: উদ (ud)
  • Bengali: উদ (ud)
• Sauraseni Prakrit: 𑀉𑀤𑁆𑀤 (udda)
  • Hindustani:

    Hindi: ऊद (ūd)

    Urdu: اود (ūd)

• → Odia: ଉଦ୍ର (udra)
• → Telugu: ఉద్రము (udramu)
• → Hindi: उद्र (udra)

Etymology 2

From Proto-Indo-European *ud-ró-s, from *wed- (“water”). See उदन् (udan), उदक (udaka) for cognates.

Noun

उद्र • (udrá) stem, n

1. (in compounds) water

Declension

Neuter a-stem declension of उद्र

	singular	dual	plural
nominative	उद्रम् (udram)	उद्रे (udre)	उद्राणि (udrāṇi) उद्रा¹ (udrā¹)
vocative	उद्र (udra)	उद्रे (udre)	उद्राणि (udrāṇi) उद्रा¹ (udrā¹)
accusative	उद्रम् (udram)	उद्रे (udre)	उद्राणि (udrāṇi) उद्रा¹ (udrā¹)
instrumental	उद्रेण (udreṇa)	उद्राभ्याम् (udrābhyām)	उद्रैः (udraiḥ) उद्रेभिः¹ (udrebhiḥ¹)
dative	उद्राय (udrāya)	उद्राभ्याम् (udrābhyām)	उद्रेभ्यः (udrebhyaḥ)
ablative	उद्रात् (udrāt)	उद्राभ्याम् (udrābhyām)	उद्रेभ्यः (udrebhyaḥ)
genitive	उद्रस्य (udrasya)	उद्रयोः (udrayoḥ)	उद्राणाम् (udrāṇām)
locative	उद्रे (udre)	उद्रयोः (udrayoḥ)	उद्रेषु (udreṣu)

• ¹Vedic

Derived terms

• अनुद्र (anudrá, “waterless”)
• उद्रिन् (udrín, “abounding in water”)
• समुद्र (samudrá, “large body of water, confluence of rivers; sea, ocean”)

References

• Monier Williams (1899) “उद्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 191.