लक्ष
Konkani
[edit]Noun
[edit]लक्ष • (lakṣa) n (Latin script ?, Kannada script ?)
Sanskrit
[edit]| ← 100 | ← 10,000 | १००००० 100,000 |
1,000,000 (106) → [a], [b] | 100,000,000 (108) → |
|---|---|---|---|---|
| Cardinal: लक्ष (lakṣa) | ||||
Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- লক্ষ (Assamese script)
- ᬮᬓ᭄ᬱ (Balinese script)
- লক্ষ (Bengali script)
- 𑰩𑰎𑰿𑰬 (Bhaiksuki script)
- 𑀮𑀓𑁆𑀱 (Brahmi script)
- လက္ၑ (Burmese script)
- લક્ષ (Gujarati script)
- ਲਕ੍ਸ਼ (Gurmukhi script)
- 𑌲𑌕𑍍𑌷 (Grantha script)
- ꦭꦏ꧀ꦰ (Javanese script)
- 𑂪𑂍𑂹𑂭 (Kaithi script)
- ಲಕ್ಷ (Kannada script)
- លក្ឞ (Khmer script)
- ລກ຺ຩ (Lao script)
- ലക്ഷ (Malayalam script)
- ᠯᠠᡬᢢᠠ (Manchu script)
- 𑘩𑘎𑘿𑘬 (Modi script)
- ᠯᠠᢉᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧉𑦮𑧠𑧌 (Nandinagari script)
- 𑐮𑐎𑑂𑐲 (Newa script)
- ଲକ୍ଷ (Odia script)
- ꢭꢒ꣄ꢰ (Saurashtra script)
- 𑆬𑆑𑇀𑆰 (Sharada script)
- 𑖩𑖎𑖿𑖬 (Siddham script)
- ලක්ෂ (Sinhalese script)
- 𑩽𑩜 𑪙𑪀 (Soyombo script)
- 𑚥𑚊𑚶 (Takri script)
- லக்ஷ (Tamil script)
- లక్ష (Telugu script)
- ลกฺษ (Thai script)
- ལ་ཀྵ (Tibetan script)
- 𑒪𑒏𑓂𑒭 (Tirhuta script)
- 𑨬𑨋𑩇𑨯 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From the root लक्ष् (lakṣ).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]लक्ष • (lakṣá) stem, m or n
- a mark, sign, token; a mark to aim at, target, butt, aim, object, prey, prize
- आकाशे लक्षम्-बन्ध् ― ākāśe lakṣam-bandh ― to fix the gaze vaguely on space, look into space as if at some object barely visible in the distance
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 2.12.4:
- येने॒मा विश्वा॒ च्यव॑ना कृ॒तानि॒ यो दासं॒ वर्ण॒मध॑रं॒ गुहाकः॑ ।
श्व॒घ्नीव॒ यो जि॑गी॒वां ल॒क्षमाद॑द॒र्यः पु॒ष्टानि॒ स ज॑नास॒ इंद्रः॑ ॥- yénemā́ víśvā cyávanā kṛtā́ni yó dā́saṃ várṇamádharaṃ gúhā́kaḥ.
śvaghnī́va yó jigīvā́ṃ lakṣámā́dadaryáḥ puṣṭā́ni sá janāsa íṃdraḥ.
- 1896 translation by Ralph T. H. Griffith
- By whom this universe was made to tremble, who chased away the humbled brood of demons,
Who, like a gambler gathering his winnings seized the foe's riches, He, O men, is Indra.
- By whom this universe was made to tremble, who chased away the humbled brood of demons,
- yénemā́ víśvā cyávanā kṛtā́ni yó dā́saṃ várṇamádharaṃ gúhā́kaḥ.
- येने॒मा विश्वा॒ च्यव॑ना कृ॒तानि॒ यो दासं॒ वर्ण॒मध॑रं॒ गुहाकः॑ ।
- appearance, show, pretence
- a kind of citron
- Lexicographers, Various Works
- a pearl
- Lexicographers, Various Works
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | लक्षः (lakṣáḥ) | लक्षौ (lakṣaú) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
लक्षाः (lakṣā́ḥ) लक्षासः¹ (lakṣā́saḥ¹) |
| vocative | लक्ष (lákṣa) | लक्षौ (lákṣau) लक्षा¹ (lákṣā¹) |
लक्षाः (lákṣāḥ) लक्षासः¹ (lákṣāsaḥ¹) |
| accusative | लक्षम् (lakṣám) | लक्षौ (lakṣaú) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
लक्षान् (lakṣā́n) |
| instrumental | लक्षेण (lakṣéṇa) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षैः (lakṣaíḥ) लक्षेभिः¹ (lakṣébhiḥ¹) |
| dative | लक्षाय (lakṣā́ya) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| ablative | लक्षात् (lakṣā́t) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| genitive | लक्षस्य (lakṣásya) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षाणाम् (lakṣā́ṇām) |
| locative | लक्षे (lakṣé) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षेषु (lakṣéṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | लक्षम् (lakṣám) | लक्षे (lakṣé) | लक्षाणि (lakṣā́ṇi) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
| vocative | लक्ष (lákṣa) | लक्षे (lákṣe) | लक्षाणि (lákṣāṇi) लक्षा¹ (lákṣā¹) |
| accusative | लक्षम् (lakṣám) | लक्षे (lakṣé) | लक्षाणि (lakṣā́ṇi) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
| instrumental | लक्षेण (lakṣéṇa) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षैः (lakṣaíḥ) लक्षेभिः¹ (lakṣébhiḥ¹) |
| dative | लक्षाय (lakṣā́ya) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| ablative | लक्षात् (lakṣā́t) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| genitive | लक्षस्य (lakṣásya) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षाणाम् (lakṣā́ṇām) |
| locative | लक्षे (lakṣé) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षेषु (lakṣéṣu) |
- ¹Vedic
Adjective
[edit]लक्ष • (lakṣá) stem
- a lakh, one hundred thousand
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | लक्षः (lakṣáḥ) | लक्षौ (lakṣaú) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
लक्षाः (lakṣā́ḥ) लक्षासः¹ (lakṣā́saḥ¹) |
| vocative | लक्ष (lákṣa) | लक्षौ (lákṣau) लक्षा¹ (lákṣā¹) |
लक्षाः (lákṣāḥ) लक्षासः¹ (lákṣāsaḥ¹) |
| accusative | लक्षम् (lakṣám) | लक्षौ (lakṣaú) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
लक्षान् (lakṣā́n) |
| instrumental | लक्षेण (lakṣéṇa) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षैः (lakṣaíḥ) लक्षेभिः¹ (lakṣébhiḥ¹) |
| dative | लक्षाय (lakṣā́ya) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| ablative | लक्षात् (lakṣā́t) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| genitive | लक्षस्य (lakṣásya) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षाणाम् (lakṣā́ṇām) |
| locative | लक्षे (lakṣé) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षेषु (lakṣéṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | लक्षा (lakṣā) | लक्षे (lakṣe) | लक्षाः (lakṣāḥ) |
| vocative | लक्षे (lakṣe) | लक्षे (lakṣe) | लक्षाः (lakṣāḥ) |
| accusative | लक्षाम् (lakṣām) | लक्षे (lakṣe) | लक्षाः (lakṣāḥ) |
| instrumental | लक्षया (lakṣayā) लक्षा¹ (lakṣā¹) |
लक्षाभ्याम् (lakṣābhyām) | लक्षाभिः (lakṣābhiḥ) |
| dative | लक्षायै (lakṣāyai) | लक्षाभ्याम् (lakṣābhyām) | लक्षाभ्यः (lakṣābhyaḥ) |
| ablative | लक्षायाः (lakṣāyāḥ) लक्षायै² (lakṣāyai²) |
लक्षाभ्याम् (lakṣābhyām) | लक्षाभ्यः (lakṣābhyaḥ) |
| genitive | लक्षायाः (lakṣāyāḥ) लक्षायै² (lakṣāyai²) |
लक्षयोः (lakṣayoḥ) | लक्षाणाम् (lakṣāṇām) |
| locative | लक्षायाम् (lakṣāyām) | लक्षयोः (lakṣayoḥ) | लक्षासु (lakṣāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | लक्षम् (lakṣám) | लक्षे (lakṣé) | लक्षाणि (lakṣā́ṇi) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
| vocative | लक्ष (lákṣa) | लक्षे (lákṣe) | लक्षाणि (lákṣāṇi) लक्षा¹ (lákṣā¹) |
| accusative | लक्षम् (lakṣám) | लक्षे (lakṣé) | लक्षाणि (lakṣā́ṇi) लक्षा¹ (lakṣā́¹) |
| instrumental | लक्षेण (lakṣéṇa) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षैः (lakṣaíḥ) लक्षेभिः¹ (lakṣébhiḥ¹) |
| dative | लक्षाय (lakṣā́ya) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| ablative | लक्षात् (lakṣā́t) | लक्षाभ्याम् (lakṣā́bhyām) | लक्षेभ्यः (lakṣébhyaḥ) |
| genitive | लक्षस्य (lakṣásya) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षाणाम् (lakṣā́ṇām) |
| locative | लक्षे (lakṣé) | लक्षयोः (lakṣáyoḥ) | लक्षेषु (lakṣéṣu) |
- ¹Vedic
Descendants
[edit]- Ardhamagadhi Prakrit: 𑀮𑀓𑁆𑀔 (lakkha)
- Magadhi Prakrit: 𑀮𑀓𑁆𑀔 (lakkha)
- Maharastri Prakrit: 𑀮𑀓𑁆𑀔 (lakkha)
- Pali: lakkha
- Sauraseni Prakrit: 𑀮𑀓𑁆𑀔 (lakkha)
- → Kannada: ಲಕ್ಷ (lakṣa), ಲಕ್ಕ (lakka)
- → Middle Chinese: 洛叉 (MC lak tsrhea|tsrhae)
- → Old Javanese: [script needed] (lakṣa)
- → Old Malay: [script needed] (laksa)
- → Old Mon:
- → Mon: လက်
- → Old Tamil:
- → Sinhalese: ලක්ෂය (lakṣaya)
- → Telugu: లక్ష (lakṣa)
- → Malayalam: ലക്ഷം (lakṣaṁ)
References
[edit]- Monier Williams (1899) “लक्ष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0891.
- Mayrhofer, Manfred (1996) “lakṣá”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume II, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 472
Categories:
- Konkani lemmas
- Konkani nouns
- Konkani neuter nouns
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit neuter nouns
- Sanskrit nouns with multiple genders
- Sanskrit terms with usage examples
- Sanskrit terms with quotations
- Sanskrit a-stem nouns
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit a-stem adjectives