dziwny
Appearance
See also: dżiwnÿ
Old Polish
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Slavic *divьnъ. By surface analysis, dziw + -ny. First attested in the 14th century.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]dziwny (derived adverb dziwno or dziwnie)
- (attested in Lesser Poland) wonderful; awesome
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 4, 4:
- Y wedzce, isz dziwna vczinil gospodzin swøtego swego (mirificavit dominus sanctum suum)
- [I wiedzcie, iż dziwna uczynił Gospodzin świętego swego (mirificavit Dominus sanctum suum)]
- 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 146r:
- Mirabilis dzywny
- [Mirabilis dziwny]
- (attested in Lesser Poland) odd; unusual; peculiar
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 92, 6:
- Dzywna powiszena morza, dziwny w wisokoscy gospodzin (mirabiles elationes maris, mirabilis in altis dominus)
- [Dziwna powyszenia morza, dziwny w wysokości Gospodzin (mirabiles elationes maris, mirabilis in altis Dominus)]
- sightworthy (worth seeing)
- 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[3], 17, 17:
- Vczinylesz myø dziwnego nade wszitki lyvdzi (fecisti me spectabilem super omnes homines), panye bosze moy!
- [Uczyniłeś mię dziwnego nade wszytki ludzi (fecisti me spectabilem super omnes homines), Panie Boże mój!]
- The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
- wild; feral
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 63:
- Dziwny] kosch ibicum (numquid nosti tempus partus ibicum in petris vel parturientes cervas observasti? Job 39, 1)
- [Dziwny[ch] koz ibicum (numquid nosti tempus partus ibicum in petris vel parturientes cervas observasti? Job 39, 1)]
- wild; feral
Derived terms
[edit]phrases
Descendants
[edit]References
[edit]- Boryś, Wiesław (2005) “dziwny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “dziwny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “dziwny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “dziwny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “dziwny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “dziwny”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish dziwny. By surface analysis, dziw + -ny.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]dziwny (comparative dziwniejszy, superlative najdziwniejszy, Middle Polish comparative nadziwniejszy, derived adverb dziwnie or dziwno)
- strange, odd, weird (behaving or appearing in an unusual, unnormal, or not understandable way; indicitive of such behavior)
- strange, odd, weird (unexpected and drawing attention)
- (Middle Polish) peculiar, particular; unique, special
- Synonym: osobliwy
- (Middle Polish) miraculous
- Synonym: cudowny
- (Middle Polish) awesome; sightworthy (worthy of awe or admiration, or seeing)
- (Middle Polish) surprised
- Synonym: zdziwiony
- (Middle Polish) larger than expected
- (Middle Polish) strange; miraculous Further details are uncertain.
- 1564, J. Mączyński, Lexicon[4], page 223c:
- Mirus, Dźiwny
- [Mirus, Dziwny]
- 1564, J. Mączyński, Lexicon[5], page 445d:
- Portentosns, Dźiwny [...] Pełny dźiwów.
- [Portentosns, Dziwny [...] Pełny dźiwów.]
- 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum[6], page 664b:
- Mirificus ‒ Dziwni.
- [Mirificus ‒ Dziwny.]
Declension
[edit]Declension of dziwny (hard)
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | dziwny | dziwna | dziwne | dziwni | dziwne | |
genitive | dziwnego | dziwnej | dziwnego | dziwnych | ||
dative | dziwnemu | dziwnej | dziwnemu | dziwnym | ||
accusative | dziwnego | dziwny | dziwną | dziwne | dziwnych | dziwne |
instrumental | dziwnym | dziwną | dziwnym | dziwnymi | ||
locative | dziwnym | dziwnej | dziwnym | dziwnych |
Derived terms
[edit]adjectives
interjections
nouns
particles
Further reading
[edit]- dziwny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- dziwny in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dziwny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “DZIWNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 06.11.2017
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dziwny”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “dziwny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dziwny”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 662
- dziwny in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish dziwny. By surface analysis, dziwn + -ny.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]dziwny (comparative dziwniyjszy, superlative nojdziwniyjszy, derived adverb dziwnie)
Declension
[edit]Declension of dziwny
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine | neuter | feminine | virile | nonvirile | ||
nominative | dziwny | dziwne | dziwnŏ | dziwni | dziwne | |
genitive | dziwnego | dziwnyj | dziwnych | |||
dative | dziwnymu | dziwnyj | dziwnym | |||
accusative | animate | dziwnego | dziwne | dziwnõ | dziwnych | dziwne |
inanimate | dziwny | |||||
instrumental | dziwnym | dziwnōm | dziwnymi | |||
locative | dziwnym | dziwnyj | dziwnych | |||
vocative | dziwny | dziwne | dziwnŏ | dziwni | dziwne |
Further reading
[edit]- dziwny in silling.org
- Henryk Jaroszewicz (2022) “dziwnŏ”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 75
- Aleksandra Wencel (2023) “dźiwny”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 195
Categories:
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish terms suffixed with -ny
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish adjectives
- Lesser Poland Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Old Polish terms with uncertain meaning
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms suffixed with -ny
- Polish 2-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio pronunciation
- Rhymes:Polish/ivnɘ
- Rhymes:Polish/ivnɘ/2 syllables
- Polish lemmas
- Polish adjectives
- Middle Polish
- Polish terms with uncertain meaning
- Polish terms with quotations
- Polish hard adjectives
- Silesian terms derived from Proto-Slavic
- Silesian terms inherited from Proto-Slavic
- Silesian terms inherited from Old Polish
- Silesian terms derived from Old Polish
- Silesian terms suffixed with -ny
- Silesian terms with IPA pronunciation
- Rhymes:Silesian/ivnɪ
- Rhymes:Silesian/ivnɪ/2 syllables
- Silesian lemmas
- Silesian adjectives