अक्षम्य

Hindi

Etymology

Sanskritic formation from अ- (a-, “un-”) +‎ क्षम्य (kṣamya, “forgivable”).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ək.ʂəm.jᵊ/, [ɐk.ʃɐ̃m.jᵊ]

Adjective

अक्षम्य • (akṣamya) (indeclinable)

1. unforgivable

   Antonym: क्षम्य (kṣamya)

References

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “अक्षम्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 77

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• অক্ষম্য (Assamese script)
• ᬅᬓ᭄ᬱᬫ᭄ᬬ (Balinese script)
• অক্ষম্য (Bengali script)
• 𑰀𑰎𑰿𑰬𑰦𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀓𑁆𑀱𑀫𑁆𑀬 (Brahmi script)
• အက္ၑမျ (Burmese script)
• અક્ષમ્ય (Gujarati script)
• ਅਕ੍ਸ਼ਮ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌅𑌕𑍍𑌷𑌮𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦄꦏ꧀ꦰꦩꦾ (Javanese script)
• 𑂃𑂍𑂹𑂭𑂧𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ಅಕ್ಷಮ್ಯ (Kannada script)
• អក្ឞម្យ (Khmer script)
• ອກ຺ຩມ຺ຍ (Lao script)
• അക്ഷമ്യ (Malayalam script)
• ᠠᡬᢢᠠᠮᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘀𑘎𑘿𑘬𑘦𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠠᢉᢔᠠᠮᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑦠𑦮𑧠𑧌𑧆𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐎𑑂𑐲𑐩𑑂𑐫 (Newa script)
• ଅକ୍ଷମ୍ଯ (Odia script)
• ꢂꢒ꣄ꢰꢪ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆑𑇀𑆰𑆩𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖀𑖎𑖿𑖬𑖦𑖿𑖧 (Siddham script)
• අක්‍ෂම්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩐𑩜 𑪙𑪀𑩴 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚀𑚊𑚶𑚢𑚶𑚣 (Takri script)
• அக்ஷம்ய (Tamil script)
• అక్షమ్య (Telugu script)
• อกฺษมฺย (Thai script)
• ཨ་ཀྵ་མྱ (Tibetan script)
• 𑒁𑒏𑓂𑒭𑒧𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨋𑩇𑨯𑨢𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

अ- (a-, negative prefix) +‎ क्षम् (kṣam, “to forgive”, root) +‎ -य (-ya, “-able”)

Pronunciation

• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɐkˈʂɐm.jɐ/

Adjective

अक्षम्य • (akṣamya) stem (New Sanskrit)

1. unforgivable, unpardonable
   • 2005, अशोक कुमार डबराल [Ashok Kumar Dabral], धुक्षते हा धरित्री: धरित्रीयं महाकाव्यं‎^[1], New Delhi: Panni Prakashan, →OCLC, page 90:

     वर्णा विवर्णतां याता वर्णाश्च वर्णनेऽक्षमाः । अक्षम्याः सन्ति ते वर्णा जाता ये वर्णसङ्कराः ॥

     varṇā vivarṇatāṃ yātā varṇāśca varṇaneʼkṣamāḥ. akṣamyāḥ santi te varṇā jātā ye varṇasaṅkarāḥ.

     The varnas [that] have gone into a low condition of life, [those] varnas are unfit for describing. Unpardonable are those varnas which have intermixed with other varnas.

Declension

Masculine a-stem declension of अक्षम्य (akṣamya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षम्यः akṣamyaḥ	अक्षम्यौ akṣamyau	अक्षम्याः akṣamyāḥ
Vocative	अक्षम्य akṣamya	अक्षम्यौ akṣamyau	अक्षम्याः akṣamyāḥ
Accusative	अक्षम्यम् akṣamyam	अक्षम्यौ akṣamyau	अक्षम्यान् akṣamyān
Instrumental	अक्षम्येण akṣamyeṇa	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्यैः akṣamyaiḥ
Dative	अक्षम्याय akṣamyāya	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्येभ्यः akṣamyebhyaḥ
Ablative	अक्षम्यात् akṣamyāt	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्येभ्यः akṣamyebhyaḥ
Genitive	अक्षम्यस्य akṣamyasya	अक्षम्ययोः akṣamyayoḥ	अक्षम्याणाम् akṣamyāṇām
Locative	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्ययोः akṣamyayoḥ	अक्षम्येषु akṣamyeṣu

Feminine ā-stem declension of अक्षम्या (akṣamyā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षम्या akṣamyā	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्याः akṣamyāḥ
Vocative	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्याः akṣamyāḥ
Accusative	अक्षम्याम् akṣamyām	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्याः akṣamyāḥ
Instrumental	अक्षम्यया akṣamyayā	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्याभिः akṣamyābhiḥ
Dative	अक्षम्यायै akṣamyāyai	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्याभ्यः akṣamyābhyaḥ
Ablative	अक्षम्यायाः akṣamyāyāḥ	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्याभ्यः akṣamyābhyaḥ
Genitive	अक्षम्यायाः akṣamyāyāḥ	अक्षम्ययोः akṣamyayoḥ	अक्षम्याणाम् akṣamyāṇām
Locative	अक्षम्यायाम् akṣamyāyām	अक्षम्ययोः akṣamyayoḥ	अक्षम्यासु akṣamyāsu

Neuter a-stem declension of अक्षम्य (akṣamya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अक्षम्यम् akṣamyam	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्याणि akṣamyāṇi
Vocative	अक्षम्य akṣamya	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्याणि akṣamyāṇi
Accusative	अक्षम्यम् akṣamyam	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्याणि akṣamyāṇi
Instrumental	अक्षम्येण akṣamyeṇa	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्यैः akṣamyaiḥ
Dative	अक्षम्याय akṣamyāya	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्येभ्यः akṣamyebhyaḥ
Ablative	अक्षम्यात् akṣamyāt	अक्षम्याभ्याम् akṣamyābhyām	अक्षम्येभ्यः akṣamyebhyaḥ
Genitive	अक्षम्यस्य akṣamyasya	अक्षम्ययोः akṣamyayoḥ	अक्षम्याणाम् akṣamyāṇām
Locative	अक्षम्ये akṣamye	अक्षम्ययोः akṣamyayoḥ	अक्षम्येषु akṣamyeṣu