մտանեմ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- մտեմ (mtem)
Etymology
[edit]From մուտ (mut) + -ան- (-an-).
Verb
[edit]մտանեմ • (mtanem) (aorist indicative մտի)
- (transitive) to enter, to go or come in, to introduce, insinuate or intrude oneself; to penetrate into, to slip in
- մտանել առ ոք, առաջի ուրուք ― mtanel aṙ okʻ, aṙaǰi urukʻ ― to present oneself, to call on, to visit
- մտանել աղօթից առաջի ուրուք ― mtanel ałōtʻicʻ aṙaǰi urukʻ ― to be heard, hearkened to
- մտանել առ ումեմն ― mtanel aṙ umemn ― to be a guest, to receive hospitality, to be lodged
- մտանել առ կին ― mtanel aṙ kin ― to know a woman
- մտանել ի վերայ օտարի ամուսնոյ ― mtanel i veray ōtari amusnoy ― to commit adultery
- մտանել ի/ընդ գիրկս, ընդ աղեղն ― mtanel i/ənd girks, ənd ałełn ― to bend a bow
- ի դատաստան, ի դատ մտանել ― i datastan, i dat mtanel ― to sue, to bring an action against, to summon before a magistrate or court of justice
- ընդ դատաւորաւ մտանել ― ənd dataworaw mtanel ― to act the judge
- ընդ երկիր մտանել ― ənd erkir mtanel ― to plunge into an abyss, to be engulfed, swallowed up
- ընդ գետին մտանել ― ənd getin mtanel ― to be overwhelmed with shame, to hide one's confusion under the earth
- մտանել ի ծառայութիւն ― mtanel i caṙayutʻiwn ― to enter a person's service, to serve
- մտանել յորդեգրութիւն ― mtanel yordegrutʻiwn ― to be adopted
- երաշխաւոր մտանել ― erašxawor mtanel ― to guarantee, to become security
- մտանել ի պայքար ― mtanel i paykʻar ― to dispute, to contest
- ի փորձ մտանել ― i pʻorj mtanel ― to prove, to try, to make an experiment
- մտանել ընդ մերով մարդկութեամբս ― mtanel ənd merov mardkutʻeambs ― to be clothed with our humanity
- ի քուն մտանել ― i kʻun mtanel ― to be overcome with sleep, to sleep, to lay to sleep
- մտանել արեգական ― mtanel aregakan ― to go down, to set
- ընդ քիրտն մտանել ― ənd kʻirtn mtanel ― to sweat, to work hard, to give oneself much trouble
- մտանել ի նաւ ― mtanel i naw ― to embark, to go on board a vessel
- մտանել ընդ անձին ― mtanel ənd anjin ― to be at enmity with oneself
- մտանել ընդ լծով/մտանել ընդ ձեռամբ ուրուք ― mtanel ənd lcov/mtanel ənd jeṙamb urukʻ ― to submit, to become subject to
- մտանել դիւի ի մարդ ― mtanel diwi i mard ― to possess
- մտանել ի ճաշ ― mtanel i čaš ― to sit or be at table
Conjugation
[edit]active
| infinitive | մտանել (mtanel) | participle | մտեալ (mteal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | մտուցանեմ (mtucʻanem) | aorist stem | մտ- (mt-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մտանեմ (mtanem) | մտանես (mtanes) | մտանէ (mtanē) | մտանեմք (mtanemkʻ) | մտանէք (mtanēkʻ) | մտանեն (mtanen) | |
| imperfect | մտանէի, մտանեի* (mtanēi, mtanei*) | մտանէիր, մտանեիր* (mtanēir, mtaneir*) | մտանէր (mtanēr) | մտանէաք, մտանեաք* (mtanēakʻ, mtaneakʻ*) | մտանէիք, մտանեիք* (mtanēikʻ, mtaneikʻ*) | մտանէին, մտանեին* (mtanēin, mtanein*) | |
| aorist | մտի (mti) | մտեր (mter) | մուտ, եմուտ (mut, emut) | մտաք (mtakʻ) | մտէք, մտիք (mtēkʻ, mtikʻ) | մտին (mtin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մտանիցեմ (mtanicʻem) | մտանիցես (mtanicʻes) | մտանիցէ (mtanicʻē) | մտանիցեմք (mtanicʻemkʻ) | մտանիցէք (mtanicʻēkʻ) | մտանիցեն (mtanicʻen) | |
| aorist | մտից (mticʻ) | մտցես (mtcʻes) | մտցէ (mtcʻē) | մտցուք (mtcʻukʻ) | մտջիք (mtǰikʻ) | մտցեն (mtcʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | մո՛ւտ (mút) | — | — | մտէ՛ք (mtḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | մտջի՛ր (mtǰír) | — | — | մտջի՛ք (mtǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ մտաներ (mí mtaner) | — | — | մի՛ մտանէք (mí mtanēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | մտանել, մտանիլ* (mtanel, mtanil*) | participle | մտեալ (mteal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | մտուցանեմ (mtucʻanem) | aorist stem | մտ- (mt-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մտանիմ (mtanim) | մտանիս (mtanis) | մտանի (mtani) | մտանիմք (mtanimkʻ) | մտանիք (mtanikʻ) | մտանին (mtanin) | |
| imperfect | մտանէի (mtanēi) | մտանէիր (mtanēir) | մտանէր, մտանիւր (mtanēr, mtaniwr) | մտանէաք (mtanēakʻ) | մտանէիք (mtanēikʻ) | մտանէին (mtanēin) | |
| aorist | մտայ (mtay) | մտար (mtar) | մտաւ (mtaw) | մտաք (mtakʻ) | մտայք (mtaykʻ) | մտան (mtan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մտանիցիմ (mtanicʻim) | մտանիցիս (mtanicʻis) | մտանիցի (mtanicʻi) | մտանիցիմք (mtanicʻimkʻ) | մտանիցիք (mtanicʻikʻ) | մտանիցին (mtanicʻin) | |
| aorist | մտայց (mtaycʻ) | մտցիս (mtcʻis) | մտցի (mtcʻi) | մտցուք (mtcʻukʻ) | մտջիք (mtǰikʻ) | մտցին (mtcʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | մտի՛ր (mtír) | — | — | մտարո՛ւք (mtarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | մտջի՛ր (mtǰír) | — | — | մտջի՛ք (mtǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ մտանիր (mí mtanir) | — | — | մի՛ մտանիք (mí mtanikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Descendants
[edit]- Armenian: մտնել (mtnel)
References
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “մտանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy