թռչիմ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]From *թիռ- (*tʻiṙ-, “to fly”), from Proto-Indo-European *ptēr-, lengthened grade of *pter- (“wing, feather”), + -չ- (-čʻ-).
Verb
[edit]թռչիմ • (tʻṙčʻim)
- (intransitive) to fly, to take flight, to soar
- թռչել ի մտաց ― tʻṙčʻel i mtacʻ ― to escape one's memory, to go out of one's mind, to be forgotten
- թռչել բանին ― tʻṙčʻel banin ― to divulge immediately, to make public
Conjugation
[edit]mediopassive
| infinitive | թռչել, թռչիլ* (tʻṙčʻel, tʻṙčʻil*) | participle | թռուցեալ (tʻṙucʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | թռուցանեմ (tʻṙucʻanem) | aorist stem | թռե- (tʻṙe-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | թռչիմ (tʻṙčʻim) | թռչիս (tʻṙčʻis) | թռչի (tʻṙčʻi) | թռչիմք (tʻṙčʻimkʻ) | թռչիք (tʻṙčʻikʻ) | թռչին (tʻṙčʻin) | |
| imperfect | թռչէի (tʻṙčʻēi) | թռչէիր (tʻṙčʻēir) | թռչէր, թռչիւր (tʻṙčʻēr, tʻṙčʻiwr) | թռչէաք (tʻṙčʻēakʻ) | թռչէիք (tʻṙčʻēikʻ) | թռչէին (tʻṙčʻēin) | |
| aorist | թռեայ (tʻṙeay) | թռեար (tʻṙear) | թռեաւ (tʻṙeaw) | թռեաք (tʻṙeakʻ) | թռեայք (tʻṙeaykʻ) | թռեան (tʻṙean) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | թռչիցիմ (tʻṙčʻicʻim) | թռչիցիս (tʻṙčʻicʻis) | թռչիցի (tʻṙčʻicʻi) | թռչիցիմք (tʻṙčʻicʻimkʻ) | թռչիցիք (tʻṙčʻicʻikʻ) | թռչիցին (tʻṙčʻicʻin) | |
| aorist | թռեայց (tʻṙeaycʻ) | թռիցես (tʻṙicʻes) | թռիցէ (tʻṙicʻē) | թռիցուք (tʻṙicʻukʻ) | թռիջիք (tʻṙiǰikʻ) | թռիցեն (tʻṙicʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | թռի՛ր (tʻṙír) | — | — | թռերո՛ւք (tʻṙerúkʻ) | — | |
| cohortative | — | թռիջի՛ր (tʻṙiǰír) | — | — | թռիջի՛ք (tʻṙiǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ թռչիր (mí tʻṙčʻir) | — | — | մի՛ թռչիք (mí tʻṙčʻikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- ամբարձաթռիչ (ambarjatʻṙičʻ)
- արագաթռիչ (aragatʻṙičʻ)
- արագաթռչութիւն (aragatʻṙčʻutʻiwn)
- արծուաթռիչ (arcuatʻṙičʻ)
- բարձրաթիռ (barjratʻiṙ)
- բարձրաթռիչ (barjratʻṙičʻ)
- բարձրաթռչութիւն (barjratʻṙčʻutʻiwn)
- գերաթռչիմ (geratʻṙčʻim)
- երագաթռիչ (eragatʻṙičʻ)
- երագաթռչութիւն (eragatʻṙčʻutʻiwn)
- երկնաթռիչ (erknatʻṙičʻ)
- երկրաթռիչ (erkratʻṙičʻ)
- զուարթաթռիչ (zuartʻatʻṙičʻ)
- թեթեւաթռիչ (tʻetʻewatʻṙičʻ)
- թիռ (tʻiṙ)
- թռթռամ (tʻṙtʻṙam)
- թռթռեմ (tʻṙtʻṙem)
- թռիչ (tʻṙičʻ)
- թռուցանեմ (tʻṙucʻanem)
- թռչան (tʻṙčʻan)
- թռչարան (tʻṙčʻaran)
- թռչնաքաշտ (tʻṙčʻnakʻašt)
- թռչումն (tʻṙčʻumn)
- թռչուն (tʻṙčʻun)
- թռպռտամ (tʻṙpṙtam)
- թրթռամ (tʻrtʻṙam)
- թրթռեմ (tʻrtʻṙem)
- թրթռումն (tʻrtʻṙumn)
- թրթրակ (tʻrtʻrak)
- թրթրական (tʻrtʻrakan)
- լուսաթռիչ (lusatʻṙičʻ)
- հանապազաթռիչ (hanapazatʻṙičʻ)
- յարաթռեալ (yaratʻṙeal)
- յարմարաթռիչ (yarmaratʻṙičʻ)
- սրաթռիչ (sratʻṙičʻ)
- վերաթռիչ (veratʻṙičʻ)
- վերաթռուցանեմ (veratʻṙucʻanem)
- վերաթռչիմ (veratʻṙčʻim)
- վերնաթռիչ (vernatʻṙičʻ)
- քաջաթռիչ (kʻaǰatʻṙičʻ)
- օդաթռիչ (ōdatʻṙičʻ)
Descendants
[edit]References
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “թիռ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 184–186
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “թռչիմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Kocharov, Petr (2019) Old Armenian nasal verbs : archaisms and innovations[1], Doctoral Thesis, Leiden University, pages 215–216
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 294
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “թռչիմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy