դէտ

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing, ultimately from Proto-Iranian *daiH- (“to look, see”), whence Persian (didan).^[1]^[2] Compare Georgian დეტი (deṭi, “outsentry, picket”) from the same source. The sense "mark, target" is a semantic loan from Ancient Greek σκοπός (skopós).^[3]

Noun

դէտ • (dēt)

observer, scout, watchman
դէտ ունել, առնել ― dēt unel, aṙnel ― to look, to observe attentively
spy
lookout-place, peak, height
mark, target
Synonyms: նպատակ (npatak), նշաւակ (nšawak)

Declension

i-a-type

	singular	plural
nominative	դէտ (dēt)	դէտք (dētkʻ)
genitive	դիտի (diti)	դիտաց (ditacʻ)
dative	դիտի (diti)	դիտաց (ditacʻ)
accusative	դէտ (dēt)	դէտս (dēts)
ablative	դիտէ (ditē)	դիտաց (ditacʻ)
instrumental	դիտաւ (ditaw)	դիտաւք = դիտօք (ditawkʻ = ditōkʻ)
locative	դիտի (diti)	դէտս (dēts)

Derived terms

ահադիտակ (ahaditak)
ամենադէտ (amenadēt)
անդիտեմ (anditem)
անհարթադիտակ (anhartʻaditak)
աշխարհադիտեմ (ašxarhaditem)
արփիադիտակ (arpʻiaditak)
բազմադէտ (bazmadēt)
բարձրադէտ (barjradēt)
բարձրադիտակ (barjraditak)
գեղաղէշադիտակ (gełałēšaditak)
գեղեցկադիտակ (gełecʻkaditak)
գիշերադէտ (gišeradēt)
դէտակն (dētakn)
դժուարադիտելի (džuaraditeli)
դիտակ (ditak)
դիտակավայելուչ (ditakavayelučʻ)
դիտանոց (ditanocʻ)
դիտապայծառ (ditapaycaṙ)
դիտապետ (ditapet)
դիտապետական (ditapetakan)
դիտապետութիւն (ditapetutʻiwn)
դիտաւոր (ditawor)
դիտաւորական (ditaworakan)
դիտաւորեմ (ditaworem)
դիտաւորութիւն (ditaworutʻiwn)
դիտեմ (ditem)
դիտող (ditoł)
դիտողական (ditołakan)
դիտողութիւն (ditołutʻiwn)
դիտումն (ditumn)
դիւրադէտ (diwradēt)
երկադիտակ (erkaditak)
երկրադէտ (erkradēt)
թագադիտակ (tʻagaditak)
ժամադէտ (žamadēt)
ժամադիտակ (žamaditak)
ժամադիտական (žamaditakan)
ժամադիտեմ (žamaditem)
լականադէտ (lakanadēt)
լեառնադէտ (leaṙnadēt)
ծայրադիտակ (cayraditak)
ծիրանադիտակ (ciranaditak)
ծովադիտակ (covaditak)
հաւադէտ (hawadēt)
հաւադիտութիւն (hawaditutʻiwn)
հրաշադէտ (hrašadēt)
հրաշադիտակ (hrašaditak)
ճարտարադէտ (čartaradēt)
մակադիտող (makaditoł)
միադէտ (miadēt)
ներադիտեմ (neraditem)
նշանադէտ (nšanadēt)
նշանադիտող (nšanaditoł)
նորադիտակ (noraditak)
շիղադէտ (šiładēt)
պարադիտեմ (paraditem)
պարսաւադէտ (parsawadēt)
պարսաւադիտութիւն (parsawaditutʻiwn)
վայելչադիտակ (vayelčʻaditak)
վարսադիտակ (varsaditak)
վերադէտ (veradēt)
վերադիտակ (veraditak)
վերադիտեմ (veraditem)
վերադիտող (veraditoł)
տենչադիտակ (tenčʻaditak)
տղայադիտակ (tłayaditak)
փայլակնադէտ (pʻaylaknadēt)
քաջադէտ (kʻaǰadēt)
քրիստոսադէտ (kʻristosadēt)
օտարադէտ (ōtaradēt)

Related terms

ճշմարիտ (čšmarit), օրէն (ōrēn), օրինակ (ōrinak), -արէն (-arēn), պարէտ (parēt)

Descendants

→ Armenian: դետ (det)

References

^ Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 141
^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “դէտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 661–662
^ Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “դէտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy