अलस

Hindi

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ə.ləs/, [ɐ.lɐs]

Etymology 1

Learned borrowing from Sanskrit अलस (alasa).

Adjective

अलस • (alas) (indeclinable, Urdu spelling اَلَس) (formal)

1. lazy, lethargic, inactive, idle, slothful

   Synonyms: आलसी (ālsī), सुस्त (sust), आलस्यमय (ālasyamay)

Noun

अलस • (alas) m (rare)

1. a sore or ulcer between the toes
2. tympanitis
3. a small poisonous animal
4. a type of plant

Declension

Declension of अलस (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	अलस alas	अलस alas
oblique	अलस alas	अलसों alasõ
vocative	अलस alas	अलसो alaso

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

अलस • (alas) m (Urdu spelling اَلَس)

1. Alternative form of आलस (ālas, “idleness, sloth”)

Declension

Declension of अलस (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	अलस alas	अलस alas
oblique	अलस alas	अलसों alasõ
vocative	अलस alas	अलसो alaso

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “अलस”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “अलस”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Platts, John T. (1884) “अलस”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• অলস (Assamese script)
• ᬅᬮᬲ (Balinese script)
• অলস (Bengali script)
• 𑰀𑰩𑰭 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀮𑀲 (Brahmi script)
• အလသ (Burmese script)
• અલસ (Gujarati script)
• ਅਲਸ (Gurmukhi script)
• 𑌅𑌲𑌸 (Grantha script)
• ꦄꦭꦱ (Javanese script)
• 𑂃𑂪𑂮 (Kaithi script)
• ಅಲಸ (Kannada script)
• អលស (Khmer script)
• ອລສ (Lao script)
• അലസ (Malayalam script)
• ᠠᠯᠠᠰ᠌ᠠ (Manchu script)
• 𑘀𑘩𑘭 (Modi script)
• ᠠᠯᠠᠰᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦠𑧉𑧍 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐮𑐳 (Newa script)
• ଅଲସ (Odia script)
• ꢂꢭꢱ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆬𑆱 (Sharada script)
• 𑖀𑖩𑖭 (Siddham script)
• අලස (Sinhalese script)
• 𑩐𑩽𑪁 (Soyombo script)
• 𑚀𑚥𑚨 (Takri script)
• அலஸ (Tamil script)
• అలస (Telugu script)
• อลส (Thai script)
• ཨ་ལ་ས (Tibetan script)
• 𑒁𑒪𑒮 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨬𑨰 (Zanabazar Square script)

Etymology

A later Vedic variant of अरस (arasá, “sapless, dull, weak”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɐ.lɐ.sɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɐ.l̪ɐ.s̪ɐ/

Adjective

अलस • (alasá) stem

1. lazy, lethargic, inactive, idle, slothful
2. tired, fatigued
3. soft, gentle
4. slow, dull

Declension

Masculine a-stem declension of अलस (alasá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अलसः alasáḥ	अलसौ / अलसा¹ alasaú / alasā́¹	अलसाः / अलसासः¹ alasā́ḥ / alasā́saḥ¹
Vocative	अलस álasa	अलसौ / अलसा¹ álasau / álasā¹	अलसाः / अलसासः¹ álasāḥ / álasāsaḥ¹
Accusative	अलसम् alasám	अलसौ / अलसा¹ alasaú / alasā́¹	अलसान् alasā́n
Instrumental	अलसेन alaséna	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसैः / अलसेभिः¹ alasaíḥ / alasébhiḥ¹
Dative	अलसाय alasā́ya	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसेभ्यः alasébhyaḥ
Ablative	अलसात् alasā́t	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसेभ्यः alasébhyaḥ
Genitive	अलसस्य alasásya	अलसयोः alasáyoḥ	अलसानाम् alasā́nām
Locative	अलसे alasé	अलसयोः alasáyoḥ	अलसेषु alaséṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of अलसा (alasā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अलसा alasā́	अलसे alasé	अलसाः alasā́ḥ
Vocative	अलसे álase	अलसे álase	अलसाः álasāḥ
Accusative	अलसाम् alasā́m	अलसे alasé	अलसाः alasā́ḥ
Instrumental	अलसया / अलसा¹ alasáyā / alasā́¹	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसाभिः alasā́bhiḥ
Dative	अलसायै alasā́yai	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसाभ्यः alasā́bhyaḥ
Ablative	अलसायाः / अलसायै² alasā́yāḥ / alasā́yai²	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसाभ्यः alasā́bhyaḥ
Genitive	अलसायाः / अलसायै² alasā́yāḥ / alasā́yai²	अलसयोः alasáyoḥ	अलसानाम् alasā́nām
Locative	अलसायाम् alasā́yām	अलसयोः alasáyoḥ	अलसासु alasā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of अलस (alasá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अलसम् alasám	अलसे alasé	अलसानि / अलसा¹ alasā́ni / alasā́¹
Vocative	अलस álasa	अलसे álase	अलसानि / अलसा¹ álasāni / álasā¹
Accusative	अलसम् alasám	अलसे alasé	अलसानि / अलसा¹ alasā́ni / alasā́¹
Instrumental	अलसेन alaséna	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसैः / अलसेभिः¹ alasaíḥ / alasébhiḥ¹
Dative	अलसाय alasā́ya	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसेभ्यः alasébhyaḥ
Ablative	अलसात् alasā́t	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसेभ्यः alasébhyaḥ
Genitive	अलसस्य alasásya	अलसयोः alasáyoḥ	अलसानाम् alasā́nām
Locative	अलसे alasé	अलसयोः alasáyoḥ	अलसेषु alaséṣu
Notes	¹Vedic

Borrowed terms

• Hindi: अलस (alas)
• Tocharian B: *ālas

Noun

अलस • (alasá) stem, m

1. a sore or ulcer between the toes
2. tympanitis
3. a small poisonous animal
4. a type of plant

Declension

Masculine a-stem declension of अलस (alasá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अलसः alasáḥ	अलसौ / अलसा¹ alasaú / alasā́¹	अलसाः / अलसासः¹ alasā́ḥ / alasā́saḥ¹
Vocative	अलस álasa	अलसौ / अलसा¹ álasau / álasā¹	अलसाः / अलसासः¹ álasāḥ / álasāsaḥ¹
Accusative	अलसम् alasám	अलसौ / अलसा¹ alasaú / alasā́¹	अलसान् alasā́n
Instrumental	अलसेन alaséna	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसैः / अलसेभिः¹ alasaíḥ / alasébhiḥ¹
Dative	अलसाय alasā́ya	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसेभ्यः alasébhyaḥ
Ablative	अलसात् alasā́t	अलसाभ्याम् alasā́bhyām	अलसेभ्यः alasébhyaḥ
Genitive	अलसस्य alasásya	अलसयोः alasáyoḥ	अलसानाम् alasā́nām
Locative	अलसे alasé	अलसयोः alasáyoḥ	अलसेषु alaséṣu
Notes	¹Vedic

Borrowed terms

• Hindi: अलस (alas)

Further reading

• Monier Williams (1899) “अलस”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 94, column 3.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “अलस”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 126
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “alasa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press