फल्गु

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ফল্গু (Assamese script)
• ᬨᬮ᭄ᬕᬸ (Balinese script)
• ফল্গু (Bengali script)
• 𑰣𑰩𑰿𑰐𑰲 (Bhaiksuki script)
• 𑀨𑀮𑁆𑀕𑀼 (Brahmi script)
• ဖလ္ဂု (Burmese script)
• ફલ્ગુ (Gujarati script)
• ਫਲ੍ਗੁ (Gurmukhi script)
• 𑌫𑌲𑍍𑌗𑍁 (Grantha script)
• ꦦꦭ꧀ꦒꦸ (Javanese script)
• 𑂤𑂪𑂹𑂏𑂳 (Kaithi script)
• ಫಲ್ಗು (Kannada script)
• ផល្គុ (Khmer script)
• ຜລ຺ຄຸ (Lao script)
• ഫല്ഗു (Malayalam script)
• ᡦᠠᠯᡤᡠ (Manchu script)
• 𑘣𑘩𑘿𑘐𑘳 (Modi script)
• ᠹᠠᠯᠺᠤ (Mongolian script)
• 𑧃𑧉𑧠𑦰𑧔 (Nandinagari script)
• 𑐦𑐮𑑂𑐐𑐸 (Newa script)
• ଫଲ୍ଗୁ (Odia script)
• ꢧꢭ꣄ꢔꢸ (Saurashtra script)
• 𑆦𑆬𑇀𑆓𑆶 (Sharada script)
• 𑖣𑖩𑖿𑖐𑖲 (Siddham script)
• ඵල‍්ගු (Sinhalese script)
• 𑩱𑩽 𑪙𑩞𑩒 (Soyombo script)
• 𑚟𑚥𑚶𑚌𑚰 (Takri script)
• ப²ல்கு³ (Tamil script)
• ఫల్గు (Telugu script)
• ผลฺคุ (Thai script)
• ཕ་ལྒུ (Tibetan script)
• 𑒤𑒪𑓂𑒑𑒳 (Tirhuta script)
• 𑨟𑨬𑩇𑨍𑨃 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pʰɐl.ɡú/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈpʰɐl̪.ɡu/

Etymology 1

Unknown, several possibilities are proposed. The original meaning appears to be "red".

• Connections with स्फुलिङ्ग (sphuliṅga, “spark”) and स्फुल् (sphul, “to throb”) are phonetically dubious.
• Derived from Proto-Indo-European *(s)bʰel- (“to burst”) (with a -g- extention), possibly alongside फल (phala, “fruit”) and स्फुट् (sphuṭ, “burst”) (see there for more).
• Derived from Munda, whence Santali [script needed] (po̠dgo̠e, “reddish”) and probably पाटल (pāṭala, “pale red”).
• Of uncertain relation to Classical Syriac ܦܓܐ (phagga, “fig”) and Latin fīcus.

Adjective

फल्गु • (phalgú) stem

1. reddish, red

Declension

Masculine u-stem declension of फल्गु (phalgú)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	फल्गुः phalgúḥ	फल्गू phalgū́	फल्गवः phalgávaḥ
Vocative	फल्गो phálgo	फल्गू phálgū	फल्गवः phálgavaḥ
Accusative	फल्गुम् phalgúm	फल्गू phalgū́	फल्गून् phalgū́n
Instrumental	फल्गुना / फल्ग्वा¹ phalgúnā / phalgvā́¹	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभिः phalgúbhiḥ
Dative	फल्गवे phalgáve	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Ablative	फल्गोः phalgóḥ	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Genitive	फल्गोः phalgóḥ	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गूनाम् phalgūnā́m
Locative	फल्गौ phalgaú	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गुषु phalgúṣu
Notes	¹Vedic

Feminine u-stem declension of फल्गु (phalgú)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	फल्गुः phalgúḥ	फल्गू phalgū́	फल्गवः phalgávaḥ
Vocative	फल्गो phálgo	फल्गू phálgū	फल्गवः phálgavaḥ
Accusative	फल्गुम् phalgúm	फल्गू phalgū́	फल्गूः phalgū́ḥ
Instrumental	फल्ग्वा phalgvā́	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभिः phalgúbhiḥ
Dative	फल्गवे / फल्ग्वै¹ phalgáve / phalgvaí¹	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Ablative	फल्गोः / फल्ग्वाः¹ / फल्ग्वै² phalgóḥ / phalgvā́ḥ¹ / phalgvaí²	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Genitive	फल्गोः / फल्ग्वाः¹ / फल्ग्वै² phalgóḥ / phalgvā́ḥ¹ / phalgvaí²	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गूनाम् phalgūnā́m
Locative	फल्गौ / फल्ग्वाम्¹ phalgaú / phalgvā́m¹	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गुषु phalgúṣu
Notes	¹Later Sanskrit ²Brāhmaṇas

Feminine ū-stem declension of फल्गू (phalgū́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	फल्गूः phalgū́ḥ	फल्ग्वौ / फल्गू¹ phalgvaù / phalgū́¹	फल्ग्वः / फल्गूः¹ phalgvàḥ / phalgū́ḥ¹
Vocative	फल्गु phálgu	फल्ग्वौ / फल्गू¹ phálgvau / phálgū¹	फल्ग्वः / फल्गूः¹ phálgvaḥ / phálgūḥ¹
Accusative	फल्गूम् phalgū́m	फल्ग्वौ / फल्गू¹ phalgvaù / phalgū́¹	फल्गूः phalgū́ḥ
Instrumental	फल्ग्वा phalgvā́	फल्गूभ्याम् phalgū́bhyām	फल्गूभिः phalgū́bhiḥ
Dative	फल्ग्वै phalgvaí	फल्गूभ्याम् phalgū́bhyām	फल्गूभ्यः phalgū́bhyaḥ
Ablative	फल्ग्वाः / फल्ग्वै² phalgvā́ḥ / phalgvaí²	फल्गूभ्याम् phalgū́bhyām	फल्गूभ्यः phalgū́bhyaḥ
Genitive	फल्ग्वाः / फल्ग्वै² phalgvā́ḥ / phalgvaí²	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गूनाम् phalgū́nām
Locative	फल्ग्वाम् phalgvā́m	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गूषु phalgū́ṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Feminine ī-stem declension of फल्ग्वी (phalgvī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	फल्ग्वी phalgvī	फल्ग्व्यौ / फल्ग्वी¹ phalgvyau / phalgvī¹	फल्ग्व्यः / फल्ग्वीः¹ phalgvyaḥ / phalgvīḥ¹
Vocative	फल्ग्वि phalgvi	फल्ग्व्यौ / फल्ग्वी¹ phalgvyau / phalgvī¹	फल्ग्व्यः / फल्ग्वीः¹ phalgvyaḥ / phalgvīḥ¹
Accusative	फल्ग्वीम् phalgvīm	फल्ग्व्यौ / फल्ग्वी¹ phalgvyau / phalgvī¹	फल्ग्वीः phalgvīḥ
Instrumental	फल्ग्व्या phalgvyā	फल्ग्वीभ्याम् phalgvībhyām	फल्ग्वीभिः phalgvībhiḥ
Dative	फल्ग्व्यै phalgvyai	फल्ग्वीभ्याम् phalgvībhyām	फल्ग्वीभ्यः phalgvībhyaḥ
Ablative	फल्ग्व्याः / फल्ग्व्यै² phalgvyāḥ / phalgvyai²	फल्ग्वीभ्याम् phalgvībhyām	फल्ग्वीभ्यः phalgvībhyaḥ
Genitive	फल्ग्व्याः / फल्ग्व्यै² phalgvyāḥ / phalgvyai²	फल्ग्व्योः phalgvyoḥ	फल्ग्वीनाम् phalgvīnām
Locative	फल्ग्व्याम् phalgvyām	फल्ग्व्योः phalgvyoḥ	फल्ग्वीषु phalgvīṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter u-stem declension of फल्गु (phalgú)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	फल्गु phalgú	फल्गुनी phalgúnī	फल्गूनि / फल्गु¹ / फल्गू¹ phalgū́ni / phalgú¹ / phalgū́¹
Vocative	फल्गु / फल्गो phálgu / phálgo	फल्गुनी phálgunī	फल्गूनि / फल्गु¹ / फल्गू¹ phálgūni / phálgu¹ / phálgū¹
Accusative	फल्गु phalgú	फल्गुनी phalgúnī	फल्गूनि / फल्गु¹ / फल्गू¹ phalgū́ni / phalgú¹ / phalgū́¹
Instrumental	फल्गुना / फल्ग्वा¹ phalgúnā / phalgvā́¹	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभिः phalgúbhiḥ
Dative	फल्गुने / फल्गवे¹ phalgúne / phalgáve¹	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Ablative	फल्गुनः / फल्गोः¹ phalgúnaḥ / phalgóḥ¹	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Genitive	फल्गुनः / फल्गोः¹ phalgúnaḥ / phalgóḥ¹	फल्गुनोः phalgúnoḥ	फल्गूनाम् phalgūnā́m
Locative	फल्गुनि / फल्गौ¹ phalgúni / phalgaú¹	फल्गुनोः phalgúnoḥ	फल्गुषु phalgúṣu
Notes	¹Vedic

Noun

फल्गु • (phalgú) stem, f

1. fig, Ficus Oppositifolia
2. a red powder (usually of the root of wild ginger, coloured with sapan wood and thrown over one another by the Hindus at the Holi festival)
   1. (by extension) the spring season

      Synonym: वसन्त (vasanta)

Declension

Feminine u-stem declension of फल्गु (phalgú)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	फल्गुः phalgúḥ	फल्गू phalgū́	फल्गवः phalgávaḥ
Vocative	फल्गो phálgo	फल्गू phálgū	फल्गवः phálgavaḥ
Accusative	फल्गुम् phalgúm	फल्गू phalgū́	फल्गूः phalgū́ḥ
Instrumental	फल्ग्वा phalgvā́	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभिः phalgúbhiḥ
Dative	फल्गवे / फल्ग्वै¹ phalgáve / phalgvaí¹	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Ablative	फल्गोः / फल्ग्वाः¹ / फल्ग्वै² phalgóḥ / phalgvā́ḥ¹ / phalgvaí²	फल्गुभ्याम् phalgúbhyām	फल्गुभ्यः phalgúbhyaḥ
Genitive	फल्गोः / फल्ग्वाः¹ / फल्ग्वै² phalgóḥ / phalgvā́ḥ¹ / phalgvaí²	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गूनाम् phalgūnā́m
Locative	फल्गौ / फल्ग्वाम्¹ phalgaú / phalgvā́m¹	फल्ग्वोः phalgvóḥ	फल्गुषु phalgúṣu
Notes	¹Later Sanskrit ²Brāhmaṇas

Derived terms

• फल्गुन (phalguna)
• फाल्गुन (phālguna)

Descendants

• Dardic:
  • ⇒ Phalura: phaág
  • Kashmiri: پھوگ (phōg)
• Pali: phaggu
• Prakrit: 𑀨𑀕𑁆𑀕𑀼 (phaggu, “spring festival”)
  • Hindi: फाग (phāg), फाक (phāk), फगुआ (phaguā)
  • Marathi: फाग (phāg)
  • Gujarati: ફાગ (phāg)

Etymology 2

Borrowed from Munda, whence Santali [script needed] (pe̠ḍgo̠, “weak”). This also explains the -e- in some descendants.

Adjective

फल्गु • (phalgú) stem

1. small, feeble, weak, unsubstantial, insignificant, worthless, unprofitable, useless

Declension

Same as above.

Derived terms

• अफल्गु (aphalgu, “profitable”)
• फल्गुता (phalgutā, “weakness”)
• फल्गुत्व (phalgutva, “weakness”)

 

Descendants

• Prakrit: 𑀨𑀕𑁆𑀕𑀼 (phaggu), 𑀧𑀭𑀺𑀨𑀕𑁆𑀕𑀼 (pariphaggu, “worthless”)
• Pali: pheggu, phaggu, phegguka

References

• Mayrhofer, Manfred (1956–1980) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary]‎^[1] (in German), Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 395
• Monier Williams (1899) “फल्गु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 718.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “phalgu”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 509