उदार

See also: उदर and उद्र

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उदार (udāra).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʊ.d̪ɑːɾ/, [ʊ.d̪äːɾ]

Adjective

उदार • (udār) (indeclinable, Urdu spelling ادار)

1. munificent
2. generous
3. liberal
4. noble

Noun

उदार • (udār) f (Urdu spelling ادار)

1. munificence
2. prodigality

Declension

Declension of उदार (fem cons-stem)

	singular	plural
direct	उदार udār	उदारें udārẽ
oblique	उदार udār	उदारों udārõ
vocative	उदार udār	उदारो udāro

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit उदार (udāra).

Pronunciation

IPA^(key): /u.d̪aɾ/

Adjective

उदार • (udār)

1. generous, big-hearted
2. bold, frank

   Synonym: ठळक (ṭhaḷak)

References

• Berntsen, Maxine (1982–1983) “उदार”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
• Molesworth, James Thomas (1857) “उदार”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• উদাৰ (Assamese script)
• ᬉᬤᬵᬭ (Balinese script)
• উদার (Bengali script)
• 𑰄𑰟𑰯𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀉𑀤𑀸𑀭 (Brahmi script)
• ဥဒါရ (Burmese script)
• ઉદાર (Gujarati script)
• ਉਦਾਰ (Gurmukhi script)
• 𑌉𑌦𑌾𑌰 (Grantha script)
• ꦈꦢꦴꦫ (Javanese script)
• 𑂇𑂠𑂰𑂩 (Kaithi script)
• ಉದಾರ (Kannada script)
• ឧទារ (Khmer script)
• ອຸທາຣ (Lao script)
• ഉദാര (Malayalam script)
• ᡠᡩᠠ᠎᠊ᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘄𑘟𑘰𑘨 (Modi script)
• ᠤᢑᠠᢗᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦤𑦿𑧑𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐄𑐡𑐵𑐬 (Newa script)
• ଉଦାର (Odia script)
• ꢆꢣꢵꢬ (Saurashtra script)
• 𑆇𑆢𑆳𑆫 (Sharada script)
• 𑖄𑖟𑖯𑖨 (Siddham script)
• උදාර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩒𑩭𑩛𑩼 (Soyombo script)
• 𑚄𑚛𑚭𑚤 (Takri script)
• உத³ார (Tamil script)
• ఉదార (Telugu script)
• อุทาร (Thai script)
• ཨུ་དཱ་ར (Tibetan script)
• 𑒅𑒠𑒰𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨃𑨛𑨊𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From उद्- (ud-) +‎ आर (āra).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /u.dɑ́ː.ɾɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /uˈd̪ɑː.ɾɐ/

Adjective

उदार • (udāra) stem

1. noble

   Synonyms: रूढ (rūḍha), कल्याण (kalyāṇa), आर्य (ārya)

2. liberal
3. honest
4. eloquent
5. bountiful
6. high
7. lofty

Declension

Masculine a-stem declension of उदार
Nom. sg.	उदारः (udāraḥ)
Gen. sg.	उदारस्य (udārasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उदारः (udāraḥ)	उदारौ (udārau)	उदाराः (udārāḥ)
Vocative	उदार (udāra)	उदारौ (udārau)	उदाराः (udārāḥ)
Accusative	उदारम् (udāram)	उदारौ (udārau)	उदारान् (udārān)
Instrumental	उदारेण (udāreṇa)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदारैः (udāraiḥ)
Dative	उदाराय (udārāya)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदारेभ्यः (udārebhyaḥ)
Ablative	उदारात् (udārāt)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदारेभ्यः (udārebhyaḥ)
Genitive	उदारस्य (udārasya)	उदारयोः (udārayoḥ)	उदाराणाम् (udārāṇām)
Locative	उदारे (udāre)	उदारयोः (udārayoḥ)	उदारेषु (udāreṣu)

Feminine ā-stem declension of उदार
Nom. sg.	उदारा (udārā)
Gen. sg.	उदारायाः (udārāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उदारा (udārā)	उदारे (udāre)	उदाराः (udārāḥ)
Vocative	उदारे (udāre)	उदारे (udāre)	उदाराः (udārāḥ)
Accusative	उदाराम् (udārām)	उदारे (udāre)	उदाराः (udārāḥ)
Instrumental	उदारया (udārayā)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदाराभिः (udārābhiḥ)
Dative	उदारायै (udārāyai)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदाराभ्यः (udārābhyaḥ)
Ablative	उदारायाः (udārāyāḥ)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदाराभ्यः (udārābhyaḥ)
Genitive	उदारायाः (udārāyāḥ)	उदारयोः (udārayoḥ)	उदाराणाम् (udārāṇām)
Locative	उदारायाम् (udārāyām)	उदारयोः (udārayoḥ)	उदारासु (udārāsu)

Neuter a-stem declension of उदार
Nom. sg.	उदारम् (udāram)
Gen. sg.	उदारस्य (udārasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उदारम् (udāram)	उदारे (udāre)	उदाराणि (udārāṇi)
Vocative	उदार (udāra)	उदारे (udāre)	उदाराणि (udārāṇi)
Accusative	उदारम् (udāram)	उदारे (udāre)	उदाराणि (udārāṇi)
Instrumental	उदारेण (udāreṇa)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदारैः (udāraiḥ)
Dative	उदाराय (udārāya)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदारेभ्यः (udārebhyaḥ)
Ablative	उदारात् (udārāt)	उदाराभ्याम् (udārābhyām)	उदारेभ्यः (udārebhyaḥ)
Genitive	उदारस्य (udārasya)	उदारयोः (udārayoḥ)	उदाराणाम् (udārāṇām)
Locative	उदारे (udāre)	उदारयोः (udārayoḥ)	उदारेषु (udāreṣu)

Derived terms

• उदारता (udāratā, “generosity”)
• उदारधी (udāradhī, “wise, sagacious”)
• उदारत्व (udāratva, “elegance in speech, nobleness”)
• उदारमति (udāramati, “noble-minded”)

Descendants

• Hindi: उरारा (urārā, “wide, spread”)
• → Indonesian: udara (“air”)
• → Malay: udara (“air”)

References

• Monier Williams (1899) “उदार”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 185.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “udāra”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press