jeno

See also: Jenö and Jenő

Esperanto

Etymology

jen +‎ -o

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈjeno]

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -eno
• Hyphenation: jen‧o

Noun

jeno (accusative singular jenon, plural jenoj, accusative plural jenojn)

1. the following

Old Polish

Alternative forms

• ino, jano, jedno

Etymology

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.) First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /jɛnɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /jɛnɔ/

Particle

jeno

1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) only, merely, just
   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎^[1], Łęczyca, Poznań, line 73:

     Gedz, bylecz szø gedno chczalo

     [Jedz, byle-ć się jedno chciało]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 533:

     Bylo przykazano v starem zakonye, yze myely to yagnya yescz..., stoyącz y dzyerzacz kye v rąkv, yakoby yedno poskoczycz

     [Bo było przykazano w starem zakonie, iże mieli to jagnię jeść..., stojąc i dzierżąc kije w ręku, jakoby jedno poskoczyć]

2. (attested in Greater Poland, Lesser Poland) as soon as, unless only
   • 1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 22, 16:

     Zaprzisyøgam cyø, abi my nye mowyl, gedno czso prawdzywego gest (non loquaris..., nisi quod verum est), w gymyø bosze

     [Zaprzysięgam cię, aby mi nie mowił, jedno cso prawdziwego jest (non loquaris..., nisi quod verum est) w jimię boże]

   • 1902 [1404], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[4], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 230:

     Iaco *Choyensczi ne przecz [ne] sabil Waldowskego, yeno przeto, ysz mu dal brata obesicz

     [Jako Chojeński ni przecz [nie] zabił Waldowskego, jeno przeto, iż mu dał brata obiesić]

   • 1856-1870 [1398], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[5], volume VIII, number 7373:

     Jaco ginego dnya nye dayal, ieno umowyoni

     [Jako jinego dnia nie dajał, jeno umowiony]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[6], Krakow, page 181b:

     A nixecz ginsego thamo ne szøcz ony bily nalesly, gedno pełen grob manny bose

     [A nicseć jinszego tamo nie sąć oni byli naleźli, jedno pełen grob manny boże]

   • 1959 [1397], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 358, Poznań:

     Jaco to swaczimi, is Micolay ginako ne røczil Czaslawoui za Staska, yedno gi pred *preczele przivescz

     [Jako to świaczymy, iż Mikołaj jinako nie ręczył Czasławowi za Staszka, jedno ji przed przy[ja]ciele przywieść]

Conjunction

jeno

1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) but at least
   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎^[7], Łęczyca, Poznań, line 88:

     Bocz panami stogy weszele, ... i oth nich wszytkø dobrocz mami, gedno na to szamy dbaymy

     [Boć paniami stoji wiesiele, ... i ot nich wszytkę dobroć mamy, jedno na to sami dbajmy]

2. (attested in Greater Poland) Denotes maximums in comparisons; as
   • 1902 [1404], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[8], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 219:

     Iaco Yan Oleszski swey szestrze niczs wanczey ne vinowath, yedno to, czso yey obranczil

     [Jako Jan Oleszski swej siestrze nics więcej nie winowat, jedno to, cso jej obręczył]

   • 1902 [1408], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[9], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 358:

     Iaco Ian ne ranczil za kmecza niczsz daley, yedno do Buku

     [Jako Jan nie ręczył za kmiecia nics dalej jedno do Buku]

3. (attested in Lesser Poland) if not; unless
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[10], Krakow, page 137b:

     A chocz gest ogon, gedno pamøcz smercy

     [A coć jest ogon? Jedno pamięć śmierci!]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[11], page 167:

     Azalyby nye mogl bycz zbavyon rodzay czlovyeczy, yedno eszby ty czyrpyal (non potest genus hominum aliter salvari, nisi te oporteat ab impiis necari)?

     [Azaliby nie mogł być zbawion rodzaj człowieczy, jedno eżby ty cirpiał (non potest genus hominum aliter salvari, nisi te oporteat ab impiis necari)?]

4. (attested in Masovia) if at least; if ... just
   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[12], Mierzeniec, Płock, line 131:

     Bog... yethno mv drzewo zakasal, by go ophszeyky nye rvszal, ... rzeknacz yemv: Gyethno ruszych, tedy pewno vmrzecz mvszysz

     [Bog... jedno mu drzewo zakazał, by go owszejki nie ruszał, ... rzeknąc jemu: Jedno ruszysz, tedy pewno umrzeć musisz]

5. (attested in Lesser Poland) if not for
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[13], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 92:

     Gedno ysze zakon twoy myslene moge gest, tegdy snadz zghynal bych (nisi quod lex tua meditatio mea est, tunc forte periissem)

     [Jedno iże zakon twoj myślenie moje jest, tegdy snadź zginąłbych (nisi quod lex tua meditatio mea est, tunc forte periissem)]

6. as soon as; scarely
   • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎^[14], line 233:

     Gyedno przyszla zona gyego, a scz[ą]glą rąka do nyego, esz gyey w rąka wpathl lyst

     [Jedno przyszła żona jego, a ści[ą]gła rękę do niego, eż jej w rękę upadł list]

Derived terms

conjunctions

• jedno iż

 

pronouns

• ktory jedno

 

Descendants

• Polish: jeno, eno (Malbork), ano, jano (Kociewie), jino (Żywiec)

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “jeno”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• eno (Malbork)
• ano, jano (Kociewie)
• jino (Żywiec)

Etymology

Inherited from Old Polish jeno.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈjɛ.nɔ/

• (Masovia):
  • (Far Masovian) IPA^(key): /ˈjɛ.nɔ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛnɔ
• Syllabification: je‧no

Particle

jeno (dimminutive jeniuchno)

1. (archaic or dialectal, Far Masovian) just, only

   Synonyms: ino, jedynie, tylko, wyłącznie

Further reading

• jeno in Polish dictionaries at PWN
• Wojciech Grzegorzewicz (1894) “jeno”, in Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności (in Polish), volume 5, Krakow: Akademia Umiejętności, page 110