մխել
Armenian
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Armenian մխեմ (mxem).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /məˈχel/, [məχél]
- (Western Armenian) IPA(key): /məˈχel/, [məχél]
Verb
[edit]մխել • (mxel)
- (transitive) to drive in, thrust, force into
- (transitive, metallurgy) to quench (to dip metal in water for hardening)
- (transitive, dialectal) to hurt, to cause emotional pain
- (transitive, dialectal) to hit
Inflection
[edit]| infinitive | մխել (mxel) | imperfective converb | մխում (mxum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | մխվել (mxvel) | simultaneous converb | մխելիս (mxelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | մխել (mxel) | ||||
| aorist stem | մխ- (mx-) | future converb I | մխելու (mxelu) | ||||
| resultative participle | մխած (mxac) | future converb II | մխելիք (mxelikʻ) | ||||
| subject participle | մխող (mxoġ) | connegative converb | մխի (mxi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մխում եմ (mxum em) | մխում ես (mxum es) | մխում է (mxum ē) | մխում ենք (mxum enkʻ) | մխում եք (mxum ekʻ) | մխում են (mxum en) | |
| past imperfective | մխում էի (mxum ēi) | մխում էիր (mxum ēir) | մխում էր (mxum ēr) | մխում էինք (mxum ēinkʻ) | մխում էիք (mxum ēikʻ) | մխում էին (mxum ēin) | |
| future | մխելու եմ (mxelu em) | մխելու ես (mxelu es) | մխելու է (mxelu ē) | մխելու ենք (mxelu enkʻ) | մխելու եք (mxelu ekʻ) | մխելու են (mxelu en) | |
| past future | մխելու էի (mxelu ēi) | մխելու էիր (mxelu ēir) | մխելու էր (mxelu ēr) | մխելու էինք (mxelu ēinkʻ) | մխելու էիք (mxelu ēikʻ) | մխելու էին (mxelu ēin) | |
| present perfect | մխել եմ (mxel em) | մխել ես (mxel es) | մխել է (mxel ē) | մխել ենք (mxel enkʻ) | մխել եք (mxel ekʻ) | մխել են (mxel en) | |
| pluperfect | մխել էի (mxel ēi) | մխել էիր (mxel ēir) | մխել էր (mxel ēr) | մխել էինք (mxel ēinkʻ) | մխել էիք (mxel ēikʻ) | մխել էին (mxel ēin) | |
| aorist (past perfective) | մխեցի, մխի* (mxecʻi, mxi*) | մխեցիր, մխիր* (mxecʻir, mxir*) | մխեց (mxecʻ) | մխեցինք, մխինք* (mxecʻinkʻ, mxinkʻ*) | մխեցիք, մխիք* (mxecʻikʻ, mxikʻ*) | մխեցին, մխին* (mxecʻin, mxin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մխեմ (mxem) | մխես (mxes) | մխի (mxi) | մխենք (mxenkʻ) | մխեք (mxekʻ) | մխեն (mxen) | |
| past | մխեի (mxei) | մխեիր (mxeir) | մխեր (mxer) | մխեինք (mxeinkʻ) | մխեիք (mxeikʻ) | մխեին (mxein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կմխեմ (kmxem) | կմխես (kmxes) | կմխի (kmxi) | կմխենք (kmxenkʻ) | կմխեք (kmxekʻ) | կմխեն (kmxen) | |
| past | կմխեի (kmxei) | կմխեիր (kmxeir) | կմխեր (kmxer) | կմխեինք (kmxeinkʻ) | կմխեիք (kmxeikʻ) | կմխեին (kmxein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մխի՛ր, մխի՛* (mxír, mxí*) | — | — | մխե՛ք, մխեցե՛ք** (mxékʻ, mxecʻékʻ**) | |||
*colloquial **dated
| infinitive | չմխել (čʻmxel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չմխած (čʻmxac) | ||||||
| subject participle | չմխող (čʻmxoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ մխում (čʻem mxum) | չես մխում (čʻes mxum) | չի մխում (čʻi mxum) | չենք մխում (čʻenkʻ mxum) | չեք մխում (čʻekʻ mxum) | չեն մխում (čʻen mxum) | |
| past imperfective | չէի մխում (čʻēi mxum) | չէիր մխում (čʻēir mxum) | չէր մխում (čʻēr mxum) | չէինք մխում (čʻēinkʻ mxum) | չէիք մխում (čʻēikʻ mxum) | չէին մխում (čʻēin mxum) | |
| future | չեմ մխելու (čʻem mxelu) | չես մխելու (čʻes mxelu) | չի մխելու (čʻi mxelu) | չենք մխելու (čʻenkʻ mxelu) | չեք մխելու (čʻekʻ mxelu) | չեն մխելու (čʻen mxelu) | |
| past future | չէի մխելու (čʻēi mxelu) | չէիր մխելու (čʻēir mxelu) | չէր մխելու (čʻēr mxelu) | չէինք մխելու (čʻēinkʻ mxelu) | չէիք մխելու (čʻēikʻ mxelu) | չէին մխելու (čʻēin mxelu) | |
| present perfect | չեմ մխել (čʻem mxel) | չես մխել (čʻes mxel) | չի մխել (čʻi mxel) | չենք մխել (čʻenkʻ mxel) | չեք մխել (čʻekʻ mxel) | չեն մխել (čʻen mxel) | |
| pluperfect | չէի մխել (čʻēi mxel) | չէիր մխել (čʻēir mxel) | չէր մխել (čʻēr mxel) | չէինք մխել (čʻēinkʻ mxel) | չէիք մխել (čʻēikʻ mxel) | չէին մխել (čʻēin mxel) | |
| aorist (past perfective) | չմխեցի, չմխի* (čʻmxecʻi, čʻmxi*) | չմխեցիր, չմխիր* (čʻmxecʻir, čʻmxir*) | չմխեց (čʻmxecʻ) | չմխեցինք, չմխինք* (čʻmxecʻinkʻ, čʻmxinkʻ*) | չմխեցիք, չմխիք* (čʻmxecʻikʻ, čʻmxikʻ*) | չմխեցին, չմխին* (čʻmxecʻin, čʻmxin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չմխեմ (čʻmxem) | չմխես (čʻmxes) | չմխի (čʻmxi) | չմխենք (čʻmxenkʻ) | չմխեք (čʻmxekʻ) | չմխեն (čʻmxen) | |
| past | չմխեի (čʻmxei) | չմխեիր (čʻmxeir) | չմխեր (čʻmxer) | չմխեինք (čʻmxeinkʻ) | չմխեիք (čʻmxeikʻ) | չմխեին (čʻmxein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ մխի (čʻem mxi) | չես մխի (čʻes mxi) | չի մխի (čʻi mxi) | չենք մխի (čʻenkʻ mxi) | չեք մխի (čʻekʻ mxi) | չեն մխի (čʻen mxi) | |
| past | չէի մխի (čʻēi mxi) | չէիր մխի (čʻēir mxi) | չէր մխի (čʻēr mxi) | չէինք մխի (čʻēinkʻ mxi) | չէիք մխի (čʻēikʻ mxi) | չէին մխի (čʻēin mxi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ մխիր, մի՛ մխի* (mí mxir, mí mxi*) | — | — | մի՛ մխեք, մի՛ մխեցեք** (mí mxekʻ, mí mxecʻekʻ**) | |||
*colloquial **dated
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մխել (mxel) | |||
| dative | մխելու (mxelu) | |||
| ablative | մխելուց (mxelucʻ) | |||
| instrumental | մխելով (mxelov) | |||
| locative | մխելում (mxelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | մխելը/մխելն (mxelə/mxeln) | |||
| dative | մխելուն (mxelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մխելս (mxels) | |||
| dative | մխելուս (mxelus) | |||
| ablative | մխելուցս (mxelucʻs) | |||
| instrumental | մխելովս (mxelovs) | |||
| locative | մխելումս (mxelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մխելդ (mxeld) | |||
| dative | մխելուդ (mxelud) | |||
| ablative | մխելուցդ (mxelucʻd) | |||
| instrumental | մխելովդ (mxelovd) | |||
| locative | մխելումդ (mxelumd) | |||
References
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “մուխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 354a
- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “մխել”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 784a
Old Armenian
[edit]Verb
[edit]մխել • (mxel)
- infinitive of մխեմ (mxem)