ძელი

Georgian

Etymology

From Old Georgian ძელი (ʒeli), from Proto-Georgian-Zan *ʒ₁el-. Cognate with Mingrelian ჯა (ǯa, “tree”) and Laz ჯა (ca, “tree”).

Pronunciation

• IPA^(key): [d͡zeli]
• Hyphenation: ძე‧ლი

Noun

ძელი • (ʒeli) (plural ძელები)

1. (obsolete) tree
2. beam
3. log, bar
4. (sports) goalpost (the crossbars and the two poles standing upright)

Inflection

Declension of ძელი (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	ძელი (ʒeli)	ძელები (ʒelebi)	ძელნი (ʒelni)
ergative	ძელმა (ʒelma)	ძელებმა (ʒelebma)	ძელთ(ა) (ʒelt(a))
dative	ძელს(ა) (ʒels(a))	ძელებს(ა) (ʒelebs(a))	ძელთ(ა) (ʒelt(a))
genitive	ძელის(ა) (ʒelis(a))	ძელების(ა) (ʒelebis(a))	ძელთ(ა) (ʒelt(a))
instrumental	ძელით(ა) (ʒelit(a))	ძელებით(ა) (ʒelebit(a))
adverbial	ძელად(ა) (ʒelad(a))	ძელებად(ა) (ʒelebad(a))
vocative	ძელო (ʒelo)	ძელებო (ʒelebo)	ძელნო (ʒelno)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ძელი (see Georgian postpositions)
postpositions taking the dative case	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	ძელზე (ʒelze)	ძელებზე (ʒelebze)
-თან (-tan, “near”)	ძელთან (ʒeltan)	ძელებთან (ʒelebtan)
-ში (-ši, “in”)	ძელში (ʒelši)	ძელებში (ʒelebši)
-ვით (-vit, “like”)	ძელივით (ʒelivit)	ძელებივით (ʒelebivit)
postpositions taking the genitive case	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	ძელისთვის (ʒelistvis)	ძელებისთვის (ʒelebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	ძელისებრ (ʒelisebr)	ძელებისებრ (ʒelebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	ძელისკენ (ʒelisḳen)	ძელებისკენ (ʒelebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	ძელისგან (ʒelisgan)	ძელებისგან (ʒelebisgan)
-ადმი (-admi, “in relation to”)	ძელისადმი (ʒelisadmi)	ძელებისადმი (ʒelebisadmi)
postpositions taking the instrumental case	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	ძელიდან (ʒelidan)	ძელებიდან (ʒelebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	ძელითურთ (ʒeliturt)	ძელებითურთ (ʒelebiturt)
postpositions taking the adverbial case	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	ძელამდე (ʒelamde)	ძელებამდე (ʒelebamde)

Derived terms

• ძელური (ʒeluri)

Mingrelian

Alternative forms

• ნძელი (nʒeli)
• ძეძი (ʒeʒi), ნძეძი (nʒeʒi) — by assimilation

Etymology

Together with Laz ნძელი (nżeli), borrowed from Old Georgian მძორი (mʒori). Doublet of (ნ)ძორი ((n)ʒori).

Noun

ძელი • (ʒeli)

1. tender boneless meat

Further reading

• Kajaia, Otar (2005) “ძელი”, in Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert, Frankfurt am Main, published 2001–2004, page 1797
• Kobalia, Alio (2010) “ძელი”, in Merab Čuxua, Nona Kobalia, Nana Kobalia, editors, Megruli leksiḳoni [Mingrelian Dictionary] (Ḳolxuri seria; 7)‎^[1], online version prepared by Manana Buḳia, Tbilisi: Artanuji, →ISBN
• Kiria, Č̣abuḳi, Ezugbaia, Lali, Memišiši, Omar, Čuxua, Merab (2015) Lazur-megruli gramaṭiḳa [Laz–Mingrelian Grammar] (in Georgian), Tbilisi: Gamomcemloba Meridiani, page 872

Old Georgian

Etymology

From Proto-Georgian-Zan *ʒ₁el-.

Noun

ძელი • (ʒeli)

1. tree, wood
2. an improvised boat; raft
3. boat
4. stick
5. cross

Derived terms

• ძელქვაჲ (ʒelkvay)

Descendants

• Georgian: ძელი (ʒeli)
• ⇒ Old Armenian: ձեղուն (jełun, “ceiling”)

References

• Абуладзе, И. В. (1967) “Несколько общих слов в древнегрузинском и древнеармянском языках [Some Common Words in Classical Georgian and Classical Armenian]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal]‎^[2] (in Russian), numbers 2–3, pages 315–316
• Fähnrich, Heinz, Sarǯvelaʒe, Zurab (2000) Kartvelur enata eṭimologiuri leksiḳoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Georgian), 2nd edition, Tbilisi: University Press, page 623
• Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 285
• Fähnrich, Heinz (2007) Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch [Kartvelian Etymological Dictionary] (Handbuch der Orientalistik; VIII.18) (in German), Leiden, Boston: Brill, page 603
• Abulaʒe, Ilia (1973) “ძელი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)]‎^[3] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 524
• Klimov, G. A., Xalilov, M. Š. (2003) Словарь кавказских языков. Сопоставление основной лексики [Dictionary of Caucasian Languages. A comparison of the Basic Vocabulary] (in Russian), Moscow: Vostochnaya Literatura, →ISBN, pages 212–213