अज्मन्
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- অজ্মন্ (Assamese script)
- ᬅᬚ᭄ᬫᬦ᭄ (Balinese script)
- অজ্মন্ (Bengali script)
- 𑰀𑰕𑰿𑰦𑰡𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀚𑁆𑀫𑀦𑁆 (Brahmi script)
- အဇ္မန် (Burmese script)
- અજ્મન્ (Gujarati script)
- ਅਜ੍ਮਨ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌜𑍍𑌮𑌨𑍍 (Grantha script)
- ꦄꦗ꧀ꦩꦤ꧀ (Javanese script)
- 𑂃𑂔𑂹𑂧𑂢𑂹 (Kaithi script)
- ಅಜ್ಮೝ (Kannada script)
- អជ្មន៑ (Khmer script)
- ອຊ຺ມນ຺ (Lao script)
- അജ്മന് (Malayalam script)
- ᠠᡯᠮᠠᠨ (Manchu script)
- 𑘀𑘕𑘿𑘦𑘡𑘿 (Modi script)
- ᠠᠽᠮᠠᠨ (Mongolian script)
- 𑦠𑦵𑧠𑧆𑧁𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐖𑑂𑐩𑐣𑑂 (Newa script)
- ଅଜ୍ମନ୍ (Odia script)
- ꢂꢙ꣄ꢪꢥ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆘𑇀𑆩𑆤𑇀 (Sharada script)
- 𑖀𑖕𑖿𑖦𑖡𑖿 (Siddham script)
- අජ්මන් (Sinhalese script)
- 𑩐𑩣 𑪙𑩴𑩯 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚀𑚑𑚶𑚢𑚝𑚶 (Takri script)
- அஜ்மந் (Tamil script)
- అజ్మౝ (Telugu script)
- อชฺมนฺ (Thai script)
- ཨ་ཛྨ་ན྄ (Tibetan script)
- 𑒁𑒖𑓂𑒧𑒢𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨥𑩇𑨢𑨝𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *h₂éǵ-mn̥ ~ *h₂ǵ-mén-s (“army, band, troop; marching of an army”), from the root *h₂eǵ- (“to drive”). Cognate with Latin agmen (“army, band, flock; procession of an army”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]अज्मन् • (ájman) stem, n
- an army
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.103.6:
- गो॒त्र॒भिदं॑ गो॒विदं॒ वज्र॑बाहुं॒ जय॑न्त॒म् अज्म॑ प्रमृ॒णन्त॒म् ओज॑सा ।
इ॒मं स॑जाता॒ अनु॑ वीरयध्व॒म् इन्द्रं॑ सखायो॒ अनु॒ सं र॑भध्वं ॥- gotrabhídaṃ govídaṃ vájrabāhuṃ jáyantam ájma pramṛṇántam ójasā.
imáṃ sajātā ánu vīrayadhvam índraṃ sakhāyo ánu sáṃ rabhadhvaṃ. - The destroyer of stalls where cows are held captive, the one who finds the cows, armed with thunder, who quells an army and with might destroys it.-
Follow him, brothers! Act like heroes, and like this Indra, show your zeal and courage.
- gotrabhídaṃ govídaṃ vájrabāhuṃ jáyantam ájma pramṛṇántam ójasā.
- गो॒त्र॒भिदं॑ गो॒विदं॒ वज्र॑बाहुं॒ जय॑न्त॒म् अज्म॑ प्रमृ॒णन्त॒म् ओज॑सा ।
- a flock, band, multitude, host, crowd, swarm
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 8.46.18:
- ये पा॒तय॑न्ते॒ अज्म॑भिर् गिरी॒णां स्नुभि॑र् एषाम् ।
य॒ज्ञं म॑हि॒ष्वणी॑नां सु॒म्नं तु॑वि॒ष्वणी॑नां॒ प्राध्व॒रे ॥- yé pātáyante ájmabhir girīṇā́ṃ snúbhir eṣām.
yajñáṃ mahiṣváṇīnāṃ sumnáṃ tuviṣváṇīnāṃ prā́dhvaré. - [The Maruts] who fly in flocks over the ridges of the mountains, whose voice is lifted high, who roar violently, their favour [I would like to achieve] at the ritual-worship.
- yé pātáyante ájmabhir girīṇā́ṃ snúbhir eṣām.
- ये पा॒तय॑न्ते॒ अज्म॑भिर् गिरी॒णां स्नुभि॑र् एषाम् ।
- the march or procession of an army
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.31.2:
- त्वद् भि॒येन्द्र॒ पार्थि॑वानि॒ विश्वाच्यु॑ता चिच् च्यावयन्ते॒ रजां॑सि ।
द्यावा॒क्षामा॒ पर्व॑तासो॒ वना॑नि॒ विश्वं॑ दृ॒ळ्हं भ॑यते॒ अज्म॒न्न् आ ते॑ ॥- tvád bhiyéndra pā́rthivāni víśvā́cyutā cic cyāvayante rájāṃsi.
dyā́vākṣā́mā párvatāso vánāni víśvaṃ dṛḷháṃ bhayate ájmann ā́ te. - Through fear of thee, O Indra, all the regions of earth, though naught may move them, shake and tremble.
All that is firm is frightened at the coming of thy troops, -the earth, the heaven, the mountain, and the forest.
- tvád bhiyéndra pā́rthivāni víśvā́cyutā cic cyāvayante rájāṃsi.
- त्वद् भि॒येन्द्र॒ पार्थि॑वानि॒ विश्वाच्यु॑ता चिच् च्यावयन्ते॒ रजां॑सि ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अज्म (ájma) | अज्मनी (ájmanī) | अज्मानि (ájmāni) अज्म¹ (ájma¹) अज्मा¹ (ájmā¹) |
| vocative | अज्मन् (ájman) अज्म (ájma) |
अज्मनी (ájmanī) | अज्मानि (ájmāni) अज्म¹ (ájma¹) अज्मा¹ (ájmā¹) |
| accusative | अज्म (ájma) | अज्मनी (ájmanī) | अज्मानि (ájmāni) अज्म¹ (ájma¹) अज्मा¹ (ájmā¹) |
| instrumental | अज्मना (ájmanā) | अज्मभ्याम् (ájmabhyām) | अज्मभिः (ájmabhiḥ) |
| dative | अज्मने (ájmane) | अज्मभ्याम् (ájmabhyām) | अज्मभ्यः (ájmabhyaḥ) |
| ablative | अज्मनः (ájmanaḥ) | अज्मभ्याम् (ájmabhyām) | अज्मभ्यः (ájmabhyaḥ) |
| genitive | अज्मनः (ájmanaḥ) | अज्मनोः (ájmanoḥ) | अज्मनाम् (ájmanām) |
| locative | अज्मनि (ájmani) अज्मन्¹ (ájman¹) |
अज्मनोः (ájmanoḥ) | अज्मसु (ájmasu) |
- ¹Vedic