रुद्र

See also: रौद्र

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৰুদ্ৰ (Assamese script)
• ᬭᬸᬤ᭄ᬭ (Balinese script)
• রুদ্র (Bengali script)
• 𑰨𑰲𑰟𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀭𑀼𑀤𑁆𑀭 (Brahmi script)
• ရုဒြ (Burmese script)
• રુદ્ર (Gujarati script)
• ਰੁਦ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌰𑍁𑌦𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦫꦸꦢꦿ (Javanese script)
• 𑂩𑂳𑂠𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ರುದ್ರ (Kannada script)
• រុទ្រ (Khmer script)
• ຣຸທ຺ຣ (Lao script)
• രുദ്ര (Malayalam script)
• ᡵᡠᡩᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘨𑘳𑘟𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠷᠤᢑᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧈𑧔𑦿𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐬𑐸𑐡𑑂𑐬 (Newa script)
• ରୁଦ୍ର (Odia script)
• ꢬꢸꢣ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆫𑆶𑆢𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖨𑖲𑖟𑖿𑖨 (Siddham script)
• රුද්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩼𑩒𑩭 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚤𑚰𑚛𑚶𑚤 (Takri script)
• ருத்³ர (Tamil script)
• రుద్ర (Telugu script)
• รุทฺร (Thai script)
• རུ་དྲ (Tibetan script)
• 𑒩𑒳𑒠𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨫𑨃𑨛𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *HrewdH-

Sanskrit रुद् (rud)

Sanskrit -र (-ra)

Sanskrit रु॒द्र (rudrá)

Possibly from the root रुद् (rud, “to roar”) +‎ -र (-ra), but this could be a later folk etymology of the name of the god. Mayrhofer suggest a connection with रोदसी (ródasī, dual), of unclear meaning.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɾud.ɾɐ́/, /ɾu.dɐ.ɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɾud̪.ɾɐ/

Adjective

रु॒द्र • (rudrá) stem (root रुद्)

1. roaring, howling

Declension

Masculine a-stem declension of रुद्र

	singular	dual	plural
nominative	रुद्रः (rudraḥ)	रुद्रौ (rudrau) रुद्रा¹ (rudrā¹)	रुद्राः (rudrāḥ) रुद्रासः¹ (rudrāsaḥ¹)
vocative	रुद्र (rudra)	रुद्रौ (rudrau) रुद्रा¹ (rudrā¹)	रुद्राः (rudrāḥ) रुद्रासः¹ (rudrāsaḥ¹)
accusative	रुद्रम् (rudram)	रुद्रौ (rudrau) रुद्रा¹ (rudrā¹)	रुद्रान् (rudrān)
instrumental	रुद्रेण (rudreṇa)	रुद्राभ्याम् (rudrābhyām)	रुद्रैः (rudraiḥ) रुद्रेभिः¹ (rudrebhiḥ¹)
dative	रुद्राय (rudrāya)	रुद्राभ्याम् (rudrābhyām)	रुद्रेभ्यः (rudrebhyaḥ)
ablative	रुद्रात् (rudrāt)	रुद्राभ्याम् (rudrābhyām)	रुद्रेभ्यः (rudrebhyaḥ)
genitive	रुद्रस्य (rudrasya)	रुद्रयोः (rudrayoḥ)	रुद्राणाम् (rudrāṇām)
locative	रुद्रे (rudre)	रुद्रयोः (rudrayoḥ)	रुद्रेषु (rudreṣu)

• ¹Vedic

Feminine ī-stem declension of रुद्री

	singular	dual	plural
nominative	रुद्री (rudrī)	रुद्र्यौ (rudryau) रुद्री¹ (rudrī¹)	रुद्र्यः (rudryaḥ) रुद्रीः¹ (rudrīḥ¹)
vocative	रुद्रि (rudri)	रुद्र्यौ (rudryau) रुद्री¹ (rudrī¹)	रुद्र्यः (rudryaḥ) रुद्रीः¹ (rudrīḥ¹)
accusative	रुद्रीम् (rudrīm)	रुद्र्यौ (rudryau) रुद्री¹ (rudrī¹)	रुद्रीः (rudrīḥ)
instrumental	रुद्र्या (rudryā)	रुद्रीभ्याम् (rudrībhyām)	रुद्रीभिः (rudrībhiḥ)
dative	रुद्र्यै (rudryai)	रुद्रीभ्याम् (rudrībhyām)	रुद्रीभ्यः (rudrībhyaḥ)
ablative	रुद्र्याः (rudryāḥ) रुद्र्यै² (rudryai²)	रुद्रीभ्याम् (rudrībhyām)	रुद्रीभ्यः (rudrībhyaḥ)
genitive	रुद्र्याः (rudryāḥ) रुद्र्यै² (rudryai²)	रुद्र्योः (rudryoḥ)	रुद्रीणाम् (rudrīṇām)
locative	रुद्र्याम् (rudryām)	रुद्र्योः (rudryoḥ)	रुद्रीषु (rudrīṣu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of रुद्र

	singular	dual	plural
nominative	रुद्रम् (rudram)	रुद्रे (rudre)	रुद्राणि (rudrāṇi) रुद्रा¹ (rudrā¹)
vocative	रुद्र (rudra)	रुद्रे (rudre)	रुद्राणि (rudrāṇi) रुद्रा¹ (rudrā¹)
accusative	रुद्रम् (rudram)	रुद्रे (rudre)	रुद्राणि (rudrāṇi) रुद्रा¹ (rudrā¹)
instrumental	रुद्रेण (rudreṇa)	रुद्राभ्याम् (rudrābhyām)	रुद्रैः (rudraiḥ) रुद्रेभिः¹ (rudrebhiḥ¹)
dative	रुद्राय (rudrāya)	रुद्राभ्याम् (rudrābhyām)	रुद्रेभ्यः (rudrebhyaḥ)
ablative	रुद्रात् (rudrāt)	रुद्राभ्याम् (rudrābhyām)	रुद्रेभ्यः (rudrebhyaḥ)
genitive	रुद्रस्य (rudrasya)	रुद्रयोः (rudrayoḥ)	रुद्राणाम् (rudrāṇām)
locative	रुद्रे (rudre)	रुद्रयोः (rudrayoḥ)	रुद्रेषु (rudreṣu)

• ¹Vedic

Noun

रु॒द्र • (rudrá) stem, m (root रुद्) (metrical Vedic sometimes rudará)

1. (Vedic religion) Rudra, father of the Maruts, deity of the winds and storms.
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.114.3:

     अ॒श्याम॑ ते सुम॒तिं दे॑वय॒ज्यया॑ क्ष॒यद्वी॑रस्य॒ तव॑ रुद्र मीढ्वः।
     सु॒म्ना॒यन्निद्विशो॑ अ॒स्माक॒मा च॒रारि॑ष्टवीरा जुहवाम ते ह॒विः॥

     aśyā́ma te sumatíṃ devayajyáyā kṣayádvīrasya táva rudra mīḍhvaḥ.
     sumnāyánnídvíśo asmā́kamā́ carā́riṣṭavīrā juhavāma te havíḥ.

     Rudra, showerer of benefits, may we obtain, through our worship of the gods, the favour of you, who are the destroyer of heroes;come to our posterity, purposing to promote their happiness, while we, having our sons in safety, offer you oblations.

2. roarer or howler.
3. The number ‘eleven’ (from the 11 rudras).
4. The eleventh.
5. (music) a kind of stringed instrument (cf. रुद्री and रुद्रवीणा)

Declension

Masculine a-stem declension of रुद्र

	singular	dual	plural
nominative	रुद्रः (rudráḥ)	रुद्रौ (rudraú) रुद्रा¹ (rudrā́¹)	रुद्राः (rudrā́ḥ) रुद्रासः¹ (rudrā́saḥ¹)
vocative	रुद्र (rúdra)	रुद्रौ (rúdrau) रुद्रा¹ (rúdrā¹)	रुद्राः (rúdrāḥ) रुद्रासः¹ (rúdrāsaḥ¹)
accusative	रुद्रम् (rudrám)	रुद्रौ (rudraú) रुद्रा¹ (rudrā́¹)	रुद्रान् (rudrā́n)
instrumental	रुद्रेण (rudréṇa)	रुद्राभ्याम् (rudrā́bhyām)	रुद्रैः (rudraíḥ) रुद्रेभिः¹ (rudrébhiḥ¹)
dative	रुद्राय (rudrā́ya)	रुद्राभ्याम् (rudrā́bhyām)	रुद्रेभ्यः (rudrébhyaḥ)
ablative	रुद्रात् (rudrā́t)	रुद्राभ्याम् (rudrā́bhyām)	रुद्रेभ्यः (rudrébhyaḥ)
genitive	रुद्रस्य (rudrásya)	रुद्रयोः (rudráyoḥ)	रुद्राणाम् (rudrā́ṇām)
locative	रुद्रे (rudré)	रुद्रयोः (rudráyoḥ)	रुद्रेषु (rudréṣu)

• ¹Vedic

Derived terms

• रुद्रप्रयाग (rudraprayāga)
• रुद्राक्ष (rudrākṣa)
• रु॒द्रिय॑ (rudríya)
• रौद्र (raudra)

References

• Monier Williams (1899) “रुद्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 883, columns 1-2.
• Mayrhofer, Manfred (1996) “rudrá-”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 452-3