ostawić

See also: ôstawić

Old Polish

Etymology

From o- +‎ stawić. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔstavit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔstavit͡ɕ/

Verb

ostawić pf (imperfective ostawiać)

1. (attested in Lesser Poland) to leave (to desert someone or something)

   Synonym: zostawić

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 26, 16:

     Ocecz moy y macz moia ostawili sø me, ale gospodzin przyøl iest me

     [Ociec moj i mać moja ostawili są mie, ale Gospodzin przyjął jest mie]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 248:

     Ostavywszy svoye vyedro nyevyasta y przybyegla do myasta

     [Ostawiwszy swoje wiedro niewiasta i przybiegła do miasta]

2. (attested in Greater Poland) to leave with or to (to not deprive of, to allow something to remain)
   • 1967 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 848, Kościan:

     Ostawylyszmi Marczyna przy cząsczy oczczystey

     [Ostawilismy Marcina przy części oćczystej]

   1. (transitive, attested in Greater Poland) to leave with or to (to entrust someone to someone's care) [with dative ‘with whom’]
      • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[3], Greater Poland, pages 9, 38:

        Tobe ostawyon iest vbogy, szyrotcze ty będzyesz pomocznyk

        [Tobie ostawion jest ubogi, sirotce ty będziesz pomocnik]

3. (attested in Lesser Poland) to leave (to not remove, to not take away; to leave in some state) [with instrumental ‘as whom’]
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 15, 10:

     Ne ostawisz dusze moiey w pecle

     [Nie ostawisz dusze mojej w piekle]

   • 1967 [1416], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 581, Kościan:

     Jakom ne ostawila proszne role, czszo by maldrem mogl ossacz na wolwarcze

     [Jakom nie ostawiła prozne role, csoby małdrem mogł osiać na wolwarce]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[5], Mierzeniec, Płock, line 292:

     Roszdzelą gy szwoyv mylą, a ostavya gy pravym vylv

     [Rozdzielę ji z swoją miłą, a ostawię ji prawym wiłą]

   1. to leave; to spare (to spare someone, to save someone)
      • 1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 14, 36:

        Padnyemi na Fylystini w noci a wibygemi ge..., any genego møsza z nych ostawymi

        [Padniemy na Filistyny w nocy a wybijemy je..., ani jenego męża z nich ostawimy]

   2. to leave (to keep for later)
      • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[7], 12, 10:

        Koszczy gego nye stluczyeczye any gego czso ostawyczye asz do yutra

        [Kości jego nie stłuczecie ani jego cso ostawicie aż do jutra]

4. to conceal, to keep secret
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 514:

     Iudasch... rzekl ym: Ova ya vam slubvyą, yze czo vym kv yego yączyv potrzebnego, vschythko vam povyem, a nycz nye ostavyą

     [Judasz... rzekł im: Owa ja wam ślubuję, iże co wim ku jego jęciu potrzebnego, wszytko wam powiem a nic nie ostawię]

5. (attested in Lesser Poland) to leave (to relinquish upon death, sometimes of debts)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[9], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 48, 10:

     Pospolu nemødri y szalony zgineta. I ostawø czudzim bogaczstwa swoia

     [Pospołu niemądry i szalony zginieta i ostawią cudzym bogacstwa swoja]

6. (transitive) to keep (to hold someone, to not let go)
   • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[10], 10, 1:

     Y przecz tak dlugo myeszka przidz sin moy? Yzaly gest tam ostawyon?

     [I przecz tak długo mieszka przyć syn moj? Izali jest tam ostawion?]

7. to keep (to stop on the way)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[11], 24, 11:

     A gdisz bil wyelblødi ostawyl przed myastem v studnycey wyeczor..., pocznye syø modlycz

     [A gdyż był wielbłądy ostawił przed miastem u studnicej wieczor..., pocznie się modlić]

8. to establish, to constitute
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[12], page 540:

     Czczyenye o posvyączanyv kosczyola bozego y o vstavyenyv novey Vylykonoczy, bo myly Krystus, dokonavschy Vylykonoczy starego zakonv..., tvsch potem ostavyl novy testamenth albo zakon

     [Czcienie o poświęcaniu kościoła bożego i o ustawieniu nowej Wilikonocy, bo miły Krystus dokonawszy Wilikonocy starego zakonu..., tuż potem ostawił nowy testament albo zakon]

   • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 16, 37:

     A tak ostauil tu przed skrzinyø zaslyvbyenya boszego Azapha a bracyø gego, abi przislugowaly przed skrzinyø vstawycznye

     [A tak ostawił tu przed skrzynią zaślubienia bożego Azafa a bracią jego, aby przysługowali przed skrzynią ustawicznie]

9. to send back
   • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[14], 12, 19:

     Potem s Manasse vcyekly ku Dauidowy, kdisz szedl s Fylystinskimy, abi przecyw Saulowi boiowal. A nye boiowal s nymy, bo *wszowszi radø, ostauily gy ksyøszøta fylystinska rzekøc: Nyeprzespyeczno gest glowye naszey nawrocycz syø ku panu swemu Saulowy

     [Potem s Manasse uciekli ku Dawidowi, kdyż szedł z Filistyńskimi, aby przeciw Saulowi bojował, a nie bojował s nimi, bo wziąwszy radę ostawili ji książęta filistyńska rzekąc: Nieprzezpieczno jest głowie naszej nawrocić się ku panu swemu Saulowi]

10. (transitive, attested in Greater Poland) to wean (to stop breastfeeding)
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 35:

      Ablactare ostawicz aut odschadzicz

      [Ablactare ostawić aut odsadzić]

    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[15], page 99:

      Kyedy Iesus byl ve dw lat po svem vrodzenyv, tako yest ostavyon ode szanya, yze daley nye pozyval pyerszy matky svey

      [Kiedy Jesus był we dwu lat po swem urodzeniu, tako jest ostawion ode ssania, iże dalej nie pożywał piersi matki swej]

    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 1v:

      Ablactare est puerum a lacte extrahere entwenen ostąvycz

      [Ablactare est puerum a lacte extrahere entwenen ostawić]

Derived terms

adjectives

• ostawny

 

nouns

• ostawienie

 

Descendants

• Polish: ostawić, ôstawić (Przemyśl)
• Silesian: ôstawić

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “ostawić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ostawić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ostawić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Alternative forms

• ôstawić (Przemyśl)

Etymology

Inherited from Old Polish ostawić. By surface analysis, o- +‎ stawić.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ɔˈsta.vit͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ɔsˈta.vjat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -avit͡ɕ
• Syllabification: o‧sta‧wić

Verb

ostawić pf (imperfective ostawiać)

1. (transitive, archaic) Synonym of zostawić

Conjugation

Conjugation of ostawić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		ostawić
future tense	1st	ostawię			ostawimy
	2nd	ostawisz			ostawicie
	3rd	ostawi			ostawią
	impersonal	ostawi się
past tense	1st	ostawiłem, -(e)m ostawił	ostawiłam, -(e)m ostawiła	ostawiłom, -(e)m ostawiło	ostawiliśmy, -(e)śmy ostawili	ostawiłyśmy, -(e)śmy ostawiły
	2nd	ostawiłeś, -(e)ś ostawił	ostawiłaś, -(e)ś ostawiła	ostawiłoś, -(e)ś ostawiło	ostawiliście, -(e)ście ostawili	ostawiłyście, -(e)ście ostawiły
	3rd	ostawił	ostawiła	ostawiło	ostawili	ostawiły
	impersonal	ostawiono
conditional	1st	ostawiłbym, bym ostawił	ostawiłabym, bym ostawiła	ostawiłobym, bym ostawiło	ostawilibyśmy, byśmy ostawili	ostawiłybyśmy, byśmy ostawiły
	2nd	ostawiłbyś, byś ostawił	ostawiłabyś, byś ostawiła	ostawiłobyś, byś ostawiło	ostawilibyście, byście ostawili	ostawiłybyście, byście ostawiły
	3rd	ostawiłby, by ostawił	ostawiłaby, by ostawiła	ostawiłoby, by ostawiło	ostawiliby, by ostawili	ostawiłyby, by ostawiły
	impersonal	ostawiono by
imperative	1st	niech ostawię			ostawmy
	2nd	ostaw			ostawcie
	3rd	niech ostawi			niech ostawią
passive adjectival participle		ostawiony	ostawiona	ostawione	ostawieni	ostawione
anterior adverbial participle		ostawiwszy
verbal noun		ostawienie

Further reading

• ostawić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ostawić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ostawić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ostawić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “ostawić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “ostawić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 866