उपवास

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उपवास (upavāsa) or through Ashokan Prakrit 𑀉𑀧𑀯𑀸𑀲 (upavāsa) (compare Prakrit [Term?] 𑀉𑀯𑀯𑀸𑀲 (uvavāsa)).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʊp.ʋɑːs/, [ʊp.wäːs]

Noun

उपवास • (upvās) m (Urdu spelling اُپْواس)

1. the act of fasting (abstention from food); fast (instance of fasting)

   Synonyms: व्रत (vrat), फ़ाक़ा (fāqā), रोज़ा (rozā)

   मैं नवरात्रि में उपवास रखता हूँ।

   ma͠i navrātri mẽ upvās rakhtā hū̃.

   I fast during Navaratri.

Declension

Declension of उपवास (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	उपवास upvās	उपवास upvās
oblique	उपवास upvās	उपवासों upvāsõ
vocative	उपवास upvās	उपवासो upvāso

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “उपवास”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• Platts, John T. (1884) “उपवास”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “उपवास”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• “उपवास”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2025.

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• উপৱাস (Assamese script)
• ᬉᬧᬯᬵᬲ (Balinese script)
• উপবাস (Bengali script)
• 𑰄𑰢𑰪𑰯𑰭 (Bhaiksuki script)
• 𑀉𑀧𑀯𑀸𑀲 (Brahmi script)
• ဥပဝါသ (Burmese script)
• ઉપવાસ (Gujarati script)
• ਉਪਵਾਸ (Gurmukhi script)
• 𑌉𑌪𑌵𑌾𑌸 (Grantha script)
• ꦈꦥꦮꦴꦱ (Javanese script)
• 𑂇𑂣𑂫𑂰𑂮 (Kaithi script)
• ಉಪವಾಸ (Kannada script)
• ឧបវាស (Khmer script)
• ອຸປວາສ (Lao script)
• ഉപവാസ (Malayalam script)
• ᡠᢒᠠᠸᠠ᠎᠊ᠠᠰ᠌ᠠ (Manchu script)
• 𑘄𑘢𑘪𑘰𑘭 (Modi script)
• ᠤᢒᠠᠸᠠᢗᠰᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦤𑧂𑧊𑧑𑧍 (Nandinagari script)
• 𑐄𑐥𑐰𑐵𑐳 (Newa script)
• ଉପଵାସ (Odia script)
• ꢆꢦꢮꢵꢱ (Saurashtra script)
• 𑆇𑆥𑆮𑆳𑆱 (Sharada script)
• 𑖄𑖢𑖪𑖯𑖭 (Siddham script)
• උපවාස (Sinhalese script)
• 𑩐𑩒𑩰𑩾𑩛𑪁 (Soyombo script)
• 𑚄𑚞𑚦𑚭𑚨 (Takri script)
• உபவாஸ (Tamil script)
• ఉపవాస (Telugu script)
• อุปวาส (Thai script)
• ཨུ་པ་ཝཱ་ས (Tibetan script)
• 𑒅𑒣𑒫𑒰𑒮 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨃𑨞𑨭𑨊𑨰 (Zanabazar Square script)

Etymology

From उप- (upa-) +‎ वास (vāsa).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /u.pɐ.ʋɑː.sɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /u.pɐ.ʋɑː.s̪ɐ/

Noun

उपवास • (upavāsa) stem, m or n

1. fast; abstinence from food
2. kindling a sacred fire
3. a fire altar

Declension

Masculine a-stem declension of उपवास

	singular	dual	plural
nominative	उपवासः (upavāsaḥ)	उपवासौ (upavāsau) उपवासा¹ (upavāsā¹)	उपवासाः (upavāsāḥ) उपवासासः¹ (upavāsāsaḥ¹)
vocative	उपवास (upavāsa)	उपवासौ (upavāsau) उपवासा¹ (upavāsā¹)	उपवासाः (upavāsāḥ) उपवासासः¹ (upavāsāsaḥ¹)
accusative	उपवासम् (upavāsam)	उपवासौ (upavāsau) उपवासा¹ (upavāsā¹)	उपवासान् (upavāsān)
instrumental	उपवासेन (upavāsena)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासैः (upavāsaiḥ) उपवासेभिः¹ (upavāsebhiḥ¹)
dative	उपवासाय (upavāsāya)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
ablative	उपवासात् (upavāsāt)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
genitive	उपवासस्य (upavāsasya)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासानाम् (upavāsānām)
locative	उपवासे (upavāse)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासेषु (upavāseṣu)

• ¹Vedic

Neuter a-stem declension of उपवास

	singular	dual	plural
nominative	उपवासम् (upavāsam)	उपवासे (upavāse)	उपवासानि (upavāsāni) उपवासा¹ (upavāsā¹)
vocative	उपवास (upavāsa)	उपवासे (upavāse)	उपवासानि (upavāsāni) उपवासा¹ (upavāsā¹)
accusative	उपवासम् (upavāsam)	उपवासे (upavāse)	उपवासानि (upavāsāni) उपवासा¹ (upavāsā¹)
instrumental	उपवासेन (upavāsena)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासैः (upavāsaiḥ) उपवासेभिः¹ (upavāsebhiḥ¹)
dative	उपवासाय (upavāsāya)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
ablative	उपवासात् (upavāsāt)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
genitive	उपवासस्य (upavāsasya)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासानाम् (upavāsānām)
locative	उपवासे (upavāse)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासेषु (upavāseṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Ashokan Prakrit: 𑀉𑀧𑀯𑀸𑀲 (upavāsa)
  • Prakrit: 𑀉𑀯𑀯𑀸𑀲 (uvavāsa)
• → Hindustani: (learned)

  Hindi: उपवास (upvās)

  Urdu: اُپْواس (upvās)

• → Malay: puasa
  • Indonesian: puasa
  • → Acehnese: puasa
  • → Cebuano: puasa
  • → Maguindanao: puasa
  • → Tausug: puasa
• → Tamil: உபவாசம் (upavācam)

Adjective

उपवास • (upavāsa) stem

1. staying near

Declension

Masculine a-stem declension of उपवास

	singular	dual	plural
nominative	उपवासः (upavāsaḥ)	उपवासौ (upavāsau) उपवासा¹ (upavāsā¹)	उपवासाः (upavāsāḥ) उपवासासः¹ (upavāsāsaḥ¹)
vocative	उपवास (upavāsa)	उपवासौ (upavāsau) उपवासा¹ (upavāsā¹)	उपवासाः (upavāsāḥ) उपवासासः¹ (upavāsāsaḥ¹)
accusative	उपवासम् (upavāsam)	उपवासौ (upavāsau) उपवासा¹ (upavāsā¹)	उपवासान् (upavāsān)
instrumental	उपवासेन (upavāsena)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासैः (upavāsaiḥ) उपवासेभिः¹ (upavāsebhiḥ¹)
dative	उपवासाय (upavāsāya)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
ablative	उपवासात् (upavāsāt)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
genitive	उपवासस्य (upavāsasya)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासानाम् (upavāsānām)
locative	उपवासे (upavāse)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासेषु (upavāseṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of उपवासा

	singular	dual	plural
nominative	उपवासा (upavāsā)	उपवासे (upavāse)	उपवासाः (upavāsāḥ)
vocative	उपवासे (upavāse)	उपवासे (upavāse)	उपवासाः (upavāsāḥ)
accusative	उपवासाम् (upavāsām)	उपवासे (upavāse)	उपवासाः (upavāsāḥ)
instrumental	उपवासया (upavāsayā) उपवासा¹ (upavāsā¹)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासाभिः (upavāsābhiḥ)
dative	उपवासायै (upavāsāyai)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासाभ्यः (upavāsābhyaḥ)
ablative	उपवासायाः (upavāsāyāḥ) उपवासायै² (upavāsāyai²)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासाभ्यः (upavāsābhyaḥ)
genitive	उपवासायाः (upavāsāyāḥ) उपवासायै² (upavāsāyai²)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासानाम् (upavāsānām)
locative	उपवासायाम् (upavāsāyām)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासासु (upavāsāsu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of उपवास

	singular	dual	plural
nominative	उपवासम् (upavāsam)	उपवासे (upavāse)	उपवासानि (upavāsāni) उपवासा¹ (upavāsā¹)
vocative	उपवास (upavāsa)	उपवासे (upavāse)	उपवासानि (upavāsāni) उपवासा¹ (upavāsā¹)
accusative	उपवासम् (upavāsam)	उपवासे (upavāse)	उपवासानि (upavāsāni) उपवासा¹ (upavāsā¹)
instrumental	उपवासेन (upavāsena)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासैः (upavāsaiḥ) उपवासेभिः¹ (upavāsebhiḥ¹)
dative	उपवासाय (upavāsāya)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
ablative	उपवासात् (upavāsāt)	उपवासाभ्याम् (upavāsābhyām)	उपवासेभ्यः (upavāsebhyaḥ)
genitive	उपवासस्य (upavāsasya)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासानाम् (upavāsānām)
locative	उपवासे (upavāse)	उपवासयोः (upavāsayoḥ)	उपवासेषु (upavāseṣu)

• ¹Vedic

Further reading

• Monier Williams (1899) “उपवास”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 206.
• Hellwig, Oliver (2010–2025) “upavāsa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “उपवास”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “उपवास”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “upavāsa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press