miotelny

Polish

Etymology

From miotła +‎ -ny. First attested in 1575.

Pronunciation

• IPA^(key): /mjɔˈtɛl.nɘ/
• Rhymes: -ɛlnɘ
• Syllabification: mio‧tel‧ny

Adjective

miotelny (not comparable, no derived adverb)

1. (relational, rare) besom, broom

   Synonym: miotłowy

   • 1575, Jakub Uchański, Postylle katolicznej część trzecia, w której się zamykają kazania na święta Panny Maryjej, apostołów, męczenników i innych świętych, których święta Kościół zwykł ob- chodzić przez cały rok. Przydane są i żywoty niektórych z pewnych historyj zebrane, przydana jest i Pasja, to jest historyja męki Pana Zbawiciela naszego‎^[1], Kraków, Jacobus Uchanski Dei gratia Gnesnensis Archiepiscopus etc. etc. Iacobo Vuieco Vangro- vecensi, page k. [A]4:

     […] – tak że to, co u mnie dawniej podobne witkom miotelnym luźno rozproszone stało, odnajduję przez WM w zbiór wyśmienity obrócone oraz jakoby w pęczek jakiś spędzone i związane.

     […] - so that what used to be loosely dispersed in my case like broom twigs, I find by WM turned into an exquisite collection and somehow bunched up and tied.

   • 1925, Jarosław Iwaszkiewicz, Księżyc wschodzi :powieść, page 53:

     Coś z umiecionego koła podjazdu, gdzie wątły deseń miotelnych witek powtarzał się jak wzór obicia, z gazonu przystrzyżonego, z nawoływań, które dochodziły od stajni dyszało odświętną barwą.

     Something from the swept wheel of the driveway, where the flimsy pattern of broom twigs repeated like a pattern of upholstery, from the trimmed lawn, from the calls that came from the stables, breathed festive color.

   • 2013, Józef Borzyszkowski, Chrzest, pierwsza komunia, bierzmowanie, ślub i  pogrzeb – po kaszubsku‎^[2], page 65:

     Rzadko spotykanym, a może skrywanym, jedynie przez Sychtę odnotowanym, był dawny zabieg magiczny zwany „miotlny chrzest”, polegający na tym, że miotlacz, związawszy miotłę dwukrotnie spluwał w jej miałki koniec, którym się wymiata i mówił: „Teraz będziesz zwać się miotła”, albo: „Daje tobie troje imion, będziesz wymiatała izbę, kuchnię i  dom (sień)”. Jak zanotował dalej ks. Sychta: „Ten miotelny chrzest był na to, że kiedy wieszczy chciał wejść do izby, a drzwi były zamknięte, to on odzywał się do miotły: «miotło nieochrzczona wpuść»”.

     Rarely encountered, or perhaps concealed, noted only by Sychta, was an old magic procedure called "broom baptism", in which the broommaker, after tying the broom, spat twice into its fine end, which is swept away, and said: "Now you will be called a broom ", or: "I give you three names, you will sweep the room, the kitchen and the house (hall)". As further noted by Fr. Sychta: "This broom baptism was that when the vjesci wanted to enter the room and the door was closed, he would say to the broom: 'Let me in, the broom unbaptized'".

Declension

Declension of miotelny (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	miotelny		miotelna	miotelne	miotelni	miotelne
genitive	miotelnego		miotelnej	miotelnego	miotelnych
dative	miotelnemu		miotelnej	miotelnemu	miotelnym
accusative	miotelnego	miotelny	miotelną	miotelne	miotelnych	miotelne
instrumental	miotelnym		miotelną	miotelnym	miotelnymi
locative	miotelnym		miotelnej	miotelnym	miotelnych

Related terms

adjectives

• mietlasty
• mietlisty
• miotełkowaty
• miotełkowy
• miotlasty

 

nouns

• mietlica
• miotełka
• miotlarz
• miotlisko

 

verbs

• mieść impf
• miotełkować impf

 

Further reading

• miotelny in Polish dictionaries at PWN