niebo

See also: niebò

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nebò. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɲɛbɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɲɛbɔ/

Noun

niebo n (related adjective niebieski)

1. (attested in Lesser Poland) sky; heaven

   Synonyms: niebiosa, niebie

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[1], Krakow, page 1b:

     Isczy on nebo y szemø osfecza

     [Iżci on niebo i ziemię oświeca]

   • 1930 [c. 1455], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 9, 6:

     Ti gesz vczinyl nyebo y nyebo nyebyos (caelum et caelum caelorum), y wszitkø voyskø gich

     [Ty jeś uczynił niebo i niebo niebios (caelum et caelum caelorum), i wszytkę wojskę jich]

Derived terms

nouns

• krzywe niebo
• niebie
• niebiosa

 

Related terms

nouns

• niebieskość

 

Descendants

• Polish: niebo
• Silesian: niebo

References

• Boryś, Wiesław (2005) “niebo”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “niebo”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “niebo”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “niebo”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish niebo.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈɲɛ.bɔ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈɲɛ.bɔ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛbɔ
• Syllabification: nie‧bo

Noun

niebo n

1. sky (atmosphere above a given point, especially as visible from the surface of the Earth as the place where the sun, moon, stars, and clouds are seen)

   Synonyms: błękit, firmament, niebiosa, nieboskłon

2. (religion) heaven (abode of God or the gods, traditionally conceived as beyond the sky; afterlife of the blessed dead, traditionally conceived as opposed to an afterlife of the wicked and unjust)

   Synonyms: Królestwo Niebieskie, niebiosa, raj

   Coordinate term: piekło

   Alternative form: Niebo

3. (religion) God

   Synonyms: Bóg, Najwyższy, niebiosa, Opatrzność, Stworzyciel, Stwórca, Wiekuisty, Wszechmocny

   Alternative form: Niebo

4. (figuratively) heaven (bliss, extreme happiness or pleasure)

   Synonym: raj

5. (obsolete, figuratively) sky (part of the sky which can be seen from a specific place or at a specific time; its climate, condition, etc.)
6. (Middle Polish) sky; Further details are uncertain.
   • 1528, J. Murmelius, Dictionarius‎^[3], page 2:

     Coelum, […] Der hymmel. Nyebo.

     [Coelum, […] Der hymmel. Niebo.]

Declension

Declension of niebo

	singular	plural
nominative	niebo	nieba
genitive	nieba	nieb
dative	niebu	niebom
accusative	niebo	nieba
instrumental	niebem	niebami
locative	niebie	niebach
vocative	niebo	nieba

Derived terms

adjectives

• niebieski
• niebosiężny
• niebotyczny
• wniebowzięty

 

adverbs

• pod gołe niebo
• pod gołym niebem
• wniebogłosy

 

interjections

• niech się dzieje wola nieba
• wielkie nieba

 

nouns

• gwiazdka z nieba
• kopuła nieba
• manna z nieba
• niebo i ziemia
• niebo w gębie
• podniebienie
• siódme niebo
• wszystkie znaki na niebie i ziemi

 

particles

• o niebo

 

phrases

• dziury w niebie nie będzie
• niebo otworzyło się
• wielkie nieba

 

verbs

• niebieszczeć impf, zniebieszczeć pf
• niebieścić impf, zaniebieścić pf

 

verbs

• być zawieszony między niebem a ziemią impf
• nie spaść z nieba pf, nie spadać z nieba impf
• niebo płacze impf
• poruszyć niebo i ziemię pf
• przychylić nieba pf, przychylać nieba impf
• spaść jak grom z jasnego nieba pf, spadać jak grom z jasnego nieba impf
• spaść z nieba pf, spadać z nieba impf
• wołać o pomstę do nieba impf

 

Further reading

• niebo in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• niebo in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “niebo”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “NIEBO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 21.04.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “niebo”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “niebo”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “niebo”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 257
• niebo in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish niebo.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɲɛ.bɔ/
• Rhymes: -ɛbɔ
• Syllabification: nie‧bo

Noun

niebo n (related adjective niebieski)

1. sky (atmosphere above a given point, especially as visible from the surface of the Earth as the place where the sun, moon, stars, and clouds are seen)
2. (religion) heaven (abode of God or the gods, traditionally conceived as beyond the sky; afterlife of the blessed dead, traditionally conceived as opposed to an afterlife of the wicked and unjust)

Declension

Declension of niebo

	singular	plural
nominative	niebo	nieba
genitive	nieba	nieb
dative	niebu	niebōm
accusative	niebo	nieba
instrumental	niebym	niebami/niebōma
locative	niebie	niebach
vocative	niebo	nieba

Derived terms

nouns

• niebostōmpiynie

 

Further reading

• niebo in dykcjonorz.eu
• niebo in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “niebo”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 101
• Aleksandra Wencel (2023) “ńebo”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 456