կաղապար

Armenian

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian կաղապար (kałapar). Doublet of գաղափար (gaġapʻar), կաղպար (kaġpar), and ղալիբ (ġalib).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /kɑʁɑˈpɑɾ/, [kɑʁɑpɑ́ɾ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɡɑʁɑˈbɑɾ/, [ɡɑʁɑbɑ́ɾ]

Noun

կաղապար • (kaġapar)

1. form, mould, last (for casting shapes by it)

   Synonym: (dialectal) ղալիբ (ġalib)

2. template
3. pattern

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	կաղապար (kaġapar)	կաղապարներ (kaġaparner)
dative	կաղապարի (kaġapari)	կաղապարների (kaġaparneri)
ablative	կաղապարից (kaġaparicʻ)	կաղապարներից (kaġaparnericʻ)
instrumental	կաղապարով (kaġaparov)	կաղապարներով (kaġaparnerov)
locative	կաղապարում (kaġaparum)	կաղապարներում (kaġaparnerum)
	definite forms
nominative	կաղապարը/կաղապարն (kaġaparə/kaġaparn)	կաղապարները/կաղապարներն (kaġaparnerə/kaġaparnern)
dative	կաղապարին (kaġaparin)	կաղապարներին (kaġaparnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	կաղապարս (kaġapars)	կաղապարներս (kaġaparners)
dative	կաղապարիս (kaġaparis)	կաղապարներիս (kaġaparneris)
ablative	կաղապարիցս (kaġaparicʻs)	կաղապարներիցս (kaġaparnericʻs)
instrumental	կաղապարովս (kaġaparovs)	կաղապարներովս (kaġaparnerovs)
locative	կաղապարումս (kaġaparums)	կաղապարներումս (kaġaparnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	կաղապարդ (kaġapard)	կաղապարներդ (kaġaparnerd)
dative	կաղապարիդ (kaġaparid)	կաղապարներիդ (kaġaparnerid)
ablative	կաղապարիցդ (kaġaparicʻd)	կաղապարներիցդ (kaġaparnericʻd)
instrumental	կաղապարովդ (kaġaparovd)	կաղապարներովդ (kaġaparnerovd)
locative	կաղապարումդ (kaġaparumd)	կաղապարներումդ (kaġaparnerumd)

Old Armenian

Etymology

From Ancient Greek καλοπόδιον (kalopódion), καλαπόδιον (kalapódion). In light of -ր (-r), the borrowing must have happened via Northwestern Iranian, as with Old Armenian լամպար (lampar). Note that intervocalic Parthian -δ- yields Armenian ր (r), as in վրան (vran). Doublet of գաղափար (gałapʻar).

Noun

կաղապար • (kałapar)

1. model, form, pattern

   կաղապար արկանել ― kałapar arkanel ― to cite as example

Declension

i-a-type

	singular	plural
nominative	կաղապար (kałapar)	կաղապարք (kałaparkʻ)
genitive	կաղապարի (kałapari)	կաղապարաց (kałaparacʻ)
dative	կաղապարի (kałapari)	կաղապարաց (kałaparacʻ)
accusative	կաղապար (kałapar)	կաղապարս (kałapars)
ablative	կաղապարէ (kałaparē)	կաղապարաց (kałaparacʻ)
instrumental	կաղապարաւ (kałaparaw)	կաղապարաւք = կաղապարօք (kałaparawkʻ = kałaparōkʻ)
locative	կաղապարի (kałapari)	կաղապարս (kałapars)

Related terms

• գաղափար (gałapʻar)

Descendants

• Middle Armenian: կաղպար (kaġpar)
  • Armenian: կաղպար (kaġpar)
• → Armenian: կաղապար (kaġapar)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “կաղապար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կաղապար”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, pages 163, 354
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “կաղապար”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy