Jump to content

ताल

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /t̪ɑːl/, [t̪äːl]

Etymology 1

[edit]

Borrowed from Sanskrit ताल (tāla).

Noun

[edit]

ताल (tālm (Urdu spelling تال)

  1. (music) rhythm, beat, tune
  2. palm tree
    Synonym: ताड़ (tāṛ)
  3. the palm of the hand
    Synonym: हथेली (hathelī)
  4. the clapping of palms
    Synonym: ताली (tālī)
  5. (wrestling) slapping the hands on the arms in defiance
Declension
[edit]
Descendants
[edit]
  • Pashto: تال (beating time in music by striking or slapping the fingers or hands together)

Etymology 2

[edit]

Inherited from Sanskrit तलक (talaka).

Noun

[edit]

ताल (tālm (Urdu spelling تال)

  1. pond, puddle
Declension
[edit]

References

[edit]
  • Platts, John T. (1884) “ताल”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.

Nepali

[edit]

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

ताल (tāl)

  1. lake
  2. (music) rhythm, beat, tune

Pali

[edit]

Alternative forms

[edit]

Noun

[edit]

ताल m

  1. Devanagari script form of tāla (“palmyra palm”)

Declension

[edit]

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Pronunciation

[edit]

Etymology 1

[edit]

Borrowed from Dravidian; ultimately from Proto-Dravidian *tāẓ. Compare Kannada ತಾಳೆ (tāḷe, palmyra or toddy palm), Telugu తాటి (tāṭi, of or pertaining to the palmyra tree).

Noun

[edit]

ताल (tāla) stemm

  1. the palm tree, palmyra tree, or fan palm (Borassus flabelliformis, producing a sort of spirituous liquor)
  2. the nut of fan palm
  3. toddy
  4. a fragrant earth
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालः (tālaḥ) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
vocative ताल (tāla) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
accusative तालम् (tālam) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालान् (tālān)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic

Adjective

[edit]

ताल (tāla) stem

  1. made of palmyra wood
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालः (tālaḥ) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
vocative ताल (tāla) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
accusative तालम् (tālam) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालान् (tālān)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic
Feminine ī-stem declension of ताली
singular dual plural
nominative ताली (tālī) ताल्यौ (tālyau)
ताली¹ (tālī¹)
ताल्यः (tālyaḥ)
तालीः¹ (tālīḥ¹)
vocative तालि (tāli) ताल्यौ (tālyau)
ताली¹ (tālī¹)
ताल्यः (tālyaḥ)
तालीः¹ (tālīḥ¹)
accusative तालीम् (tālīm) ताल्यौ (tālyau)
ताली¹ (tālī¹)
तालीः (tālīḥ)
instrumental ताल्या (tālyā) तालीभ्याम् (tālībhyām) तालीभिः (tālībhiḥ)
dative ताल्यै (tālyai) तालीभ्याम् (tālībhyām) तालीभ्यः (tālībhyaḥ)
ablative ताल्याः (tālyāḥ)
ताल्यै² (tālyai²)
तालीभ्याम् (tālībhyām) तालीभ्यः (tālībhyaḥ)
genitive ताल्याः (tālyāḥ)
ताल्यै² (tālyai²)
ताल्योः (tālyoḥ) तालीनाम् (tālīnām)
locative ताल्याम् (tālyām) ताल्योः (tālyoḥ) तालीषु (tālīṣu)
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
vocative ताल (tāla) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
accusative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic
Descendants
[edit]

Etymology 2

[edit]

Probably from Dravidian; compare Tamil தார் (tār, garland, chain). Alternatively, related to ताड (tāḍa) (like Etymology 3).

Noun

[edit]

ताल (tāla) stemn

  1. a lock, bolt
  2. a goldsmith
  3. the throne of Durga
Declension
[edit]
Neuter a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
vocative ताल (tāla) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
accusative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic

Etymology 3

[edit]

Related to ताड (tāḍa, a blow; noise).

Noun

[edit]

ताल (tāla) stemm

  1. slapping the hands together or against one's arm; clapping
  2. the flapping of elephant’s ears
  3. a type of dance
  4. a cymbal
Declension
[edit]
Neuter a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
vocative ताल (tāla) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
accusative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic
Descendants
[edit]

Etymology 4

[edit]

Probably related to Etymology 3.

Noun

[edit]

ताल (tāla) stemm

  1. musical time or measure
  2. (prosody) a trochee
  3. a span measured by the thumb and the middle finger
  4. a metre of 4 x 4 long syllables
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालः (tālaḥ) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
vocative ताल (tāla) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
accusative तालम् (tālam) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालान् (tālān)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic

Etymology 5

[edit]

Vṛddhi derivative of तल (tala, bottom).

Noun

[edit]

ताल (tāla) stemm

  1. the palm of one’s hand
  2. the hilt of a sword
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालः (tālaḥ) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
vocative ताल (tāla) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
accusative तालम् (tālam) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालान् (tālān)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic

Etymology 6

[edit]

From ताली (tālī, a type of ornament), of Dravidian origin; compare Tamil தாலி (tāli, neck ornament), Telugu తాళి (tāḷi, neck gold).

Noun

[edit]

ताल (tāla) stemm or n

  1. an orpiment
Declension
[edit]
Masculine a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालः (tālaḥ) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
vocative ताल (tāla) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालाः (tālāḥ)
तालासः¹ (tālāsaḥ¹)
accusative तालम् (tālam) तालौ (tālau)
ताला¹ (tālā¹)
तालान् (tālān)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic
Neuter a-stem declension of ताल
singular dual plural
nominative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
vocative ताल (tāla) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
accusative तालम् (tālam) ताले (tāle) तालानि (tālāni)
ताला¹ (tālā¹)
instrumental तालेन (tālena) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालैः (tālaiḥ)
तालेभिः¹ (tālebhiḥ¹)
dative तालाय (tālāya) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
ablative तालात् (tālāt) तालाभ्याम् (tālābhyām) तालेभ्यः (tālebhyaḥ)
genitive तालस्य (tālasya) तालयोः (tālayoḥ) तालानाम् (tālānām)
locative ताले (tāle) तालयोः (tālayoḥ) तालेषु (tāleṣu)
  • ¹Vedic

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “ताल”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 444-445.
  • Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 242-243
  • Mayrhofer, Manfred (1956) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary]‎[2] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 498