natychmiast
Old Polish
[edit]Etymology
[edit]Univerbation of na + tych + miastach, with clipping. Compare modern Polish miast, zamiast, dotychmiast. First attested in the 14th century.
Pronunciation
[edit]Adverb
[edit]natychmiast
- (attested in Lesser Poland) right away, immediately
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[1], Krakow, page 4a:
- Salomee... chczala szø gest ona sviima røkama dothknøcz tego to mastha byla, tedy vøcz natichmasth ge røcze szø ge byle usch[ch]le
- [Salomee... chciała się jest ona swyma rękama dotknąć tego to miasta była, tedy więc natychmiast je ręce są je byle uschle]
Descendants
[edit]- Polish: natychmiast
- → Kashubian: natëchmiast
- Silesian: natychmiast
References
[edit]- Boryś, Wiesław (2005) “natychmiast”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “natychmiast”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “natychmiast”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “natychmiast”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish natychmiast. By surface analysis, univerbation of na + tych + miastach.
Pronunciation
[edit]Adverb
[edit]natychmiast (not comparable)
- at once, immediately, instantly, right away, straight away (without waiting)
- Synonyms: bez namysłu, bez zastanowienia, bez zwłoki, bezpośrednio, bezzwłocznie, błyskawicznie, co prędzej, czym prędzej, migiem, momentalnie, na cito, natychmiastowo, nie zwlekając, niewiele myśląc, niezwłocznie, od razu, teraz zaraz, w tej chwili, w try miga, z biegu, z bomby, z kopyta, z marszu, z mety, z miejsca, z punktu, zaraz
- (Middle Polish) suddenly (happening quickly and with little or no warning; in a sudden manner)
- Synonym: nagle
Descendants
[edit]- → Kashubian: natëchmiast
Trivia
[edit]According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), natychmiast is one of the most used words in Polish, appearing 14 times in scientific texts, 17 times in news, 8 times in essays, 29 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 84 times, making it the 759th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
Particle
[edit]natychmiast
- (obsolete) instead of this; whereas (in contrast; whilst on the contrary; although)
- Synonym: natomiast
References
[edit]- ^ Ida Kurcz (1990) “natychmiast”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 275
Further reading
[edit]- natychmiast in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- natychmiast in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “natychmiast”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “natychmiast”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “natychmiast”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “natychmiast”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 192
Silesian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish natychmiast. By surface analysis, univerbation of na + tych + miastach.
Pronunciation
[edit]Adverb
[edit]natychmiast (not comparable)
Further reading
[edit]- natychmiast in silling.org
- Old Polish univerbations
- Old Polish clippings
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish adverbs
- Lesser Poland Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish univerbations
- Polish 3-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio pronunciation
- Rhymes:Polish/ɘxmjast
- Rhymes:Polish/ɘxmjast/3 syllables
- Polish lemmas
- Polish adverbs
- Polish uncomparable adverbs
- Middle Polish
- Polish particles
- Polish terms with obsolete senses
- Polish manner adverbs
- Silesian terms inherited from Old Polish
- Silesian terms derived from Old Polish
- Silesian univerbations
- Silesian terms with IPA pronunciation
- Rhymes:Silesian/ɪxmjast
- Rhymes:Silesian/ɪxmjast/3 syllables
- Silesian lemmas
- Silesian adverbs
- Silesian uncomparable adverbs