առնեմ

Old Armenian

Etymology

The root is ար- (ar-), from Proto-Indo-European *h₂er- (“to fit”), +‎ -ն- (-n-). The aorist stem արար- (arar-) is a reduplication of the same root. Cognate with Ancient Greek ἀραρίσκω (ararískō, “to join, fit together”) (imperfect ἤρᾰρον (ḗraron), perfect ἄραρα (árara); compare արարի (arari, “I did”) and արարայ (araray, “I was done”)) and Avestan 𐬆𐬭𐬆𐬥𐬁𐬬𐬌 (ər^ənāvi, “he was created”).^[1]^[2]^[3]

Verb

առնեմ • (aṙnem)

to make, do, form, produce, compose, fabric, operate, act, render, commit, effectuate, execute, cause
առնել խնդիր ― aṙnel xndir ― to seek

առնել մոռացումն ― aṙnel moṙacʻumn ― to forget

առնել յիշատակ ― aṙnel yišatak ― to remember

առնել ծառայութիւն ― aṙnel caṙayutʻiwn ― to serve

առնել զյարձակումն ― aṙnel zyarjakumn ― to assail

առնել դատաստան ― aṙnel datastan ― to judge

առնել վախճան ― aṙnel vaxčan ― to finish or end

առնել յոչնչէ ― aṙnel yočʻnčʻē ― to create

առնել վերստին ― aṙnel verstin ― to remake

կին առնել ― kin aṙnel ― to marry

ատելի առնել ― ateli aṙnel ― to make odious

բարւոք առնէք ― barwokʻ aṙnēkʻ ― to do well

չարւոք առնէք ― čʻarwokʻ aṙnēkʻ ― to do ill

բարի առնել ումեք ― bari aṙnel umekʻ ― to do good to some one

չարիս առնել ումեք ― čʻaris aṙnel umekʻ ― to do ill to some one

վնաս առնել ումեք ― vnas aṙnel umekʻ ― to do wrong to some one

ինչ ոչ արարի քեզ ― inčʻ očʻ arari kʻez ― I have done nothing to you

զի՞նչ առնիցէ զայս ― zi^?nčʻ aṙnicʻē zays ― what to do with that?

չգիտեմ որպէս առնել ― čʻgitem orpēs aṙnel ― I do not know how to do that

չգիտեմ զինչ առնել ― čʻgitem zinčʻ aṙnel ― I know not what to do

ձայն առնել հաւուց ― jayn aṙnel hawucʻ ― the singing of birds

առնել ողջակէզ ― aṙnel ołǰakēz ― to sacrifice, to immolate

Usage notes

This word usually forms compounds with its aorist stem արար- (arar-).

Conjugation

active

person		singular			plural
infinitive		առնել (aṙnel)		participle	արարեալ (arareal)
causative		—		aorist stem	արար- (arar-)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	առնեմ (aṙnem)	առնես (aṙnes)	առնէ (aṙnē)	առնեմք (aṙnemkʻ)	առնէք (aṙnēkʻ)	առնեն (aṙnen)
	imperfect	առնէի, առնեի* (aṙnēi, aṙnei*)	առնէիր, առնեիր* (aṙnēir, aṙneir*)	առնէր (aṙnēr)	առնէաք, առնեաք* (aṙnēakʻ, aṙneakʻ*)	առնէիք, առնեիք* (aṙnēikʻ, aṙneikʻ*)	առնէին, առնեին* (aṙnēin, aṙnein*)
	aorist	արարի (arari)	արարեր (ararer)	արար (arar)	արարաք (ararakʻ)	արարէք, արարիք (ararēkʻ, ararikʻ)	արարին (ararin)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	առնիցեմ (aṙnicʻem)	առնիցես (aṙnicʻes)	առնիցէ (aṙnicʻē)	առնիցեմք (aṙnicʻemkʻ)	առնիցէք (aṙnicʻēkʻ)	առնիցեն (aṙnicʻen)
	aorist	արարից (araricʻ)	արասցես (arascʻes)	արասցէ (arascʻē)	արասցուք (arascʻukʻ)	արասջիք (arasǰikʻ)	արասցեն (arascʻen)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	արա՛ (ará)	—	—	արարէ՛ք (ararḗkʻ)	—
	cohortative	—	արասջի՛ր (arasǰír)	—	—	արասջի՛ք (arasǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ առներ (mí aṙner)	—	—	մի՛ առնէք (mí aṙnēkʻ)	—
rare note the aorist stem արար-* (arar-)

mediopassive

person		singular			plural
infinitive		առնել, առնիլ* (aṙnel, aṙnil*)		participle	արարեալ (arareal)
causative		—		aorist stem	արար- (arar-)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	առնիմ (aṙnim)	առնիս (aṙnis)	առնի (aṙni)	առնիմք (aṙnimkʻ)	առնիք (aṙnikʻ)	առնին (aṙnin)
	imperfect	առնէի (aṙnēi)	առնէիր (aṙnēir)	առնէր, առնիւր (aṙnēr, aṙniwr)	առնէաք (aṙnēakʻ)	առնէիք (aṙnēikʻ)	առնէին (aṙnēin)
	aorist	արարայ (araray)	արարար (ararar)	արարաւ (araraw)	արարաք (ararakʻ)	արարայք (araraykʻ)	արարան (araran)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	առնիցիմ (aṙnicʻim)	առնիցիս (aṙnicʻis)	առնիցի (aṙnicʻi)	առնիցիմք (aṙnicʻimkʻ)	առնիցիք (aṙnicʻikʻ)	առնիցին (aṙnicʻin)
	aorist	արարայց (araraycʻ)	արասցիս (arascʻis)	արասցի (arascʻi)	արասցուք (arascʻukʻ)	արասջիք (arasǰikʻ)	արասցին (arascʻin)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	արարեա՛լ լեր (arareál ler)	—	—	արարեա՛լ լերուք (arareál lerukʻ)	—
	cohortative	—	արասջի՛ր (arasǰír)	—	—	արասջի՛ք (arasǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ առնիր (mí aṙnir)	—	—	մի՛ առնիք (mí aṙnikʻ)	—
post-classical note the aorist stem արար-* (arar-)

Derived terms

ագոնարար (agonarar)
ազատարար (azatarar)
ազդարար (azdarar)
ազդարարող (azdararoł)
ազդարարութիւն (azdararutʻiwn)
ազնուարար (aznuarar)
ախորժարար (axoržarar)
ախտարար (axtarar)
աղբիւրարար (ałbiwrarar)
աղիտարար (ałitarar)
աղմկարար (ałmkarar)
աղօթարար (ałōtʻarar)
աճպարար (ačparar)
ամբոխարար (amboxarar)
ամենարար (amenarar)
ամենարարող (amenararoł)
ամենարարութիւն (amenararutʻiwn)
ամենուրախարար (amenuraxarar)
ամէնարար (amēnarar)
ամոքարար (amokʻarar)
այպնարարութիւն (aypnararutʻiwn)
անապականարար (anapakanarar)
անարար (anarar)
անարարած (anararac)
անարարական (anararakan)
անարարիչ (anararičʻ)
անարարող (anararoł)
անարարողութիւն (anararołutʻiwn)
անարարուած (anararuac)
անդրանկարար (andrankarar)
անհարթարար (anhartʻarar)
անմահարար (anmaharar)
անյուսարար (anyusarar)
անուշարար (anušarar)
անփոյթարար (anpʻoytʻarar)
աշխարհարար (ašxarharar)
աշխարհարարողութիւն (ašxarhararołutʻiwn)
աշխարհարարութիւն (ašxarhararutʻiwn)
ապախտարար (apaxtarar)
ապականարար (apakanarar)
ապառնի (apaṙni)
առնելի (aṙneli)
առողջարար (aṙołǰarar)
առողջարարական (aṙołǰararakan)
առողջարարութիւն (aṙołǰararutʻiwn)
աստուածարար (astuacarar)
աստուածարարութիւն (astuacararutʻiwn)
արար (arar)
արարած (ararac)
արարածական (araracakan)
արարածապատում (araracapatum)
արարակ (ararak)
արարակերպ (ararakerp)
արարիչ (araričʻ)
արարող (araroł)
արարողական (ararołakan)
արարողականութիւն (ararołakanutʻiwn)
արարողութիւն (ararołutʻiwn)
արարուած (araruac)
արարութիւն (ararutʻiwn)
արարումն (ararumn)
արարչաբար (ararčʻabar)
արարչագիր (ararčʻagir)
արարչագործ (ararčʻagorc)
արարչագործական (ararčʻagorcakan)
արարչագործակից (ararčʻagorcakicʻ)
արարչագործապէս (ararčʻagorcapēs)
արարչագործեմ (ararčʻagorcem)
արարչագործութիւն (ararčʻagorcutʻiwn)
արարչադիր (ararčʻadir)
արարչախնդիր (ararčʻaxndir)
արարչական (ararčʻakan)
արարչականութիւն (ararčʻakanutʻiwn)
արարչակերտ (ararčʻakert)
արարչակերտագործութիւն (ararčʻakertagorcutʻiwn)
արարչակիր (ararčʻakir)
արարչակից (ararčʻakicʻ)
արարչակցութիւն (ararčʻakcʻutʻiwn)
արարչանորոգ (ararčʻanorog)
արարչապաշտ (ararčʻapašt)
արարչապատում (ararčʻapatum)
արարչապարգեւ (ararčʻapargew)
արարչապետ (ararčʻapet)
արարչապէս (ararčʻapēs)
արարչաստեղծ (ararčʻastełc)
արարչատես (ararčʻates)
արարչատիպ (ararčʻatip)
արարչատուր (ararčʻatur)
արարչաւանդ (ararčʻawand)
արարչեղէն (ararčʻełēn)
արարչընկալ (ararčʻənkal)
արարչութիւն (ararčʻutʻiwn)
արդիւնարար (ardiwnarar)
արդիւնարարութիւն (ardiwnararutʻiwn)
արծաթարար (arcatʻarar)
բաժանարար (bažanarar)
բախողարար (baxołarar)
բանարար (banarar)
բանարարութիւն (banararutʻiwn)
բարիարարած (bariararac)
բժշկարար (bžškarar)
բքարար (bkʻarar)
գեղեցկարար (gełecʻkarar)
գեղեցկարարութիւն (gełecʻkararutʻiwn)
գնացարար (gnacʻarar)
գողարար (gołarar)
գոյարար (goyarar)
գոյարարողական (goyararołakan)
գոյարարութիւն (goyararutʻiwn)
գործարարութիւն (gorcararutʻiwn)
գրարար (grarar)
գրարարութիւն (grararutʻiwn)
դալարարար (dalararar)
դասարար (dasarar)
դժուարարար (džuararar)
դիւրարար (diwrarar)
եզարար (ezarar)
զաւեշտարար (zaweštarar)
զենարար (zenarar)
զոհարար (zoharar)
զովարար (zovarar)
զուարթարար (zuartʻarar)
զրաւարար (zrawarar)
զրուցարար (zrucʻarar)
թագաւորացարար (tʻagaworacʻarar)
ժամարար (žamarar)
ժողովարար (žołovarar)
իմաստարար (imastarar)
իմաստնարար (imastnarar)
ինքնագեղեցկարար (inkʻnagełecʻkarar)
ինքնարար (inkʻnarar)
իշխանարար (išxanarar)
իրաւարար (irawarar)
իրաւարարութիւն (irawararutʻiwn)
իւղարարութիւն (iwłararutʻiwn)
լիարար (liarar)
լուացարար (luacʻarar)
լուսարար (lusarar)
խազմարար (xazmarar)
խազմարարութիւն (xazmararutʻiwn)
խահարար (xaharar)
խահարարութիւն (xahararutʻiwn)
խաղաղարար (xałałarar)
խաղաղարարութիւն (xałałararutʻiwn)
խնամարար (xnamarar)
խոհարար (xoharar)
խոհարարանոց (xohararanocʻ)
խոհարարոց (xohararocʻ)
խոյրարար (xoyrarar)
խոնաւարար (xonawarar)
խորանարար (xoranarar)
խորտկարար (xortkarar)
խորտկարարութիւն (xortkararutʻiwn)
խռովարար (xṙovarar)
խռովարարութիւն (xṙovararutʻiwn)
խրախարար (xraxarar)
խրատարար (xratarar)
ծաղարար (całarar)
կամարար (kamarar)
կամարարող (kamararoł)
կամարարութիւն (kamararutʻiwn)
կենարար (kenarar)
կենարարեմ (kenararem)
կենդանարար (kendanarar)
կենդանարարագոյն (kendanararagoyn)
կենդանարարող (kendanararoł)
կենդանարարութիւն (kendanararutʻiwn)
կշռարար (kšṙarar)
կորստարար (korstarar)
կուսարար (kusarar)
կռուարար (kṙuarar)
կռուարարութիւն (kṙuararutʻiwn)
կրսերարար (krserarar)
հաճոյարար (hačoyarar)
համարարիչ (hamararičʻ)
համարարչութիւն (hamararčʻutʻiwn)
հանգստարար (hangstarar)
հանգստարարիթայք (hangstararitʻaykʻ)
հանդերձարար (handerjarar)
հանդիսարար (handisarar)
հաշտարար (haštarar)
հաշտարարութիւն (haštararutʻiwn)
հացարար (hacʻarar)
հացարարոց (hacʻararocʻ)
հացարարութիւն (hacʻararutʻiwn)
հեշտարար (heštarar)
հերկարար (herkarar)
հերձուածողարար (herjuacołarar)
հիւանդարար (hiwandarar)
հիւանդարարութիւն (hiwandararutʻiwn)
հոծարար (hocarar)
հրաշարարագոյն (hrašararagoyn)
ձեռնարար (jeṙnarar)
մահարար (maharar)
մանկարարութիւն (mankararutʻiwn)
մատակարար (matakarar)
մատակարարաբար (matakararabar)
մատակարարական (matakararakan)
մատակարարապէս (matakararapēs)
մատակարարեմ (matakararem)
մատակարարութիւն (matakararutʻiwn)
մատակարարումն (matakararumn)
մարդարար (mardarar)
մաքրարար (makʻrarar)
մեծամեծարար (mecamecarar)
մեղսարար (mełsarar)
մերձաւորարար (merjaworarar)
միատեսակարար (miatesakarar)
միարար (miarar)
միարարող (miararoł)
յայտարար (yaytarar)
յայտարարական (yaytararakan)
յայտարարութիւն (yaytararutʻiwn)
յանդգնարար (yandgnarar)
յանդիմանարարութիւն (yandimanararutʻiwn)
յանձնարարական (yanjnararakan)
յանձնարարութիւն (yanjnararutʻiwn)
յիմարարար (yimararar)
յիշատակարար (yišatakarar)
յուշարար (yušarar)
յուշարարութիւն (yušararutʻiwn)
յօդարար (yōdarar)
նազարարութիւն (nazararutʻiwn)
նաւարար (nawarar)
նաւարարութիւն (nawararutʻiwn)
նշանարարութիւն (nšanararutʻiwn)
նորարար (norarar)
շահատակարար (šahatakarar)
շահարար (šaharar)
շինարար (šinarar)
շղոմարար (šłomarar)
շղումարար (šłumarar)
շնորհարար (šnorharar)
շողոմարար (šołomarar)
որակարար (orakarar)
ուխտարար (uxtarar)
ուշարար (ušarar)
ուրախարար (uraxarar)
ուրուարար (uruarar)
չարարար (čʻararar)
չարարարեմ (čʻarararem)
չարարարութիւն (čʻarararutʻiwn)
չարարմատ (čʻararmat)
չարարուեստ (čʻararuest)
չարարուեստաբար (čʻararuestabar)
չարարուեստութիւն (čʻararuestutʻiwn)
չուարարութիւն (čʻuararutʻiwn)
պայծառարար (paycaṙarar)
պաշտօնարար (paštōnarar)
պատժարար (patžarar)
պարկեշտարար (parkeštarar)
պարտիզարար (partizarar)
պետարար (petarar)
պտղարար (ptłarar)
սաղմոսարար (sałmosarar)
սանձարարական (sanjararakan)
սաստարար (sastarar)
սկզբնարար (skzbnarar)
սննդարար (snndarar)
սպասարար (spasarar)
սպիտակարար (spitakarar)
սրբարար (srbarar)
սրբարարական (srbararakan)
սքանչելարար (skʻančʻelarar)
սքանչելարարութիւն (skʻančʻelararutʻiwn)
վնասարար (vnasarar)
վշտարար (vštarar)
տեսակարար (tesakarar)
տեսակարարեմ (tesakararem)
տեսակարարողութիւն (tesakararołutʻiwn)
տեսակարարու (tesakararu)
տիրարար (tirarar)
տխրարար (txrarar)
տնարար (tnarar)
տնարարութիւն (tnararutʻiwn)
տնկարար (tnkarar)
տնկարարութիւն (tnkararutʻiwn)
տրտմարար (trtmarar)
րախարար (raxarar)
ցանկարար (cʻankarar)
փութարար (pʻutʻarar)
քաղցրարար (kʻałcʻrarar)
քաւարար (kʻawarar)
քիմիարար (kʻimiarar)

Descendants

Armenian: անել (anel), արարել (ararel), -արար (-arar)

References

^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 38–39
^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “առնել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
^ Martirosyan, Hrach (2010) “aṙnem”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 112