niewierny

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nevěrьnъ. By surface analysis, nie- +‎ wierny. First attested in 1402.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɲɛvjɛrnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɲɛvjɛrnɨ/

Adjective

niewierny

1. faithless
   • 1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 27, 8:

     Braly lupi w tich myescyech Gedzuri a Geti y Amalech, bo tich lyvdzi nyewyernich bidlylo pelno z dawna po wszey zemy (hi enim pagi habitabantur in terra antiquitus)

     [Brali łupy w tych mieściech: Jedzury a Jety, i Amalech, bo tych ludzi niewiernych bydliło pełno z dawna po wszej ziemi (hi enim pagi habitabantur in terra antiquitus)]

2. (attested in Masovia) unfaithful; perfidious
   • 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1612, Zakroczym:

     Czo vczynil Sdzeslaw Micolayowi, tho za yego poczøthkem, kedy yemu rzecl, abi on bil newerni

     [Co uczynił Zdziesław Mikołajowi, to za jego początkiem, kiedy jemu rzekł, aby on był niewierny]

   • 1462-1463, Wiersz o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego‎^[2], line 20:

     A then Walthko raczsza, then nyewyerny sdraczsza s Greglavem scha radzyly, yakoby gy (leg. ji 'go') zabycz myely

     [A ten Waltko radźsa, ten niewierny zdradźsa z Greglarem się radzili, jakoby ji ('go') zabić mieli]

3. (attested in Greater Poland) false, fake; not real
   • 1888 [1402], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[3], Greater Poland, page 117:

     Iaco praue Ondrzey vmowil s Micolayem, eze Micolay mal postavicz... trzy swøthky ('świadki') przes othwloky, thedy Micolay, mimo vmowø przida do sødu, vstal newerni rok

     [Jako prawie Ondrzej umowił s Mikołajem, eże Mikołaj miał postawić... trzy świadki przez otwłoki, tedy Mikolaj, mimo umowę przydę do sądu, ustał niewierny rok]

Derived terms

adverb

• niewiernie

 

noun

• niewierność

 

Descendants

• Polish: niewierny

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “niewierny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish niewierny, from Proto-Slavic *nevěrьnъ. nie- +‎ wierny.

Pronunciation

• IPA^(key): /ɲɛˈvjɛr.nɘ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛrnɘ
• Syllabification: nie‧wier‧ny

Adjective

niewierny (comparative bardziej niewierny, superlative najbardziej niewierny, derived adverb niewiernie)

1. unfaithful (adulterous) [with date ‘to whom’]

   Antonym: wierny

2. unfaithful (not keeping good faith; disloyal; not faithful) [with date ‘to whom’]

   Synonym: nielojalny

3. (religion) unfaithful (not having religious faith)

   Synonym: niewierzący

4. unfaithful (negligent or imperfect)

   Synonym: wierny

Declension

Declension of niewierny (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	niewierny		niewierna	niewierne	niewierni	niewierne
genitive	niewiernego		niewiernej	niewiernego	niewiernych
dative	niewiernemu		niewiernej	niewiernemu	niewiernym
accusative	niewiernego	niewierny	niewierną	niewierne	niewiernych	niewierne
instrumental	niewiernym		niewierną	niewiernym	niewiernymi
locative	niewiernym		niewiernej	niewiernym	niewiernych

Noun

niewierny m pers (female equivalent niewierna)

1. (religion) infidel, unbeliever

   Synonym: innowierca

Declension

Declension of niewierny

	singular	plural
nominative	niewierny	niewierni
genitive	niewiernego	niewiernych
dative	niewiernemu	niewiernym
accusative	niewiernego	niewiernych
instrumental	niewiernym	niewiernymi
locative	niewiernym	niewiernych
vocative	niewierny	niewierni

Derived terms

nouns

• niewierność
• niewierny Tomasz

 

Further reading

• niewierny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• niewierny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “niewierny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “niewierny”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “niewierny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “niewierny”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 362