utrącić

Old Polish

Alternative forms

• utręcić

Etymology

From u- +‎ trącić. First attested in 1420.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /utrɑ̃t͡ɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /utrɑ̃t͡ɕit͡ɕ/

Verb

utrącić pf

1. (attested in Greater Poland) to hit or jostle hard, with force
   • 1967 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 836, Kościan:

     Jaco Jan... ne gąl *Vanczinczewego czloweka gwaltem y ne bil go ani policzcowal, any swlekal, any mv nogy vtrączil

     [Jako Jan... nie jął Więceńcewego człowieka gwałtem i nie bił go ani policzkował, ani swlekał, ani mu nogi utrącił]

2. (reflexive with się, attested in Greater Poland) to be hit hard
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[1], [2], [3]}, Lubin, page 134:

     Non inpinget nye wyasnye aut nye vtraczy syą (tunc ambulabis fiducialiter in via tua et pes tuus non impinget Prov 3, 23)

     [Non inpinget nie uwięźnie aut nie utrąci się (tunc ambulabis fiducialiter in via tua et pes tuus non impinget Prov 3, 23)]

3. to form, to shape
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 9:

     Gdysz ivsch v zyvoczye svyatą Anny plod ten vyelyebny […] czala podlvg przyrodzenya popelnylo, yze yvsch bylo vtrączono podlvg obraza czlovyeczego (cum... in effigiem hominis formatus foret)

     [Gdyż już w żywocie święte Anny płod ten wielebny […] ciała podług przyrodzenia popełniło, iże już było utrącono podług obraza człowieczego (cum... in effigiem hominis formatus foret)]

Descendants

• Polish: utrącić

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “utrącić, utrącić się czy utręcić, utręcić się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish utrącić. By surface analysis, u- +‎ trącić.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /uˈtrɔɲ.t͡ɕit͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /uˈtrɔ̃.t͡ɕit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔɲt͡ɕit͡ɕ
• Syllabification: u‧trą‧cić

Verb

utrącić pf (imperfective utrącać)

1. (transitive) to hit off (to remove by hitting) [with instrumental ‘with what’]
2. (transitive) to knock out (to remove the possibility of promotion or out of a position)

   Synonym: uwalić

3. (transitive) to reject a proposal

   Synonym: uwalić

4. (transitive, obsolete) to damage by jostling
5. (transitive, obsolete) to kill

   Synonym: zabić

6. (reflexive with się, Middle Polish) This term needs a translation to English. Please help out and add a translation, then remove the text {{rfdef}}.

Conjugation

Conjugation of utrącić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		utrącić
future tense	1st	utrącę			utrącimy
	2nd	utrącisz			utrącicie
	3rd	utrąci			utrącą
	impersonal	utrąci się
past tense	1st	utrąciłem, -(e)m utrącił	utrąciłam, -(e)m utrąciła	utrąciłom, -(e)m utrąciło	utrąciliśmy, -(e)śmy utrącili	utrąciłyśmy, -(e)śmy utrąciły
	2nd	utrąciłeś, -(e)ś utrącił	utrąciłaś, -(e)ś utrąciła	utrąciłoś, -(e)ś utrąciło	utrąciliście, -(e)ście utrącili	utrąciłyście, -(e)ście utrąciły
	3rd	utrącił	utrąciła	utrąciło	utrącili	utrąciły
	impersonal	utrącono
conditional	1st	utrąciłbym, bym utrącił	utrąciłabym, bym utrąciła	utrąciłobym, bym utrąciło	utrącilibyśmy, byśmy utrącili	utrąciłybyśmy, byśmy utrąciły
	2nd	utrąciłbyś, byś utrącił	utrąciłabyś, byś utrąciła	utrąciłobyś, byś utrąciło	utrącilibyście, byście utrącili	utrąciłybyście, byście utrąciły
	3rd	utrąciłby, by utrącił	utrąciłaby, by utrąciła	utrąciłoby, by utrąciło	utrąciliby, by utrącili	utrąciłyby, by utrąciły
	impersonal	utrącono by
imperative	1st	niech utrącę			utrąćmy
	2nd	utrąć			utrąćcie
	3rd	niech utrąci			niech utrącą
passive adjectival participle		utrącony	utrącona	utrącone	utrąceni	utrącone
anterior adverbial participle		utrąciwszy
verbal noun		utrącenie

Related terms

verbs

• trącić pf, trącać impf

 

Further reading

• utrącić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• utrącić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “utrącić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “utrącić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “UTRĄCIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 26.11.2019
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “utrącić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “utrącić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “utrącić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 402