निषत्ति

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• নিষত্তি (Assamese script)
• ᬦᬶᬱᬢ᭄ᬢᬶ (Balinese script)
• নিষত্তি (Bengali script)
• 𑰡𑰰𑰬𑰝𑰿𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
• 𑀦𑀺𑀱𑀢𑁆𑀢𑀺 (Brahmi script)
• နိၑတ္တိ (Burmese script)
• નિષત્તિ (Gujarati script)
• ਨਿਸ਼ਤ੍ਤਿ (Gurmukhi script)
• 𑌨𑌿𑌷𑌤𑍍𑌤𑌿 (Grantha script)
• ꦤꦶꦰꦠ꧀ꦠꦶ (Javanese script)
• 𑂢𑂱𑂭𑂞𑂹𑂞𑂱 (Kaithi script)
• ನಿಷತ್ತಿ (Kannada script)
• និឞត្តិ (Khmer script)
• ນິຩຕ຺ຕິ (Lao script)
• നിഷത്തി (Malayalam script)
• ᠨᡳᢢᠠᢠᢠᡳ (Manchu script)
• 𑘡𑘱𑘬𑘝𑘿𑘝𑘱 (Modi script)
• ᠨᠢᢔᠠᢐᢐᠢ (Mongolian script)
• 𑧁𑧒𑧌𑦽𑧠𑦽𑧒 (Nandinagari script)
• 𑐣𑐶𑐲𑐟𑑂𑐟𑐶 (Newa script)
• ନିଷତ୍ତି (Odia script)
• ꢥꢶꢰꢡ꣄ꢡꢶ (Saurashtra script)
• 𑆤𑆴𑆰𑆠𑇀𑆠𑆴 (Sharada script)
• 𑖡𑖰𑖬𑖝𑖿𑖝𑖰 (Siddham script)
• නිෂත‍්ති (Sinhalese script)
• 𑩯𑩑𑪀𑩫 𑪙𑩫𑩑 (Soyombo script)
• 𑚝𑚮𑚙𑚶𑚙𑚮 (Takri script)
• நிஷத்தி (Tamil script)
• నిషత్తి (Telugu script)
• นิษตฺติ (Thai script)
• ནི་ཥ་ཏྟི (Tibetan script)
• 𑒢𑒱𑒭𑒞𑓂𑒞𑒱 (Tirhuta script)
• 𑨝𑨁𑨯𑨙𑩇𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

From नि- (ni-, “down”) +‎ सद् (sad, “to sit”) +‎ -ति (-ti).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ní.ʂɐt.ti/, [ní.ʂɐt̚.ti]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /n̪i.ʂɐt̪.t̪i/, [n̪i.ʂɐt̪̚.t̪i]

Noun

निषत्ति • (níṣatti) stem, f (Rigvedic)

1. sitting down or resting idly; idleness, laziness, sloth

   Synonyms: आलस्य (ālasya), तन्द्रा (tandrā), अनुद्योग (anudyoga), स्वप्न (svapna)

   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 4.21.9:

     भ॒द्रा ते॒ हस्ता॒ सुकृ॑तो॒त पा॒णी प्र॑य॒न्तारा॑ स्तुव॒ते राध॑ इन्द्र ।
     का ते॒ निष॑त्तिः॒ किमु॒ नो म॑मत्सि॒ किं नोदु॑दु हर्षसे॒ दात॒वा उ॑ ॥

     bhadrā́ te hástā súkṛtotá pāṇī́ prayantā́rā stuvaté rā́dha indra .
     kā́ te níṣattiḥ kímu nó mamatsi kíṁ nódudu harṣase dā́tavā́ u .

     Auspicious are your hands, your arms wellfashioned which proffer bounty, O Indra, to your praiser.
     What sloth is this? Why did you not rejoice? Why did you not delight yourself with giving?

Declension

Feminine i-stem declension of निषत्ति

	singular	dual	plural
nominative	निषत्तिः (níṣattiḥ)	निषत्ती (níṣattī)	निषत्तयः (níṣattayaḥ)
vocative	निषत्ते (níṣatte)	निषत्ती (níṣattī)	निषत्तयः (níṣattayaḥ)
accusative	निषत्तिम् (níṣattim)	निषत्ती (níṣattī)	निषत्तीः (níṣattīḥ)
instrumental	निषत्त्या (níṣattyā) निषत्ती¹ (níṣattī¹)	निषत्तिभ्याम् (níṣattibhyām)	निषत्तिभिः (níṣattibhiḥ)
dative	निषत्तये (níṣattaye) निषत्त्यै² (níṣattyai²) निषत्ती¹ (níṣattī¹)	निषत्तिभ्याम् (níṣattibhyām)	निषत्तिभ्यः (níṣattibhyaḥ)
ablative	निषत्तेः (níṣatteḥ) निषत्त्याः² (níṣattyāḥ²) निषत्त्यै³ (níṣattyai³)	निषत्तिभ्याम् (níṣattibhyām)	निषत्तिभ्यः (níṣattibhyaḥ)
genitive	निषत्तेः (níṣatteḥ) निषत्त्याः² (níṣattyāḥ²) निषत्त्यै³ (níṣattyai³)	निषत्त्योः (níṣattyoḥ)	निषत्तीनाम् (níṣattīnām)
locative	निषत्तौ (níṣattau) निषत्त्याम्² (níṣattyām²) निषत्ता¹ (níṣattā¹)	निषत्त्योः (níṣattyoḥ)	निषत्तिषु (níṣattiṣu)

• ¹Vedic
• ²Later Sanskrit
• ³Brāhmaṇas

Further reading

• Monier Williams (1899) “निषत्ति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 561, column 3.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “निषत्ति”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 926