वर

See also: वार, वीर, विरा, वारि, वीर्, and वैर

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit वर (vara).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʋəɾ/, [ʋɐɾ]

Noun

वर • (var) m

1. bridegroom

References

• Bahri, Hardev (1989) “वर”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “वर”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “वर”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Konkani

Etymology

Borrowed from Portuguese hora.

Pronunciation

• IPA^(key): [ʋəɾ]

Noun

वर • (var) (Latin script vor, Kannada script ವರ್)

1. hour

   Synonym: तास (tās)

References

• Pushpak Bhattacharyya (2017) IndoWordNet‎^[1]

Marathi

Alternative forms

वरी (varī) (literary, less common)

Etymology

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Pronunciation

• IPA^(key): /ʋəɾ/

Adverb

वर • (var)

1. up, upstairs
2. in addition

Postposition

वर • (var)

1. on, above
2. at
3. up to, until
4. in addition

Antonyms

• खाली (khālī)

References

• Berntsen, Maxine (1982–1983) “वर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• vara (Latin script)
• 𑀯𑀭 (Brahmi script)
• ৰর (Bengali script)
• වර (Sinhalese script)
• ဝရ (Burmese script)
• วร or วะระ (Thai script)
• ᩅᩁ (Tai Tham script)
• ວຣ or ວະຣະ (Lao script)
• វរ (Khmer script)
• 𑅇𑄢 (Chakma script)

Adjective

वर

1. Devanagari script form of vara (“excellent”)

Declension

Declension table of "वर" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरो (varo)	वरा (varā)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरे (vare)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरा (varā)

Declension table of "वरा" (feminine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरा (varā)	वरायो (varāyo) or वरा (varā)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरायो (varāyo) or वरा (varā)
Instrumental (third)	वराय (varāya)	वराहि (varāhi) or वराभि (varābhi)
Dative (fourth)	वराय (varāya)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वराय (varāya)	वराहि (varāhi) or वराभि (varābhi)
Genitive (sixth)	वराय (varāya)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वराय (varāya) or वरायं (varāyaṃ)	वरासु (varāsu)
Vocative (calling)	वरे (vare)	वरायो (varāyo) or वरा (varā)

Declension table of "वर" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरानि (varāni)

Noun

वर m or n

1. Devanagari script form of vara (“wish”)

Declension

Declension table of "वर" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरो (varo)	वरा (varā)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरे (vare)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरा (varā)

Declension table of "वर" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरानि (varāni)

Verb

वर

1. Devanagari script form of vara, which is second-person singular imperative active of वरति (varati, “to desire”)

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• ৱৰ (Assamese script)
• ᬯᬭ (Balinese script)
• বর (Bengali script)
• 𑰪𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀯𑀭 (Brahmi script)
• ဝရ (Burmese script)
• વર (Gujarati script)
• ਵਰ (Gurmukhi script)
• 𑌵𑌰 (Grantha script)
• ꦮꦫ (Javanese script)
• 𑂫𑂩 (Kaithi script)
• ವರ (Kannada script)
• វរ (Khmer script)
• ວຣ (Lao script)
• വര (Malayalam script)
• ᠸᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘪𑘨 (Modi script)
• ᠸᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧊𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐰𑐬 (Newa script)
• ଵର (Odia script)
• ꢮꢬ (Saurashtra script)
• 𑆮𑆫 (Sharada script)
• 𑖪𑖨 (Siddham script)
• වර (Sinhalese script)
• 𑩾𑩼 (Soyombo script)
• 𑚦𑚤 (Takri script)
• வர (Tamil script)
• వర (Telugu script)
• วร (Thai script)
• ཝ་ར (Tibetan script)
• 𑒫𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨭𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology 1

From Proto-Indo-Aryan *wáras, from Proto-Indo-Iranian *wáras, from Proto-Indo-European *wer- (“to cover, envelop”). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, “to cover”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋɐ́.ɾɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈʋɐ.ɾɐ/

Noun

वर • (vára) stem, m

1. "environing", "enclosing", circumference, space, room (RV., AV., TS.)

   वर आ पृथिव्याः (vára ā́ pṛthivyā́ḥ) — on the wide earth

2. stopping, checking (RV. I, 143, 5)

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः váraḥ	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् váram	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वरान् várān
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Old Javanese: awara (“screen”)

Etymology 2

From Proto-Indo-Aryan *warás, from Proto-Indo-Iranian *warás, from Proto-Indo-European *welh₁os (“chosen, wanted (person or thing)”). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, “to choose”). The adjective (in the sense of "high quality") and noun (in the sense of "gift") developed from the notion of "select", "chosen".

Adjective

वर • (vará) stem

1. choosing

   पतिंवरा (patiṃvarā) — a woman who chooses her husband for herself

   स्वयंवरा (svayaṃ-varā) — self-choice, the election of a husband by a princess or daughter of a kṣatriya at a public assembly of suitors

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vará)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः varáḥ	वरौ / वरा¹ varaú / varā́¹	वराः / वरासः¹ varā́ḥ / varā́saḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् varám	वरौ / वरा¹ varaú / varā́¹	वरान् varā́n
Instrumental	वरेण varéṇa	वराभ्याम् varā́bhyām	वरैः / वरेभिः¹ varaíḥ / varébhiḥ¹
Dative	वराय varā́ya	वराभ्याम् varā́bhyām	वरेभ्यः varébhyaḥ
Ablative	वरात् varā́t	वराभ्याम् varā́bhyām	वरेभ्यः varébhyaḥ
Genitive	वरस्य varásya	वरयोः varáyoḥ	वराणाम् varā́ṇām
Locative	वरे varé	वरयोः varáyoḥ	वरेषु varéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of वरा (varā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरा varā́	वरे varé	वराः varā́ḥ
Vocative	वरे váre	वरे váre	वराः várāḥ
Accusative	वराम् varā́m	वरे varé	वराः varā́ḥ
Instrumental	वरया / वरा¹ varáyā / varā́¹	वराभ्याम् varā́bhyām	वराभिः varā́bhiḥ
Dative	वरायै varā́yai	वराभ्याम् varā́bhyām	वराभ्यः varā́bhyaḥ
Ablative	वरायाः / वरायै² varā́yāḥ / varā́yai²	वराभ्याम् varā́bhyām	वराभ्यः varā́bhyaḥ
Genitive	वरायाः / वरायै² varā́yāḥ / varā́yai²	वरयोः varáyoḥ	वराणाम् varā́ṇām
Locative	वरायाम् varā́yām	वरयोः varáyoḥ	वरासु varā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of वर (vará)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरम् varám	वरे varé	वराणि / वरा¹ varā́ṇi / varā́¹
Vocative	वर vára	वरे váre	वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹
Accusative	वरम् varám	वरे varé	वराणि / वरा¹ varā́ṇi / varā́¹
Instrumental	वरेण varéṇa	वराभ्याम् varā́bhyām	वरैः / वरेभिः¹ varaíḥ / varébhiḥ¹
Dative	वराय varā́ya	वराभ्याम् varā́bhyām	वरेभ्यः varébhyaḥ
Ablative	वरात् varā́t	वराभ्याम् varā́bhyām	वरेभ्यः varébhyaḥ
Genitive	वरस्य varásya	वरयोः varáyoḥ	वराणाम् varā́ṇām
Locative	वरे varé	वरयोः varáyoḥ	वरेषु varéṣu
Notes	¹Vedic

Noun

वर • (vará) stem, m

1. "chooser", one who solicits a girl in marriage, suitor, lover, bridegroom, husband (rarely "son-in-law") (RV. etc.)
2. a bridegroom's friend (MW.)
3. a dissolute man (= वित (vita) or षिड्ग (ṣiḍga)) (L.)

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः váraḥ	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् váram	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वरान् várān
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Adjective

वर • (vára) stem (comparative वरीयस्, superlative वरिष्ठ)

1. "select", choicest, valuable, precious, best, most excellent or eminent among (genitive, locative, ablative, or compound) or for (genitive) (ŚrS., MBh. etc.)
2. (at the end of a compound) royal, princely (Jātakam.)
3. better, preferable, better than (ablative, rarely genitive) or among (ablative) (Mn., MBh. etc.)
4. eldest (W.)

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः váraḥ	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् váram	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वरान् várān
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of वरा (várā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरा várā	वरे váre	वराः várāḥ
Vocative	वरे váre	वरे váre	वराः várāḥ
Accusative	वराम् várām	वरे váre	वराः várāḥ
Instrumental	वरया / वरा¹ várayā / várā¹	वराभ्याम् várābhyām	वराभिः várābhiḥ
Dative	वरायै várāyai	वराभ्याम् várābhyām	वराभ्यः várābhyaḥ
Ablative	वरायाः / वरायै² várāyāḥ / várāyai²	वराभ्याम् várābhyām	वराभ्यः várābhyaḥ
Genitive	वरायाः / वरायै² várāyāḥ / várāyai²	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरायाम् várāyām	वरयोः várayoḥ	वरासु várāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरम् váram	वरे váre	वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹
Vocative	वर vára	वरे váre	वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹
Accusative	वरम् váram	वरे váre	वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Noun

वर • (vára) stem, m

1. boon, gift, reward, benefit, blessing, favour (RV. etc.)

   वराय (várāya), वरम् आ (váram ā́), प्रति वरम् (práti váram) or वरं वरम् (váraṃ varam) — according to wish, to one's heart's content

   मद्वरात् (mad-varāt) — in consequence of the boon granted by me

   váraṃ-√vṛ — to choose a boon

   varaṃ-√yāc or ā-√kāṅkṣ or √brū or causative of pra-√arth — to prefer a request

   váraṃ √dā, varam pra-√dā or pra-√yam — to grant a boon or blessing

   varaṃ-√labh — to receive a boon or reward

2. benefit, advantage, privilege (Daś.)
3. charity, alms (VarBṛS.)
4. dowry (Pañcat.)
5. a kind of grain (= वरत (varata)) (KātyŚr., Sch.)
6. bdellium (L.)
7. sparrow (L.)
8. name of a son of श्वफल्क (śvaphalka) (VP.)
9. saffron (BhP.) (in compounds not always separable from the homographic word meaning "enclosing, etc")

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः váraḥ	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् váram	वरौ / वरा¹ várau / várā¹	वरान् várān
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Bengali: বর (bor)
• → Burmese: ဘုရား (bhu.ra:, “Buddha”)
• → Khamti: ၸြႃ (phraa, “Buddha”)
• Old Khmer: វ្រះ (vraḥ, “to be holy”)
  • Khmer: ព្រះ (preah, “Buddha”)
  • → Lao: ພຣະ (pha ra), ພະ (pha)
  • → Thai: พระ (prá, “royal; priestly; divine”), พร (pɔɔn, “blessing”)
• → Old Javanese: bra
• → Old Javanese: phra
  • Javanese: bra
• → Old Javanese: wara (“favour, gift”)
  • Javanese: ꦮꦫ (wara, “lady”)
  • → Balinese: ᬯᬭ (wara, “superior”)
• → Old Javanese: awara (“screen”)
• → Punjabi:

  Gurmukhi script: ਵਰ (var)

  Shahmukhi script: ور (var)

• → Tamil: வரம் (varam), வரன் (varaṉ)
• → Telugu: వరము (varamu, “blessing”), వరుడు (varuḍu, “excellent man; bridegroom; husband”)

References

• Monier Williams (1899) “वर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 0921, 0922.