jedyny

Old Polish

Alternative forms

• jedziny

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *edìnъ with an unexpected shift of -dzi- -> -dy. Boryś, Sławski, and Bańkowski attribute this to association with jeden. Mańczak attributes this to frequent use, and shows a similar shift of Old Polish niestojcie -> niestety. First attested in 1439.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /jɛdɨnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /jɛdɨnɨ/

Adjective

jedyny

1. only (alone in a category)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 22, 2:

     Weszmy syna swego gedzynego (tolle filium tuum unigenitum)

     [Weźmi syna swego jedzinego (tolle filium tuum unigenitum)]

   • 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 6:

     Szpowyadam szya... bogw w troyczy gyedynemw

     [Spowiadam się ... Bogu w Trojcy jedynemu]

2. one and only (most loved)
   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXIII, page 302:

     Yedzina singularis (sc. virgo)

     [Jedzina singularis (sc. virgo)]

3. lonely
   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[5], Modlitewnik Nawojki, page 118:

     Ya czyebye proschą, aby thy ze mnye, z vbogyey, grzeschney, yedyney, prawdzywye vczynyl czlowyeka

     [Ja ciebie proszę, aby ty ze mnie z ubogiej, grzesznej, jedynej, prawdziwie uczynił człowieka]

Derived terms

adjectives

• sam jedyny

 

adverbs

• jedzine

 

nouns

• jedynak
• jedzinaczka

 

Related terms

adverbs

• jedynako

 

nouns

• jedynaczek

 

Descendants

• Polish: jedyny
• Silesian: jedyny

References

• Boryś, Wiesław (2005) “jedyny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “jedyny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “jedyny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “jedyny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “jedyny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• jedynny (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish jedyny. Compare Kashubian jediny.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /jɛˈdɘ.nɘ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /jɛˈdɨ.nɨ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘnɘ
• Syllabification: je‧dy‧ny

Adjective

jedyny (not comparable, derived adverb jedynie)

1. only (alone in a category)
2. (colloquial) only (best suited for a task; singularly superior; the best) [with do (+ genitive) ‘for what’]
3. (colloquial, proscribed) only, mere (less than expected)

   Synonym: jeden

4. (literary, sometimes nominalized) one and only (most loved)
5. (obsolete) lonely

   Synonym: samotny

6. (Middle Polish) only; Further details are uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[6], page 322d:

     Privus, Oſobliwy/ yedyny.

     [Privus, Osobliwy/ jedyny.]

   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[7], page 395a:

     Singulus […] In plurali frequentuis usurpatur, Singularis et hoc singulare, Yedyny/ oſobliwy

     [Singulus […] In plurali frequentuis usurpatur, Singularis et hoc singulare, Jedyny/ osobliwy]

   • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[8], page 1137b:

     Vnicus, singularis, vel solus ‒ Iedini.

     [Vnicus, singularis, vel solus ‒ Jedyny.]

Declension

Declension of jedyny (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	jedyny		jedyna	jedyne	jedyni	jedyne
genitive	jedynego		jedynej	jedynego	jedynych
dative	jedynemu		jedynej	jedynemu	jedynym
accusative	jedynego	jedyny	jedyną	jedyne	jedynych	jedyne
instrumental	jedynym		jedyną	jedynym	jedynymi
locative	jedynym		jedynej	jedynym	jedynych

Derived terms

adjectives

• jeden jedyny
• jedyny w swoim rodzaju

 

nouns

• jedyne
• jedyność

 

Related terms

adjectives

• jednakowy

 

nouns

• jedność
• jedynak
• jedynka

 

numerals

• jeden
• jedenaście

 

verbs

• jednać impf
• jednoczyć impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), jedyny is one of the most used words in Polish, appearing 20 times in scientific texts, 16 times in news, 27 times in essays, 21 times in fiction, and 15 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 99 times, making it the 635th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• jedyny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jedyny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “jedyny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “JEDYNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.12.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “jedyny”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “jedyny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “jedyny”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 166
• jedyny in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish jedyny.

Pronunciation

• IPA^(key): /jɛˈdɪ.nɪ/
• Rhymes: -ɪnɪ
• Syllabification: je‧dy‧ny

Adjective

jedyny (not comparable)

1. only

Declension

Declension of jedyny

		singular			plural
		masculine	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative		jedyny	jedyne	jedynŏ	jedyni	jedyne
genitive		jedynego		jedynyj	jedynych
dative		jedynymu		jedynyj	jedynym
accusative	animate	jedynego	jedyne	jedynõ	jedynych	jedyne
	inanimate	jedyny
instrumental		jedynym		jedynōm	jedynymi
locative		jedynym		jedynyj	jedynych
vocative		jedyny	jedyne	jedynŏ	jedyni	jedyne

Derived terms

nouns

• jedynka
• jedynŏczka
• jedynŏk

 

particles

• jedynie

 

Related terms

adjectives

• jedynŏsty

 

nouns

• jedynŏstka

 

numerals

• jedyn

 

Further reading

• jedyny in dykcjonorz.eu
• jedyny in silling.org